جواب کارگاه متن پژوهی درس ۱۳ فارسی دهم - همیار آموزش

جواب کارگاه متن پژوهی درس سیزدهم فارسی دهم

گام به گام فارسی دهم / در بخش زیر جواب کارگاه متن پژوهی درس سیزدهم فارسی دهم را آماده کرده ایم. این بخش ها شامل قلمرو زبانی ، قلمرو ادبی و  قلمرو فکری میباشد

درس سیزدهم : گردآفرید

جواب کارگاه متن پژوهی درس سیزدهم فارسی دهم

جواب قلمرو زبانی صفحه ۱۰۶ فارسی دهم

۱- به کمک فرهنگ لغت، معانی «برکشیدن» را بنویسید.
پاسخ: بیرون کشیدن – استخراج کردن – برآوردن – بالا کشیدن – جدا کردن – پوشاندن با چادر – گسترش – افزودن و…

۲- دو واژه از متن درس بیابید که با کلمه «فتراک» تناسب داشته باشد.
پاسخ: بادپا – اسپ – کمند

۳- در گذر زمان، شکل نوشتاری و گفتاری برخی کلمات تغییر می‌کند؛ مانند: «سپید ← سفید».
از متن درس، نمونه‌ای از تحوّل شکل نوشتاری کلمات بیابید و بنویسید. 
پاسخ: اسپ = اسب

۴- در بیت های یکم و بیست و سوم، «چو» را از نظر کاربرد معنایی بررسی کنید.
بیت یکم: چو آگاه شد دختر گژدهم – که سالار آن انجمن گشت کم
چو: چون، هنگامی که (حرف پیوند)
بیت سوم: رها شد ز بند زره موی اوی – درفشان چو خورشید شد روی اوی
چو: مانند، ادات تشبیه (حرف اضافه)

۵- در کدام بیت‌ها «متمّم» با دو حرف اضافه آمده است؟
پاسخ: در بیت های زیر متمم و دو حرفه اضافه را با رنگ قرمز مشخص کرده ایم.

جواب قلمرو ادبی صفحه ۱۰۶ فارسی دهم

۱- واژگان قافیه در کدام بیت‌ها، دربردارنده آرایه جناس‌اند؟
پاسخ:
فرود آمد از دژ به کردار شیر *** کمر بر میان، بادپایی به زیر
به پیش سپاه اندر آمد چو گرد *** چو رعدِ خروشان یکی وَیلَه کرد
نگه کرد سهراب و آمدش ننگ *** برآشفت و تیز اندر آمد به جنگ
بزد، نیزه او به دو نیم کرد *** نشست از برِ اسپ و برخاست گرد
رها شد ز بندِ زره، موی اوی *** درفشان چو خورشید شد، روی اوی
که همرزم جُستی، هم افسون و رنگ *** نیامد ز کار تو بر دوده ننگ
چو سهراب را دید بر پشت زین *** چنین گفت: کای شاهِ تُرکانِ چین

۲- مفهوم عبارتهای کنایی زیر را بنویسید.
پاسخ: سپهبد، عنان، اژدها را سپرد: سپهبد، افسار اسب را رها کرد-
رخ نامور سوی توران کنی: برگردی

۳- یک مَثَل از متن درس بیابید و درباره معنا و کاربرد آن توضیح دهید؛ سپس با رجوع به امثال و حکم دهخدا، دو مَثَل، معادل آن بنوسید.
پاسخ: خورد گاو نادان ز پهلوی خویش – مفهوم ضرب المثل: آسیب دیدن از داشته های خود.
– وقتی گاو از روی نادانی زیاد بچرد و چاق و فربه شود، زودتر به قصاب سپرده می شود و این آسیب به خاطر نادانی است.
– معادل: « دشمن طاووس آمد پرّ او.«یا» از ماست که بر ماست»

جواب قلمرو فکری صفحه ۱۰۷ فارسی دهم

۱- دلیل دردمندی و غمگین بودن ساکنان دژ، چه بود؟
پاسخ: آگاهی ساکنان دژ از اسیر شدن هجیر به دست سهراب و شکست گردآفرید

۲- معنا و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید.
به آورد با او بسنده نبود *** بپیچید ازو روی و برگاشت زود
پاسخ: [گردآفرید در جنگاوری] نمی‌توانست با سهراب برابری کند [به همین خاطر] به سرعت برگشت و از او روی گرداند.(فرار کرد.)

۳- فردوسی در این داستان، گردآفرید را با چه ویژگی‌هایی وصف کرده‌است؟
پاسخ: شیرزن – پهلوان – دلاور – نامدار – جنگاور- کمندافکن – نیکدل – باغیرت – باتدبیر و حیله گر

۴.«حماسه» در لغت به معنای دلاوری و شجاعت است و در اصطلاح ادبی، شعری است با ویژگی‌های زیر: (متن کامل در صفحه ۱۰۷) 
🔹بر پایه این توضیح، این درس را با متن روان خوانی «شیرزنان» مقایسه کنید.
پاسخ: در هر دو مورد به دلاوری و بزرگی زنان ایران اشاره کرده است و زنان را بازوی قدرتمندی برای پیشرفت و آبادانی و دفاع کشورمان، ایران عزیز، معرفی نموده است.

جواب درک و دریافت صفحه ۱۰۹ فارسی دهم

۱ کدام ویژگی‌های شعر حماسی را در این سروده می‌توان یافت؟ دلایل خود را بنویسید.
زمینه ملی: در آن به آداب و رسوم و اعتقادات مردمش اشاره کرده است و فرهنگ آنها را در مبارزه نشان می‌دهد.
زمینه قهرمانی: از پهلوانان و دلاورانی سخن گفته که سرشتشان با دیگران متفاوت است و از کسی جز خدا نمی‌هراسند.

۲ یک بار دیگر شعر را با لحن حماسی بخوانید.