جواب درس ۴ فلسفه دوازدهم ؛ صفحه  ۲۶ ، ۲۷ - همیار آموزش

گام به گام درس چهارم فلسفه دوازدهم

گام به گام فلسفه دوازدهم / پاسخ سوالات درس سوم فلسفه دوازدهم همراه با جواب صفحه ۲۶ ، ۲۷ فلسفه دوازدهم انسانی / درس چهارم :: کدام تصویر از جهان

جواب مقایسه صفحه ۲۶ فلسفه دوازدهم

دیدگاه این دو دسته فلاسفه را با یکدیگر مقایسه کنید و ببینید کدام یک امتیازات بیشتری دارد؟
پاسخ: کسانی که معتقد به علّه‌العلل هستند و جهان را هدفمند و دارای سیر تکاملی می‌دانند، برای زندگی خود هدف و برنامه دارند‌، در انجام کارهای خود مصمّم هستند، به آینده امیدوار هستند.
امّا در دیدگاه دوّم که وجود جهان را نتیجه اتفاق و بدون هدف و غایت می‌دانند نمی‌توانند برنامه ریزی درستی در زندگی داشته باشند، معمولا در زندگی دچار یأس و ناامیدی می‌شوند‌، انگیزه‌ای برای کشف حقایق جدید ندارند و قوانین علمی برای آن‌ها معنادار نخواهد بود.

جواب به کار ببندیم صفحه ۲۷ فلسفه دوازدهم

۱- در ابتدای درس، حوادث و پدیده‌هایی ذکر شد که به نظر برخی، مصداق اتفاق هستند. به نظر شما هر یک از این نمونه‌ها با کدام معنا از معانی اتفاق تناسب دارند؟
پاسخ: * نظر دموکریتوس با معانی دوم و سوم اتفاق سازگار است، یعنی هم اصل سنخیت را نفی می کند و هم غایتمندی میان پدیده ها را .
* نظریه مربوط به تکامل زیستی موجودات نیز با معانی دوم و سوم اتفاق سازگار است و منجر به انکار اصل سنخیت و غایتمندی می شود؛
* اگر منظور از نظریه مه بانگ این باشد که قبل از انفجار بزرگ، چیزی نبوده و ناگهان انفجاری رخ داده، این سخن به معنای آن است که از هیچ، چیزی به وجود بیاید. در این صورت با اصل علیت و وجوب بخشی علت و معلول مخالف است و موافق معنای اوّل اتفاق است.
اما اگر به معنای این باشد که ذره ای کوچک و بسیار فشرده بوده و خود به خود در آن انفجاری رخ داده، این سخن نیز هم به معنای اول اتفاق است که می خواهد رابطه ضروری میان علت و معلول را انکار کند و هم به معنای دوم اتفاق است که انکار اصل سنخیت را در پی دارد.
اما اگر به این معنا باشد که ذره ای کوچک و بسیار فشرده در ابتدا وجود داشته و نه به صورت خود به خود، بلکه براساس علّتی که برای ما تاکنون ناشناخته است، انفجاری رخ داده و جهان گسترش یافته، هیچ کدام از معانی اتفاق را دربر ندارد و با هیچ کدام از اصول علیت مخالف نیست .

۲- آیا می‌توان بدون یک علت بالذات یا علهالعلل، که در ادیان الهی آن را «خدا» می‌نامند، «اتفاق» به معنای سوم را مردود دانست؟
پاسخ: ناظر بر معنای سوم اتفاق است، یعنی حوادث بدون هدف و غایت. بدون قبول یک علت و
خالق حکیم و دارای علم، نمی توان این معنای اتفاق را مردود دانست.

۳- پذیرش «اتفاق» به معنای دوم و سوم چه تأثیری در اندیشه و تفکر و سبک زندگی یک فرد دارد؟
پاسخ: ناظر به معنای دوم و سوم اتفاق است. اگر کسی واقعاً هم این دو معنای اتفاق را بپذیرد، نمی تواند هیچ تصمیمی در طول روز بگیرد و هیچ هدفی را برای خود تعیین کند. چون انجام هر تصمیمی مبتنی بر قبول اصل سنخیت علت و معلول است و تعیین هر هدفی نیز مبتنی بر هدفمندی انسان و جهان می باشد.

۴- ضرب المثل زیر کدام معنای اتفاق را رد می‌کند؟ چرا؟
پاسخ: ناظر بر نفی اتفاق به معنای دوم است. مصرع »گندم از گندم بروید جو ز جو« بیان کننده اصل سنخیت علت و معلول است و روشن می کند که هر چیزی از هر چیزی پدید نمی آید، بلکه از هر علت خاص، معلول خاص آن بروز می کند.

۵- شعر زیر انکار کدام معنای اتفاق است؟ پاسخ: نفی اتفاق به معنای سوم است، زیرا این ابیات مثنوی مولوی بیان کننده حرکات غایتمندانه و هدفدار در جهان است و نشان می دهد که گیاهان و حیوانات و انسان ها به صورت اتفاقی پدید نیامده اند بلکه هر یک از این موجودات حلقه ای از حلقه های نظام خلقت و تکمیل کننده یکدیگر هستند .