سوالات فصل ۱۵ علوم نهم با جواب - همیار آموزش

راهنما: ◆سوالات سری اول پیشنهادی: سوالات تکرار شده در امتحانات و کامل تر از همه ۶۰س ◆سوالات سری دوم: سوالات مهم متن کتاب که از جزوه های معلم برداشته شده. ۱۹س ◆فایل PDF انتهای مطلب: فایل کتاب با سوالات روی متن کتاب !

سوالات متن فصل ۱۵ علوم سری اول

۱- بوم سازگان را تعریف کنید؟ 
جواب: عوامل زنده و غیر زنده محیط و تاثیرهایی که بر هم میگذراند سیستمی به نام بوم سازگان را میسازند.

۲- سه عامل غیر زنده و دو عامل زنده در بوم سازگان نام ببرید. 
عوامل غیر زنده: هوا – خاک – نور خورشید
عوامل زنده: گیاهان- جانوران

۳- انواع بوم سازگان را نام ببرید؟
جواب: ۱- خشکی
۲- آبی
۳- آبی-خشکی

۴- دریاچه زریوار جزء بوم سازگان  …….. است. 
الف) خشکی و آبی
ب) آبی
جواب: گزینه ب دریاچه زریوار جزه بوم سازگان آبی است.

۵- بوم سازگان آبی- خشکی مانند:  …….. (استان خوزستان)
جواب: تالاب شادگان

۶- صرف نظر از نوع و اندازه بوم سازگان دو فرایند مهم  …….. و ……..  در آن اتفاق میافتد. 
جواب: انتقال انرژی- چرخه مواد

۷- ارتباط موجودات زنده با یکدیگر بیشتر به علت  …….. است.
۱- نیاز به ماده و انرژی ۲- مصرف انرژی ۳- حفظ جمعی ۴- احتیاج غذایی
جواب: گزینه ۱

۸- ارتباط غذایی بین چند جاندار که از تولید کننده تا مصرف کننده وجود دارد نام دارد. 
جواب: زنجیره غذایی

۹- تولید کننده‌ها را تعریف کنید؟ 
جواب: جاندارانی که مواد معدنی را به مواد آلی تبدیل میکنند را تولید کننده میگویند.

۱۰- اولین حلقه غذایی  …….. هستند که با انجام فتوسنتز مواد ……..  را به مواد  …….. تبدیل میکنند. 
جواب: تولید کنندگان- معدنی- آلی

۱۱- ……..  انرژی مورد نیاز خود را از مواد معدنی و نور خورشید دریافت میکنند مانند ……..  و …….. 
جواب: تولید کنندگان – گیاهان – برخی از آغازیان (جلبک)

۱۲- در مثال زیر تولید کننده و مصرف کننده را مشخص کنید:
گیاهم ← ملخ ← عنبوت
گیاه: تولید کننده و (ملخ و عنکبوت هر دو مصرف کننده)

۱۳- شبکه غذایی را تعریف کنید؟
جواب: ارتباط بین چند زنجیره غذایی در یک بوم سازگان را شبکه غذایی میگویند.

۱۴- علاوه بر گیاهان ……..  (جلبک‌ها جانوران) نیز تولید کننده هستند و میتوانند جزو زنجیره غذایی محسوب شوند.
جواب: جلبک‌ها

۱۵- در هر هرم ماده و انرژی در حدود ……..  درصد از کل ماده و انرژی به تراز بالاتر انتقال می‌‌یابد. 
جواب: ده

۱۶- مصرف کننده‌ها در دو گروه ……..  و ……..  طبقهبندی میشوند. 
جواب: گیاهخواران- گوشتخواران

۱۷- در هرم ماده و انرژی از قاعده به راس تعداد جانداران ……..  می‌یابد.
جواب: کاهش

۱۸- جانوران همه چیزخوار مانند انسان به عنوان کدام حلقه زنجیره غذایی میتوانند به حساب آیند؟
۱- حلقه اول یا دوم
۲- حلقه دوم یا بعد از آن
۳ تمام حلقه‌های زنجیره غذایی
۴ به طور هم زمان حلقه دوم یا سوم
جواب: گزینه ۲- انسان‌ها و جانوران همه چیزخوار، در حین خوردن گیاه، گیاه‌خوار و در حین خوردن گوشت، گوشت‌‌خوار محسوب میشوند.

۱۹- تجزیه کنندگان در کدام گروه از زنجیره غذایی قرار دارند و چه وظیفه‌ای دارند؟ 
جواب: مصرف کنندگان – تبدیل مواد آلی به مواد معدنی مانند کربن دی‌اکسید، آب و گازهای گوگردی

۲۰-  …….. و ……..  نقش مهمی در تجزیه بقایای جانداران دارند. ص۱۵۸
جواب: باکتری‌ها- قارج ها

۲۱- تجزیه کنندگان انرژی خود را از کجا تامین میکنند دو مورد از این جانداران را نام ببرید؟ 
جواب: تجزیه‌کنندگان انرژی مورد نیاز خود را از بقایای جانداران دیگر به دست میآورند مانند: انواع قارچ‌ها و باکتری‌ها

۲۲- در یک زنجیره غذایی کدام یک از موجودات زنده مستقیما با بقیه جانداران زنجیره در ارتباط است؟
۱- تولیدکننده‌ها ۲ مصرف کننده‌های اول ۳ مصرف کننده‌های دوم ۴- تجزیه‌‌کننده‌ها
جواب: گزینه ۴ تجزیه کنندگان از بدن تمام جانداران دیگر تغذیه میکنند.

