جواب کارگاه متن پژوهی درس ۱۸ فارسی دهم - همیار آموزش

جواب کارگاه متن پژوهی درس هجدهم فارسی دهم

گام به گام فارسی دهم / در بخش زیر جواب کارگاه متن پژوهی درس هجدهم فارسی دهم را آماده کرده ایم. این بخش ها شامل قلمرو زبانی ، قلمرو ادبی و  قلمرو فکری میباشد
درس هجدهم : عظمت نگاه
جواب کارگاه متن پژوهی صفحه ۱۴۲ و ۱۴۳ فارسی دهم

جواب قلمرو زبانی صفحه ۱۴۲ فارسی دهم

۱ .کدام واژه‌ها، در متن درس، برای شما جدید و غیر تکراری است؛ معنای هر یک را بنویسید
۱ –ناتانائیل: انسان کامل و آرمانی ، در زبان عبری یعنی خداداد
۲ –معطوف: بازگردانده شده ، پیچانده شده
۳ –تملّک: مالک شدن،، صاحب شدن
۴ -تصاحب: صاحب شدن ، مالک شدن
۵ –تمایز: جدا کردن ، فرق گذاشتن
۶ –قائل شدن: اعتراف کردن و پذیرفتن
۷ –مائده: سفره مخصوص غذا
۸ –نیلگون: آبی سیر ، به رنگ نیلی

۲. در زبان فارسی، نشانه هایی هست که با آنها کسی یا چیزی را صدا می زنیم؛ مانند «آی، ای، یا، ا»؛ به این واژه‌ها «نشانە ندا» می گوییم. اسمی که همراه آنها می آید، «منادا» نام دارد؛ مانند «ای خدا!».
گاهی منادا بدون نشانه به کار می‌رود؛ در این گونه موارد، به آهنگ خواندن جمله باید توجه کنیم.
یک بند بنویسید و در آن، سه نشانە ندا به کار ببرید.
پاسخ: صدرا ، چند بار به تو گفتم که علاوه  بر درس خواندن به ورزش هم بپرداز ؟ اگر می خواهی موفق شوی باید تلاش کنی. صدرا جان، بیا نزدیک تر. اگر به حرف هایی که می گویم گوش فرا دهی موفق می شوی. صدرا جان، سعی کن از راه راست منحرف نشوی و همواره دستگیر نیازمندان باشی. صدرا جان برای آینده ات برنامه داشته باش.
پاسخی دیگر:  پروردگارا به درگاه تو پناه می‌آورم و تو نیز پناهم بخش. خدایا آن‌ چنان کن که قدر نعمت بدانیم و شکر نعمت به جای آوریم. ای خالق هستی مگذار دامان وجودم به پلیدی‌‌های گناه آلوده شود.

۳ .در جمله زیر، نقش دستوری واژه‌های مشخّص شده را بنویسید.
«ناتانائیل، من به تو شور و شوقی خواهم آموخت».
پاسخ:  ناتانائیل: منادا / من: نهاد / شور: مفعول / شوقی: معطوف به مفعول

جواب قلمرو زبانی صفحه ۱۴۳ فارسی دهم

۱ .عبارت زیر را از نظر آرایه‌های ادبی بررسی کنید.
آسمان را دیده‌ام که در انتظار سپیده‌دم می‌لرزید. ستاره‌ها یک یک، رنگ می‌باختند. چمنزارها غرق در شبنم بودند.
پاسخ:
تشخیص و استعاره : انتظار کشیدن آسمان، رنگ باختن ستاره ها
لرزیدن : کنایه از وحشت کردن از چیزی، به شدت ترسیدن
رنگ باختن : به کنایه از دست دادن رنگ و بی رنگ شدن، رو به نابودی رفتن و ضعیف و بی اثر شدن
شعاعی از آفتاب که بر میوه های پوسیده کاج می تابید، کم کم رنگ باخت.
غرق در چیزی بودن : کنایه از کاملاً تحت تاثیر آن قرارگرفتن یا گرفتار آن شدن، غوطه ور شدن در آب
شبنم : استعاره مکنیه؛ زیرا به دریایی یا مکان پرآبی مانند شده است که چمنزار در آن غرق می شود.
مراعات نظیر : سپیده دم، آسمان، ستاره، چمنزار، شبنم
اغراق : چمنزارها غرق در شبنم بودند

۲ .در بند چهارم از متن درس، یک «کنایه» بیابید و مفهوم آن را بنویسید.
پاسخ: سوزاندن کنایه از تا بودی و ناتوان ساختن

