جواب درس ۱۱ فلسفه یازدهم؛ صفحه ۸۴ تا ۹۳ - همیار آموزش

جواب درس یازدهم فلسفه یازدهم رشته انسانی

گام به گام فلسفه یازدهم / فصل سوم- درس یازدهم : انسان موجود اخلاق گرا

جواب تامل صفحه ۸۴ و ۸۵ درس یازدهم فلسفه یازدهم

۱- چرا با اینکه کسی متوجه دزدی سامان نشده، داود سامان را سرزنش میکند؟
پاسخ: زیرا کار سامان از نظر اخلاقی اشتباه بوده و همچنین داوود نیز به مسائل اخلاقی پایبند است.

۲- آیا واقعا سامان کار خود را خوب تلقی میکند؟
پاسخ: بله، زیرا سامان فکر می کند که این کار حقش هست و به دلیل شجاعت و توانایی خودش است.

۳- آیا در میان جملات داود و سامان قاعده نادرست اخلاقی هم مشاهده میکنید؟
بله، فکر کردی تو کی هستی که به دیگران بگویی چه کاری درست است و چه کاری غلط؟ دزدیدن جرئت می خواهد.

۴- چرا داود تلاش میکند پایبند قواعد اخلاقی باشد و از آنها سرپیچی نکند؟

پاسخ: زیرا او به این مسائل اعتقاد و ایمان کامل دارد و رعایت نکردن مسائل اخلاقی را بد می دانست.

۵- آیا انتقاد سامان از رفتار داود درست است؟ چرا؟
پاسخ: خیر، چونکه او برای ثابت کردن این که کار اشتباه است، درست است دست به انتقاد کردن از داوود و توجیه رفتار اشتباه خود می کند.

جواب بررسی صفحه ۸۶ درس یازدهم فلسفه یازدهم

گفت و گوی داود و سامان را مرور کنید و بگویید با توجه به سخنان داود و سامان، پاسخ هر کدام از آنها به سؤال های فوق چه خواهد بود؟
پاسخ: معیار فعل اخلاقی برای سامان، هدف و منفعت شخصی است و قاعده اخلاقی خود را بر اساس سلیقه خود می‌سازد.
او معتقد است که اخلاق برای همه یکسان است و فعلی مثل دزدی را تقبیح می‌کند.
او خود را مسئول نگه داشتن قوانین اخلاقی می‌داند و به داوود انتقاد می‌کند که قوانین اخلاقی خودش را برای خودش بسازد و برای او هم قانون گذاری کند.

جواب تطبیق صفحه ۸۸ درس یازدهم فلسفه یازدهم

دیدگاه اخلاقی افلاطون و ارسطو را بر نظر آنان درباره انسان تطبیق دهید و توضیح بدهید که آیا میان نظر آنان درباره انسان و اخلاق ارتباط و هماهنگی وجود دارد یا ندارد؟
پاسخ: افلاطون و ارسطو معتقدند انسان تنها موجودی است که به طور خاص دارای عقل و خرد است. اگر انسان بتواند قوای غضبیه و شهویه را به فرمان عقل دربیاورد قطعا سعادتمند می شود

جواب تطبیق صفحه ۸۹ درس یازدهم فلسفه یازدهم

این دیدگاه کانت را با نظر وی دربارە انسان مطابقت دهید. آیا سازگاری میبینید یا ناسازگاری؟
پاسخ: کانت در حوزه عقل عملی به اثبات حقیقت نفسانی انسان و اراده و اختیار او پرداخت و از این راه نفس مختار و اراده آزاد انسان را اثبات کرد. به اعتقاد او انسان یک موجود اخلاقی و برخوردار از وجدان اخلاقی است که او را به سوی عمل اخلاقی دعوت می کند؛ یک چنین ویژگی بدون وجود اختیار و اراده آزاد معنا ندارد. پس دیدگاه کانت درباره انسان با دیدگاه وی در حوزه اخلاق کاملاً سازگاری وجود دارد