۲۳- سه نوع ارتباط بین جانداران در هر بوم سازگان را نام ببرید.
جواب: ۱-همزیستی ۲ شکار و شکارچی ۳- رقابت

۲۴- ارتباط همزیستی خود از سه نوع  …….. ، …….. و ……..  تشکیل شده است. 
جواب: همیاری- همسفرگی- انگلی

۲۵- همیاری را تعریف کنید؟ 
جواب: نوعی رابطه همزیستی که هر دو موجود از همدیگر سود میبرند.

۲۶- رابطه‌ای که در آن هر دو موجود از هم سود می‌برند ……..  نامیده میشود. 
جواب: همیاری

۲۷- همسفرگی را تعریف کنید؟ 
جواب: نوعی رابطه همزیستی که یکی از جانداران سود و دیگری نه سود میبرد و نه زیان میکند.

۲۸- انگل چیست؟
جواب: جانداری که درون یا روی بدن میزبان زندگی میکند انگل نامیده میشود.

۲۹- انگلی را تعریف کنید؟ 
جواب: رابطه غذایی بین دو جانور که یکی سود کرده و دیگری زیان میکند.

۳۰- رابطه انسان با کرم کدوی گاوی از نوع  …….. است. 
جواب: انگلی

۳۱- رابطه زنبور و گل از نوع رابطه  …….. است. 
جواب: همیاری

۳۲- انواعی از حشره ها در گرده افشانی گل ها نقش داند، اما چرا گفته میشود که نقش زنبور عسل از همه مهم  تراست؟ 
جواب: زیرا عمل اختصاصی دارد و گل های خاصی را گرده افشانی میکنند و در ضمن این کار را گروهی انجام میدهند.

۳۳ گل سنگ موجودی است که از همزیستی  …….. و ……..  به وجود آمده است.
جواب: قارچ – جلبک

۳۴- گل‌سنگ از چه جانورانی تشکیل شده است و هر کدام چه وظیفه‌ای دارند؟ 
جواب: جلبک‌ها- فتوسنتز کننده (تولید کربوهیدرات)
قارچ‌ها – تامین مواد معدنی

۳۵- نقش گل‌سنگ ها چیست؟
جواب: الف: سبب تشکیل خاک از سنگ میشوند.
ب: از آنها مواد رنگی و دارویی استخراج میشود.
ج: بخشی از غذای جانورانی مانند گوزن را تشکیل میدهند.

۳۶- بعضی از گل‌سنگ‌ها به هوای آلوده حساساند و از بین میروند، بنابر این مرگ گل‌سنگ‌ها ممکن است دلیلی بر ……..  باشد.
جواب: آلودگی هوا

۳۷- نوع رابطه غذایی را در موارد زیر بنویسید؟
آ) زنبور عسل و گل
جواب: همیاری
ب) شقایق دریایی و خرچنگ
جواب: صیادی
ج) جغد و شاهین
جواب: رقایبتی
ج) گلنگ (قارج و جلبک)
جواب: همیاری
خ) میگو و مار ماهی
جواب: همیاری

۳۸- در کدام رابطه غذایی حداقل یک طرف سود میبرد؟
۱- همیاری ۲ همسفرگی ۳- انگلی ۴ همه موارد
جواب: گزینه ۴- در همه روابط غذایی حداقل یک نفر سود میبرد.

۳۹- یک تفاوت و یک شباهت بین رابطه انگلی و صیادی را ذکر کنید؟
تفاوت: در رابطه صیادی شکار کشته شده و خورده میشود ولی در رابطه انگلی میزبان زنده است.
شباهت: در هر دو رابطه یکی سود میکند و دیگری ضرر

۴۰- کدام دو رابطه شباهت بیشتری با یکدیگر دارند؟
۱- همسفرگی و انگلی
۲- همسفرگی و همیاری
۳- همیاری و رقابت
۴- انگلی و صیادی
جواب: گزینه ۴

۴۱- کدام رابطه غذایی با سایرین فرق میکند؟
۱- گل‌سنگ
۲- ماهی بادکش‌دار و کوسه
۳ زنبور و گل
۴- میگوی تمیزکننده و مار ماهی
جواب: گزینه ۲- رابطه غذایی در گل‌سنگ، میگوی تمیز کننده و مار ماهی، زنبور و گل از نوع همیاری است در حالی که ماهی بادکش‌دار و کوسه رابطه همسفرگی دارند.

