جواب فعالیت های درس ۶ تاریخ دوازدهم انسانی - همیار آموزش

جواب پرسش های نمونه درس ششم تاریخ دوازدهم

گام به گام تاریخ دوازدهم انسانی / درس ۶: جنگ جهانی اول و ایران

جواب فعالیت ۱ صفحه ۷۸ تاریخ دوازدهم

بحث و گفت‌وگو
با راهنمایی دبیر، درباره این موضوع با یکدیگر بحث و گفت‌وگو کنید: چرا با وجود سابقه طولانی جنگ میان جوامع و کشورها در طی تاریخ بشر، جنگی که در فاصله سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ م میان برخی کشورها رخ داد، به جنگ جهانی یا بین‌الملل معروف شد؟ برای دیدگاه خود دلیل بیاورید.
پاسخ: زیرا دامنه این جنگ از قاره اروپا فراتر رفت و به قاره‌های دیگر از جمله آسیا و منطقه خاورمیانه هم کشیده شد. کشورهایی که وارد این جنگ شدند از چند قاره بودند؛ مثلاً ژاپن و امپراتوری عثمانی از قاره آسیا و یا کشور ایلات متحده آمریکا از قاره آمریکا.

جواب فعالیت ۲ صفحه ۸۰ تاریخ دوازدهم

بررسی نقشه‌های تاریخی
نقشه بالا را با نقشه سیاسی اروپا در سال‌های ۱۹۱۵ – ۱۹۱۸ م، صفحه ۸۳)، مقایسه کنید و تغییرات آن را بنویسید.
پاسخ: ۱- وحدت آثمان و سپس تاسیس امپراتوری آلمان ( ۱۸۷۱م)
۲- وحدت ایتالیا ( ۱۸۶۱م تا ۱۸۷۱م)
۳- تشکیل اتحاد سه گانه ( آلمان، اتریش – مجارستان، ایتالیا )( ۱۸۸۲م)
۴- تشکیل اتفاق سه گانه ( انگلیس ، فرانسه ، روسیه)( ۱۹۰۷ م)

جواب کاوش خارج از کلاس صفحه ۸۳ تاریخ دوازدهم

به چند گروه تقسیم شوید. در هر گروه، درباره تأثیر یکی از مسائل زیر در بروز جنگ جهانی اول تحقیق کنید و گزارش نهایی آن را در کلاس ارائه کنید.
پاسخ: «اختلافات مرزی و دشمنی آلمان و فرانسه»؛ «رقابت آلمان با انگلستان بر سر مستعمرات»؛ «جنبش‌های ملی‌گرایی در اروپای شرقی»؛ «دخالت قدرت‌های بزرگ در شبه‌جزیره بالکان».

جواب فعالیت ۳ صفحه ۸۴ تاریخ دوازدهم

فکر کنیم و پاسخ دهیم
به نظر شما، آیا قتل ولیعهد اتریش و همسرش علت اصلی جنگ بین‌الملل یا فقط بهانه‌ای برای شروع آن بوده است؟
پاسخ: این حادثه فقط بهانه‌ای برای آغاز جنگ بود. پیش از این واقعه تمام مقدمات جنگ فراهم شده بود. بین قدرت‌های بزرگ صنعتی و نظامی رقابت‌های شدیدی در جریان بودند و به دو دسته رقیب تقسیم شده بودند.

جواب فعالیت ۴ صفحه ۸۶ تاریخ دوازدهم

بررسی و مقایسه نقشه‌های تاریخی
با مقایسه نقشه سیاسی اروپا و غرب آسیا (خاورمیانه) پیش از قرارداد ورسای و پس از آن، چند مورد از تغییرات مرزهای سیاسی را فهرست کنید.
پاسخ: قبل از قرار داد ورسای امپراتوری عثمانی و اتریش – مجارستان تجزیه نشده بود و آلمان مستعمراتی داشت، ناحیه آلزاس و لرن در اختیار آلمان بود. پس از قرارداد ورسای امپراتوری عثمانی تجزیه شد و کشورهایی جدیدی در خاورمیانه مانند سوریه، لبنان، عراق، اردن و فلسطین تشکیل شدند که قیمومیت آن ها به انگلیس و فرانسه داده شد، خاک اصلی عثمانی به ترکیه تغییر نام پیدا کرد( تشکیل کشور ترکیه)، امپراتوری اتریش- مجارستان تجزیه شد، آلمان تمامی مستعمرات خود را از دست داد، بخش هایی از سرزمین آلمان مانند پزناتی به لهستان، اوپن – مالمدی به بلژیک واگذار شد و همچنین ناحیه آلزاس و لرن به فرانسه
برگردانده شد.