جواب تطبیق صفحه ۸۹ درس یازدهم فلسفه یازدهم

دیدگاه بالا را با دیدگاه داروینیست ها و ماتریالیست ها و دکارت در انسان شناسی تطبیق دهید و توضیح بدهید که این دیدگاه با کدامیک از آنها سازگار و با کدامیک ناسازگار است.
پاسخ: طبیعت گراها ریشه فعل اخلاقی را در رفتار طبیعی انسان جست و جو میکنند. این دیدگاه با دیدگاه داروینیست ها و ماتریالیست ها سازگاری دارد این دیدگاه با دیدگاه دکارت که انسان را دارای دو بعد جسمانی و روحانی می داند سازگاری ندارد

جواب طرح مسئله صفحه ۹۰ درس یازدهم فلسفه یازدهم

اگر انسان ها به عدل و احسان و مانند آنها علاقه مند هستند و عقل آنها این صفات را، قطع نظر از ضرورت اجتماعیشان، کمال میداند، چرا برخی افراد به دنبال این فضائل نیستند و بالعکس به سوی رذائل اخلاقی میروند؟ نظر شما در این باره چیست؟ چگونه میتوان به آن پاسخ داد
پاسخ: فلاسفه مسلمان معتقدند که رسیدن به فضائل و عمل بر اساس آنها برای انسان آسان نیست، زیرا افعال طبیعی و اخلاقی دو دسته متفاوت هستند.
تمایلات قوی انسان می‌توانند مانع رسیدن او به فضائل شوند و او را به سوی رذایل هدایت کنند.
انسان صاحب اختیار است تا بین فضائل و رذایل انتخاب کند، اما گاهی انسان‌ها به دنبال پاسخگویی به نیازهای مادی و جسمانی خود هستند و دست به کارهای ناصواب می‌زنند.

جواب یافتن مصداق ها صفحه ۹۱ درس یازدهم فلسفه یازدهم

آیا میتوانید نمونه هایی ذکر کنید که در آنها، تمایلی مادی مانع کسب فضیلت شده باشد؟
پاسخ: فردی که به دنبال کسب ثروت و پول است، ممکن است به دنبال رعایت اخلاق و ارزش‌های اخلاقی نباشد و به دنبال کسب منافع شخصی خود باشد.
یا فردی که به دنبال رسیدن به مقام و قدرت است، ممکن است به دنبال رعایت ارزش‌های اخلاقی نباشد و به دنبال رسیدن به هدف خود باشد.
در هر دو مثال، تمایلات مادی و جسمانی فرد مانع از کسب فضیلت و رعایت ارزش‌های اخلاقی شده است.

جواب تطبیق صفحه ۹۱ درس یازدهم فلسفه یازدهم

دیدگاه ابن سینا و فلاسفە مسلمان را بر نظر آنان در انسان شناسی تطبیق داده و توضیح بدهید که آیا نظر آنان در این دو بخش با یکدیگر سازگاری دارد یا نه.
پاسخ: سازگاری دارد. از آنجا که فلاسفه مسلمان، همگی معتقدند که انسان دارای روح است و روح نیز کمالات معنوی ویژه خود را طلب می کند، در فلسفه اخلاق نیز عقیده دارند که فضائل اخلاقی صرفاً برای حل مسائل زندگی نیست؛ بلکه این فضائل روح را کمال می بخشد و به مراتب عالی انسانی می رساند

جواب تطبیق صفحه ۹۱ درس یازدهم فلسفه یازدهم

در اینجا دو واقعه از وقایعی که معمولا پیرامون ما میگذرد، آمده است. پس از مطالعه این دو ماجرا، رفتار علی و رحمان را تحلیل کنید و توضیح دهید که اولا هر یک از تصمیمات آنها با چه انگیزه اخلاقی (مثبت یا منفی) صورت گرفته و ثانیا این انگیزه به کدامیک از دیدگاه های طرح شده در این درس نزدیک است؟ّ

صحنه اول
مادر بزرگ احمد یک روز به پست خانه میرود. در راه، پای او در شکاف پیاده رو گیر میکند و او زمین میخورد. علی، که سوار بر دوچرخه است و برای شرکت در یک مسابقه از آنجا میگذرد. میبیند که چه اتفاقی رخ داده است. او دیرش شده و بنابراین تصمیم میگیرد با سرعت به راه خود ادامه دهد اما این فکر به سرعت جای خود را به نگرانی دربارە وضعیت مادربزرگ احمد می دهد. بنابراین علی می ایستد، مادربزرگ را از زمین بلند میکند و پیش از آنکه به راه خود برود، اطمینان حاصل میکند که او صدمه ای ندیده است.
پاسخ: علی در ابتدا ترجیح داد که به مسابقه برود تا به مادربزرگ احمد کمک کند، که این عمل از دیدگاه فلاسفه مسلمان نشان دهنده ترجیح یک تمایل معمولی و مادی بر یک تمایل متعالی و برتر، یعنی کمک به دیگران است.
اما بعد از اندکی تأمل، علی به کمک مادربزرگ احمد رفت و این عمل مطابق با کمال معنوی و تمایل برتر و متعالی اوست.

