جواب فعالیت درس دوازدهم تاریخ دهم انسانی - همیار آموزش

جواب فعالیت و پرسش نمونه درس ۱۲ تاریخ دهم

جواب فعالیت های صفحه ۱۱۲، ۱۱۳، ۱۱۶، ۱۱۸، تاریخ دهم

گام به گام تاریخ دهم / درس ۱۲ :: جامعه و خانواده

جواب فعالیت ۱ صفحه ۱۱۲ تاریخ دهم انسانی

الف- نمودار هرم اجتماعی ایران را در دوران هخامنشیان و ساسانیان به دقت ملاحظه فرمایید و تفاوت‌ها و شباهت‌های آنها را بیان کنید.
جواب: شباهت‌ها: در هر دو دوران شاه در رأس هرم بوده و توده مردم در پایین هرم قرار داشتند.
تفاوت‌ها: در دوره هخامنشیان قدرت خاندان شاهی تمام و کمال بود ولی در دوره ساسانیان بین اشراف هم تقسیم بندی روی داد؛ بدین صورت که به دو دسته اشراف و نجبای درجه اول و اشراف و نجبای درجه دوم درآمدند.

ب- با توجه به مطالب درس ۱۱، صاحب منصبان عالی مرتبه دوران ساسانیان را ذکر نمایید.
جواب: شامل خاندان شاهی، خاندان های قدیمی ، روحانیون زرتشتی ،حاکمان ولایات و مقامات دولتی و نظامی می شدند.

جواب فعالیت ۲ صفحه ۱۱۳ تاریخ دهم انسانی

الف- به نظر شما چرا موبدان از نظام طبقاتی تبعیض‌ آمیز دوره ساسانی حمایت می‌کردند؟
جواب: زیرا در این گونه نظام، آنها جایگاه مسلطی در اداره کشور داشتند. به دنبال آن صاحب امتیازات اقتصادی و فرهنگی نیز بودند، در صورت فروپاشی این نظام، موقعیت و جایگاه برتر آنها پس از خانواده سلطتنتی متزلزل می‌شد.

ب- دفاع موبدان از تبعیض‌ها و نابرابر‌ی‌های اجتماعی، چه تأثیری می‌توانست بر روابط مردم با آنان داشته باشد؟
جواب: باعث افزایش نارضایتی و بی‌اعتمادی مردم به موبدان و رویگردانی از آیین زرتشتی و عدم پایبندی به حفظ منافع کلی نظام اجتماعی ساسانی. کما اینکه این مسئله در زمان حمله اعراب به ایران روی داد.

جواب فعالیت ۳ صفحه ۱۱۶ تاریخ دهم انسانی

به چند گروه تقسیم شوید و با راهنمایی دبیر خود، درباره زمان برگزاری و آداب و رسوم جشن‌های زیر، تحقیق کنید و گزارش آن را به صورت روزنامه دیواری در کلاس ارائه نمایید.
جواب: گاهنبارهای شش گانه؛
۱- روز ۱۵ اردیبهشت ماه برای بزرگداشت آفرینش آسمان
۲- روز ۱۵ تیرماه برای بزرگداشت آفرینش آب
۳- روز ۳۰ شهریور ماه برای بزرگداشت آفرینش زمین
۴- روز ۳۰ مهر ماه برای بزرگداشت آفرینش گیاه
۵- روز ۲۰ دی ماه برای بزرگداشت آفرینش جانوران
۶- آخرین روز کبیسه سال، جشن آفرینش مردمان
مهرگان؛ از دهم مهر ماه شروع می‌شد و شش روز به طول می‌انجامید. ستایش خداوند و مهر و…
سَده؛ در دهم بهمن بود، که آتش روشن می‌کردند و جشن همبستگی می‌گرفتند.

پرسش‌های نمونه صفحه ۱۱۸ تاریخ دهم انسانی

۱- نظام اجتماعی جامعه نخستین آریایی چگونه بود؟
جواب: از قبیله‌های گوناگونی تشکیل می‌شدند که از نظر تبار و زبان، خویشاوند بودند و باورهای دینی مشترکی داشتند. این قبایل پس از استقرار در مناطق مختلف ایران، جامعه‌ای شبانی و روستایی را به وجود آوردند، اما همچنان پیوندهای قبیله‌ای خود را حفظ کردند. هر قبیله شامل تعدادی طایفه بود و به چندین خانواده بزرگ تقسیم می‌شد. در کنار این رده‌بندی قبیله‌ای، نوعی تقسیم بندی اجتماعی سه گانه بر پایه شغل و پیشه افراد نیز وجود داشت که میراث مشترک آریاییان هند و ایرانی به شمار می‌رفت. در این تقسیم‌بندی، افراد جامعه به سه قشر «روحانیان»، «جنگجویان» و «کشاورزان و شبانان» تقسیم شده بودند. وجود قشرهای سه گانه آریایی در آغاز معرف نوعی تقسیم کار و دسته بندی حرفه‌ای به شمار می‌رفت و به نظر نمی‌رسد که قشری به قشر دیگر برتری داشته باشد.

۲- در نظام اجتماعی جامعه ایرانی در دوره هخامنشیان، چه تغییر و تحولاتی ایجاد شد؟
جواب: در زمان هخامنشیان با افزایش فتوحات و توسعه تشکیلات حکومتی، نابرابری اجتماعی و اقتصادی میان گروه حاکم و مردم عادی افزایش یافت. در این دوران اعضای خاندان‌های بزرگ که خانواده شاهی در رأس آنها قرار داشت، از طرف پادشاه به سمت حکومت شهربی‌ها، فرماندهی ارتش و سایر مناصب مهم حکومتی منصوب گردیدند. آنان دارایی‌های هنگفتی کسب کردند و صاحب زمین‌های وسیعی شدند. به این ترتیب در زمان هخامنشیان طبقه‌ای از اشراف و بزرگان شکل گرفت که علاوه بر امتیازات ویژه اقتصادی، از مقام و منزلت اجتماعی بالاتری برخوردار بودند. در این دوره به دلیل اهمیت فتوحات نظامی، قشر جنگجویان نسبت به دو قشر دیگر، در جایگاه بالاتری قرار گرفت.

۳- جامعه ایران در دوره اشکانیان شامل چه گروه‌هایی بود؟
جواب: ۱- گروه حاکم: شامل اعضای خاندان شاهی و دیگر خاندان‌های قدیمی و صاحب منصبان نظامی
۲- گروه توده مردم: شامل بازرگانان، کشاورزان، شبانان و صاحبان حرف و صنایع

۴- نظام اجتماعی ایران در دوره ساسانیان چه ویژگی‌هایی داشت؟
جواب: بر اصالت نسب و خون استوار بود، تحرک اجتماعی و رفتن از طبقه‌ای به طبقه دیگر ممنوع و یا بسیار دشوار بود. به دلیل توسعه تشکیلات اداری و دیوانی قشر جدیدی به نام «دبیران» در این دوره به طبقه حاکم افزوده شد. رسمیت یافتن دین زرتشتی باعث افزایش نفوذ و اختیارات موبدان شد.

۵- جنبش مزدک چه پیامدهایی در جامعه ساسانی برجای گذاشت؟
جواب: این جنبش به شدت پایه‌های نظام طبقاتی ساسانی را متزلزل کرد و انوشیروان ساسانی را به اصلاحات اجتماعی و اقتصادی واداشت که نتیجه آن، کاهش قدرت و نفوذ اشراف و نجبای درجه اول و افزایش قدرت و نفوذ اشراف و نجبای درجه دوم شد.