جواب فعالیت ۵ صفحه ۸۷ تاریخ دوازدهم

تحلیل و قضاوت تاریخی
متن زیر را بخوانید و برداشت خود را از آن در کلاس بیان کنید.
«جنگ بر فیلسوفان و هنرمندان عمیقاً تأثیر گذاشت. از آغاز [عصر] روشن‌اندیشی، به نظر می‌رسید پیشرفت فنی و عدالت سیاسی، دگرگونی مثبتی به بار می‌آورد. فرهنگ اروپا و ایالات متحده … از فرهنگ‌های دیگر برتر می‌نمود. با این حال، مردم این فرهنگ‌ها در خشن‌ترین و مرگبارترین جنگ تاریخ شرکت کرده بودند. قدرت فنی [تکنولوژی]، کشتن مردم را کارآمدتر ساخته بود. قدرت ویرانگر هواپیماها، تانک‌ها و زیردریایی‌ها که در جنگ توسعه یافت و به کار رفت، ارزش پیشرفت فنی جهان را از دیدگاه عده‌ای از مردم با تردید روبه‌رو ساخت (دان، تاریخ تمدن و فرهنگ جهان، ج ۴، ص ۹۸).
پاسخ: پیشرفت‌های فنی جهان به عنوان وسیله و بازار قدرت و سلطهٔ سیاسی، اقتصادی و نظامی دولت‌ها درآمد و به جای ایجاد آرامش و صلح و دوستی، نابودی، کشتار و ویرانی به بازار آورد، از این رو پیشرفت‌های فنی به تنهایی نمی‌توانست ضامن عدالت و سعادت بشر واقع شود و لازم بود در نگرش جهانیان بازنگری صورت گیرد.

جواب فعالیت ۶ صفحه ۸۷ تاریخ دوازدهم

فکر کنیم و پاسخ دهیم
به نظر شما، علت گرایش افکار عمومی ایرانیان به آلمان و دولت‌های متحد آن در جنگ جهانی اول چه بود؟
پاسخ: ایرانیان درصدد بودند تا با کمک دولت‌های متحد به خصوص آلمان و عثمانی بتوانند سلطه استعماری دولت‌های روسیه و انگلستان در ایران را رفع کنند و به استقلال دست یابند. دو دولت روسیه و انگلستان در عهد قاجار علاوه بر تحمیل شکست‌های نظامی بر ایران و تصرف سرزمین‌هایی از ایران، امتیازات اقتصادی زیادی از ایران گرفته بودند و در قرارداد ۱۹۰۷ کشور ایران را به مناطق نفوذی خود تبدیل کرده بودند. از این رو ایرانیان برای دفع دخالت‌های آنها به سمت رقبای آنها یعنی آلمان و عثمانی گرایش داشتند.

جواب فعالیت ۷ صفحه ۸۹ تاریخ دوازدهم

بررسی شواهد و مدارک
یحیی دولت‌آبادی، یکی از رجال سیاسی عصر مشروطه، درباره وضعیت روستاهای میان تبریز و زنجان در دوران پس از جنگ بین‌الملل اول می‌گوید: «دهات بی‌سکنه عرض راه، لاشه بسیار حیوانات بارکش که به واسطه قحطی سال پیش و ناامنی و غیره در هر چند قدم در اطراف و بلکه در میان راه دیده می‌شود، قبرستان‌های تازه احداث شده در نزدیک دهات و قصبات به ضمیمه احوال پریشان [و] رقت‌انگیز زن و مرد و بزرگ و کوچک مردم ستم دیده، اگر گاهی در دهات دیده شوند که تازه می‌خواهند سروسامانی بگیرند، حقیقتاً تأثرآور است.
آری در راه تبریز و زنجان، دهاتی دیده می‌شود که نعش اموات در اتاق‌های ویرانه آنها مانده است و خوراک جانوران شده و اگر نظر عمومی به نقاط مختلف مملکت انداخته شود، دیده می‌شود که همه جای مملکت بی‌طرف ما در سایه جنگ اروپا و بی‌لیاقتی حکومت خود به‌صورت راه تبریز در آمد است» (حیات یحیی، ج ۴ ص ۸۹).

۱- چه ارتباطی میان محتوای این متن با مطالبی که در همین صفحه کتاب درسی تحت عنوان «آثار و نتایج جنگ» بیان شده است، وجود دارد؟
پاسخ: نه تنها کتاب حیات یحیی و مطلب کتاب درسی بلکه تمام کتاب ها و شواهد و مدارکی که در آن زمان نوشته شده به اوضاع اسفناک ایران اشاره کرده و به بررسی اثرات منفی حضور نیروهای متفقین و تاثیر آن بر زندگی مردم پرداخته اند بر اساس آن چه در این منبع و کتاب درسی آمده قحطی و گرسنگی باعث جان باختن تعداد زیادی از مردم ایران شد.