صحنە دوم
مادربزرگ احمد یک روز به پست خانه میرود. در راه، پای او در شکاف پیاده رو گیر میکند و او زمین میخورد. رحمان، که سوار بر دوچرخه است و برای شرکت در یک مسابقه از آنجا میگذرد، میبیند که چه اتفاقی رخ داده است. او چون دیرش شده و فرصت زیادی برای رسیدن به مسابقه ندارد تمایل ندارد بایستد. البته دلیل مهم تر این است که رحمان از احمد خوشش نمی آید و بنابراین خوشحال است که مادربزرگ او زمین خورده است. رحمان میخواهد محل حادثه را ترک کند امّا متوجه میشود که کمی دورتر کسی ایستاده است که بسیار شبیه عمویش است. او میترسد که عمویش زمین خوردن مادربزرگ را دیده باشد و در عین حال ببیند که او بدون کمک به مادربزرگ به دوچرخه سواری ادامه میدهد. به همین دلیل، رحمان می ایستد و به مادربزرگ کمک میکند و پیش از آنکه به دوچرخه سواری خود ادامه دهد، اطمینان  اصل میکند که او صدمه ای ندیده است
پاسخ: در مورد رحمان، در ابتدا او به مادربزرگ احمد کمک نمی‌کند و مسابقه را بر کمک به او ترجیح می‌دهد، که این عمل نشان دهنده ترجیح یک هدف کوچک‌تر و مادی بر یک هدف متعالی و برتر، یعنی کمک به دیگران است.
همچنین، رحمان در تصمیم‌گیری خود به اختلافش با احمد توجه کرده و از تکامل روحی و معنوی خود غافل شده است.
در مرحله بعد، رحمان به مادربزرگ کمک کرده است، اما باز هم یک هدف مقدس را دنبال نمی‌کرد و این عمل نیز نشان دهنده ترجیح یک هدف کوچک‌تر و مادی بر یک هدف متعالی و برتر است.

جواب به کار ببندیم صفحه ۹۳ فلسفه یازدهم

۱ هر کدام از گزاره های زیر به کدام فیلسوف ارتباط دارد؟
معیار فعل اخلاقی، جستجوی سعادت و نیکبختی انسان است.
پاسخ: افلاطون
معیار فعل اخلاقی، در رعایت حد اعتدال است.
پاسخ: ارسطو
معیار فعل اخلاقی، در اطاعت از وجدان است.
پاسخ: کانت
معیار فعل اخلاقی، برای حفظ مصالح و منافع افراد در جامعه است.
پاسخ: طبیعت گرایان و ماتریالیست ها

۲ کدام معیار را شما میپسندید؟ چرا؟
پاسخ: دیدگاه فلاسفه مسلمان به ویژگی‌های انسان نزدیک است و ویژگی‌های درونی و بیرونی انسان را توجیه می‌کند.
انجام یک عمل خوب یا بد، می‌تواند از لحاظ درونی تحولاتی در انسان ایجاد کند، به عنوان مثال با انجام کار خوب، حسی ویژه و زیبا به او دست می‌دهد و با عمل بد نیز حالتی بد بر او غالب می‌گردد.

۳ رابطه عقل با اخلاق از نظر افلاطون و ارسطو و فیلسوفان مسلمان را با دوستان خود به بحث بگذارید و نتیجه را در کلاس گزارش نمایید
پاسخ: از نظر افلاطون و ارسطو و عموم فلاسفه مسلمان، آنگاه انسان‌ها به سوی فضائل اخلاقی حرکت خواهند کرد که عقل خود را حاکم بر شهوت و غضب قرار دهند و آنها را تابع عقل کنند.