جواب درس اول علوم و فنون ادبی دوازدهم - همیار آموزش

جواب خود ارزیابی درس ۱ علوم و فنون ادبی دوازدهم

گام به گام علوم و فنون ادبی دوازدهم /

درس ۱: تاریخ ادبیات قرن‌های دوازدهم و سیزدهم

خودارزیابی صفحه ۲۱ علوم و فنون ادبی دوازدهم

۱- چه عواملی در ایجاد نهضت بازگشت ادبی مؤثر بودند؟
جواب: شاعران دوره بازگشت به سبب فقر فرهنگی جامعه و سستی و رخوت حاکم بر ادبیات، به پیروی از اسلوب‌های کهن پرداختند و در سطوح زبانی، ادبی و فکری سبک خراسانی و عراقی را مورد توجه قرار دادند؛ به طوری که زبان، تخیل و اندیشه در این سبک، تکرار شنیده‌هاست. هاتف اصفهانی از معروف‌ترین شاعران این عهد است.

۲- مهم‌ترین عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر ادبیات عصر بیداری را بررسی کنید.
جواب: ۱ـ تأثیر جنگهای نافرجام ایران و روس
۲- توجه مردم به واقعیتها وامکانات فنی دنیای جدید؛
۳ـ کوششهای عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه در روی آوردن به دانش و فنون جدید؛
۴ـ اعزام دانشجویان ایرانی به خارج از کشور برای تحصیل؛
۵- رواج صنعت چاپ و روزنامه نویسی و ترجمه و نشر کتا بهای غربی؛
۶- تأسیس مدرسه دارالفنون و آموزش دانشهای نوین به دست امیرکبیر.

۳- درون مایه‌های ادبیات فارسی در دوران بیداری را بیان کنید.
جواب: ادبیات بیداری با ظهور مفاهیمی نو؛ مثل آزادی، وطن، قانون‌خواهی و مبارزه با استبداد و استعمار شکل گرفت. همچنین در کنار این مفاهیم بحث از حقوق اجتماعی، برانگیختن احساسات ملی و میهنی، توجه به فراگیری علوم جدید، پیکار با بیگانه و بیگانه خواهی، انتقاد از نابسامانی‌ها، نفی عقاید خرافی در جامعه و سخن از حقوق زنان نیز در جایگاه بعدی قرار داشت.

۴- ویژگی‌های شعر هر یک از شاعران زیر را بنویسید:
 فرخی یزدی: فرخی یزدی؛ از شاعران آزادی خواه دوره بیداری است. او تحت تأثیر شعرایی چون مسعود سعد و سعدی بود. اندیشه های آزادی خواهانه و وطنی در شعرش باعث شد که در نهایت، جانش را فدای آزادی کند.
عارف قزوینی: شاعر و موسیقی دان عهد مشروطه که تصنیف ها و ترانه های میهنی وی در برانگیختن مردم و آزادی خواهی نقش داشت. شعر او ساده و دور از پیچیدگی بود. وی از دردمندترین سرایندگان عصر بیداری است.
ایرج میرزا: ماهر در سرودن اشعار ساده و روان با بهره گیری از تعبیرات عامیانه و اندیشه های نوگرایانه و ترجمه از شعرهای غربی؛ در طنز و هجو و هزل نیز دستی داشت.

۵- در شعر دورۀ بیداری از نظر زبانی چه تحولاتی دیده می‌شود؟
جواب: از زبان شعر برای اینکه قابل فهم تر باشد و بتواند مفاهیم تازه آزادی خواهانه و اجتماعی را بهتر به مردم منتقل کند، به سادگی گرایش پیدا می کند و بهره گیری از زبان عامه و روزمره در شعر بسیار رواج می یابد.

۶- نثر فارسی در دورهٔ بیداری چه تحولاتی یافت؟
جواب: تحولات نثر فارسی در دوره بیداری، حرکتی به سمت سادگی و بی پیرایگی همراه با رواج روزنامه نگاری، ترجمه و توجه به ادبیات داستانی است؛ از جمله قالب های موردتوجه در حوزه ادبیات داستانی نیز می توان به رمان، نمایش نامه و داستان اشاره کرد.

۷- دو تن از پیشگامان رمان‌نویسی قبل از مشروطه را نام ببرید و از هر کدام اثری بنویسید.
جواب: محمد باقر میرزا، رمان «شمس و طغرا»، میرزا حسن خان بدیع، با دو اثر «شمس‌الدین و قمر» و «داستان باستان»

۸- توضیح دهید قائم مقام فراهانی در حوزۀ نثر فارسی چه جایگاهی دارد؟
جواب: مهم ترین تأثیر وی در نثر فارسی، سوق دادن آن به سمت ساده نویسی و باز کردن این مسیر در نگارش بود. او با تغییر سبک نگارش فارسی، باعث شد تکلف در نثر کم شود و به مرور از بین برود. شیوه وی در نگارش، بهره گیری از ضرب المثل و شعر در نثر، باعث شد مردم عادی به نثر توجه بیشتری نشان دهند. قائم مقام را می توان احیا کننده نثر فارسی دانست.