۲- فیلم یتیم خانه ایران را که به برخی از حوادث اشغال ایران در جنگ جهانی اول و پیامدهای آن پرداخته است، ببینید و درباره آن گفت‌وگو کنید.
پاسخ: کارگردان فیلم ابوالقاسم طالبی است. فیلم از اواخر دوره قاجار، شروع جنگ جهانی اول و حضور نیروهای نظامی روسیه و انگلیس در ایران، قحطی بزرگ، کمبود مواد غذایی و مبارزه با نیروهای بیگانه را روایت می کند.

جواب فعالیت ۸ صفحه ۹۱ تاریخ دوازدهم

بررسی شواهد و قضاوت
با بررسی متن کامل قرارداد ۱۹۱۹، که دبیر در اختیار شما قرار می‌دهد، درباره دیدگاه مخالفان و موافقان قرارداد قضاوت کنید.
مخالفان: قرارداد استقلال کشور را از بین می‌برد و ایران را تحت‌الحمایه انگلستان قرار می‌دهد.
موافقان (عاقدان): تنها راه نجات کشور، همکاری نزدیک با انگلستان است و قرارداد موجب حفظ تمامیت ارضی ایران می‌شود.
مخالفان به درستی ضررهای قرداد ۱۹۱۹ را بر سرنوشت کشور تشخیص داده بودند.
موافقان این قرارداد که برای بستن این قرار داد حاضر به دریافت رشوه شدند، یا افرادی وابسته به بیگانه و ناتوان در اداره امور کشور و یا شرایط نابسامان کشور آنها را به فکر جلب حمایت انگلیسی‌ها برای حل مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور انداخت.

جواب پرسش های نمونه صفحه ۹۱ تاریخ دوازدهم

۱- انقلاب صنعتی چه تأثیری در گسترش سیاست‌های استعماری داشت؟
پاسخ: پس از وقوع انقلاب صنعتی کشورهای اروپایی به دلیل نیاز به مواد اولیه، نیروی کار ارزان، بازار فروش محصولات و سرمایه مادی فراوان به استعمار دیگر کشورها روی آوردند. همچنین ساخت سلاح‌های آتشین مانند تفنگ، توپ و کشتی‌های جنگی به گسترش سیاست‌های استعماری کمک فراوانی کرد.

۲- جنبش‌های ملی‌گرایی در اروپای مرکزی چه تأثیری در بروز جنگ جهانی اول داشت؟
پاسخ: تفکر ملی گرایی، مردمان و گروه های قومی را که تاریخ و فرهنگ و زبان مشترکی داشتند، برانگیخت تا با هم یکی شوند و زیر پرچم حکومتی یکپارچه و مستقل قرار گیرند.

۳- اتحاد و اتفاق سه‌گانه چرا شکل گرفت؟
پاسخ: آلمان از یک سو با هدف مقابله با تهدیدهای خارجی به ویژه خطر حمله فرانسه و از سوی دیگر برای پیشبرد سیاست های توسعه طلبانه خود در اروپا و فراسوی دریاها، با برخی از کشورها پیمان اتحاد سیاسی و نظامی منعقد کرد

۴- تحلیل و قضاوت شما درباره مهم‌ترین علت بروز جنگ جهانی اول چیست؟
پاسخ: پیشرفت‌های صنعتی، فنی و نظامی اروپاییان باعث رقابت و توسعه‌طلبی آنها و تلاش برای کسب مستعمرات بیشتر گردید. این رقابت‌ها در خود اروپا از جمله منطقه بالکان، آفریقا، منطقه خاورمیانه که بیشتر در اختیار عثمانی‌ها بود و دیگر نقاط جهان نمود یافت.

۵- با استفاده از قوه تخیل خود، آنچه را در دوران جنگ جهانی اول بر پیشینیان ما گذشته است در چند سطر بیان کنید.
پاسخ: – کشتار عده زیادی از مردم ایران در زمان‌ جنگ و درگیری‌های نظامی
– بروز قحطی‌های گسترده در نقاط مختلف ایران و جان باختن مردم
– ایجاد شرایط جنگی و ناامنی در کشور و رواج راهزنی
– اختلال در کارهای کشاورزی، بازرگانی و حمل و نقل
– شورش و آشوپ در نقاطی از کشور