جواب قلمرو فکری صفحه ۱۴۳ فارسی دهم

۱ .نیکوترین اندرز نویسنده چیست؟ درباره آن توضیح دهید.
پاسخ: « ای کاش عظمت در نگاه تو باشد، و نه در آن چیزی که بدان نگاه می‌کنی» (عظمت در نوع دیدگاه و نگاه)

۲ .نویسنده درباره «انتظار» چه دیدگاهی دارد؟
پاسخ: ناتانائیل، کاش هیچ انتظاری در وجودت حتّی رنگ هوس به خود نگیرد، بلکه تنها آمادگی برای پذیرش باشد. منتظر هر آنچه به سویت می‌آید باش و جز آنچه به سویت می‌آید، آرزو مکن.« (مفهوم: دوری از هوس و خواهشهای نفسانی / پذیرش تقدیر و سرنوشت)
ناتانائیل، تنها خداست که نمی‌توان در انتظارش بود. در انتظار خدا بودن، ناتانائیل، یعنی درنیافتن این که او را هم اکنون در وجود خود داری. (مفهوم: بی‌خبری از داشته خود / نزدیک بودن خدا / انتظار نشانه دور بودن از خدا)

۳ .هر یک از موارد زیر، با کدام بخش از متن درس، تناسب معنایی دارد؟
به جهان خرّم از آنم که جهان خرّم از اوست *** عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست (سعدی) 
پاسخ:  هرگز هیچ زیبایی لطیفی را در این جهان ندیده‌ام که بی درنگ نخواسته باشم، تمامی مهرم را نثارش کنم. ای زیبای عاشقانەی زمین،
شکوفایی گستره تو دل انگیز است. (مفهوم مشترک : توجه به زیبایی معنوی در زمین / تجلی زیبایی)
بسوز ای دل که تا خامی، نیاید بوی دل از تو *** کجا دیدی که بی آتش، کسی را بوی عود آمد (مولوی)
ناتانائیل، من به تو شور و شوقی خواهم آموخت. اعمال ما وابسته به ماست، همچنان که روشنایی فسفر به فسفر. راست است که ما را می‌سوزاند، امّا برایمان شکوه و درخشش به ارمغان می‌آورد. و اگر جان ما ارزشی داشته باشد، برای این است که سختتر
از برخی جانهای دیگر سوخته است. (مفهوم مشترک : ریاضت و سختی موجب ارزشمندی می شود.)
غیبت نکرده‌ای که شوم طالب حضور***پنهان نگشته‌ای که هویدا کنم تو را (فروغی بسطامی)
ناتانائیل، آرزو مکن که خدا را جز در همه جا، در جایی دیگر بیابی. هر آفریده‌ای نشانه خداوند است، امّا هیچ آفریده‌ای نشان دهنده او نیست. همین که آفریده‌ای نگاهمان را به خویش معطوف کند، ما را از راه آفریدگار بازمی‌گرداند. (مفهوم مشترک :حضور خدا در همه جا)

۴ .کدام عبارت درس، با مفهوم آیه شریفه «التُدر کهُ االبصار و هُوَیُدر کُ االبصار» (انعام، آیه ۱۰۳) ارتباط معنایی دارد؟
پاسخ: هر آفریده‌‌ای نشانه خداوند است اما هیچ آفریده‌ای نشان دهنده او نیست. خدا در همه جا هست؛ در هر جا که به تصور در آید، و نایافتنی است.
معنی آیه: دیده‌‌ها او را در نمی‌یابند ولی او دیده‌‌ها را درک می‌کند.

۵ .جمله «ای کاش عظمت در نگاه تو باشد.» را با سروده زیر از سهراب سپهری مقایسه کنید.
«چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید.»
پاسخ: پیام دو هر یکسان است؛ در به دو هر مثبت اندیشی و عظمت نگاه تأکید شده است؛ یعنی، اگر طرز نگاه و دیدگاه ما انسان ها درست شود، حقیقت زندگی را چنان که هست، خواهیم به و دید زیبایی های آفریده های خدا بهتر پی خواهیم برد.

۶ .در متن زیر، نویسنده بر چه چیزی تأکید دارد؟
برای من «خواندن» اینکه شن ساحل ها نرم است، بس نیست؛ می‌خواهم پاهای برهنه‌ام این نرمی را حس کنند؛ به چشم من، هر شناختی که مبتنی بر احساس نباشد، بیهوده است.
پاسخ: تجربه شخصی / تأکید نویسنده بر این موضوع که شناخت بدون تجربه شخصی ارزش ندارد.