۴۲- آنچه از رابطه شکار و شکارچی (صیادی) میدانید بنویسید؟
جواب: – غذای یک جانور از کشته شدن جانور دیگری تامین میشود.
– فقط صیاد، سود میبرد.
– صید از بین میرود.
– بیشتر مربوط به جانوران گوشت‌خوار است.

۴۳- شقایق دریایی، شکارچی  …….. و شیر شکارچی ……..  است.
جواب: ساکن- در حال حرکت

۴۴- تعداد ……..  که میتوانند در یک بوم سازگان زندگی کنند به تعداد جانورانی بستگی دارد که شکار آنها میشوند. 
جواب: شکارچیانی

۴۵- تعداد شکارچیانی که در یک بوم سازگان زندگی میکنند چه ارتباطی به تعداد شکار دارد؟ 
جواب: هر چه شکار بیشتر شود تعداد شکارچیان نیز بیشتر میشود و بر عکس.

۴۶- استتار را تعریف کنید؟ 
جواب: بعضی از جانوران در جایی قرار میگیرند و یا به رنگی در می‌آیند که تشخیص آنها از زمینه دشوار است به همین علت از دید شکار و یا شکارچی مخفی میمانند به این عمل استتار میگویند.

۴۷-  …….. یعنی این که شکار برای پنهان ماندن از دید شکارچی در جایی قرار بگیرد که تشخیص آن در زمینه دشوار باشد. 
جواب: استتار

۴۸- جانداری را نام ببرید که رقابت ناآگاهانه دارد.
جواب: روباه معمولی و کور مار

۴۹-  …….. هنگامی ایجاد میشود که جانداران نیازهای مشابهی داشته باشند و نیازهای خود را از منابع مشترک تامین میکنند. 
جواب: رقابت

۵۰- رقابت را تعریف کنید؟
جواب: رابطه‌ای که بین جانوران با نیازهای مشابه اتفاق میافتد.

۵۱- اگر افراد دو گونه نیاز مشترکی داشته باشند بین افراد دو گونه رقابت ایجاد میشود. (ص غ)
جواب: درست

۵۲- گاهی تقسیم‌بندی زمان شکار رقابت بین دو گونه جانوری را ……..  میکند. 
جواب: کم تر

۵۳- با توجه به نمودار در مورد باکتری‌های غیر بیماری زا که به جوجه ها خورانده شده و سپس باکتری مضر به آن‌ها انتقال داده شده است توضیح دهید؟
جواب: جوجه‌هایی که باکتری مفید خورده بودند کمتر به بیماری که باکتری‌های مضر تولید میکردند مبتلا شدند زیرا در بدن این جوجه‌ها باکتری‌های مفید در رقابت با باکتری‌های مضر پیروزتر بودند.

۵۴- تنوع زیستی را تعریف کنید؟
جواب: تنوع زیستی به معنای تنوع گونه‌های جانداران و محیطی است که این جانداران در آن زندگی میکنند.

۵۵- امروزه مهمترین خطر برای کاهش تنوع زیستی ……..  است. 
جواب: فعالیت انسان‌ها

۵۶- بیشترین عامل انقراض یا کاهشش گونه‌های جانداران امروزی چیست؟
جواب: فعالیت های انسانی

۵۷- وقتی میگویند جانوری ……..  شده یعنی هیچ فرد زنده‌ای از آن گونه در طبیعت وجود ندارد.
جواب: منقرض

۵۸-  …….. نمونه‌‌ای از جانور ایرانی منقرض شده است. 
جواب: ببر مازندران

۵۹- چهار مورد از استفاده انسان از طبیعت با شناخت بوم سازگان را بنویسید؟ 
جواب: ۱-ساخت انواع داروها از گیاهان جنگلی
۲- ساخت آنتی‌بیوتیک که از قارچ ها به دست میآیند
۳- استفاده از کفش دوزک برای خوردن آفت‌ها
۴- استفاده از تار عنکبوت و ساخت مواد

۶۰- تار عنکبوت گر چه از جنس …….. است ولی مقاومتی چند برابر فولاد دارد.
جواب: پروتئین

سوالات متن فصل ۱۵ علوم سری دوم

۱- منظور از بوم سازگان چیست؟
جواب: عوامل زنده و غیر زنده محیط و تاثیر هایی که برهم میگذارند، سیستمی به نام بوم سازگان میسازند. مانند: باغچه ، آکواریوم و گلدان دارای گیاه

۲- انواع بوم سازگان را نام ببرید.
جواب: ۱- بوم سازگان های خشکی مانند: جنگل گلستان
۲- بوم سازگان های آبی مانند: دریاچه زریوار
۳- بوم سازگان های خشکی-آبی مانند: تالاب شادگان

۳- در همه بوم سازگان دو فرایند مهم ……… و ……… اتفاق میافتد. 
جواب: انتقال انرژی – چرخه مواد

۴- در بوم سازگان ها انتقال انرژی در چه چیزهایی رخ میدهد؟
جواب: در زنجیره ها و شبکه های غذایی

۵- زنجیره غذایی از چه اجزایی تشکیل شده است؟ توضیح دهید.
جواب: هر زنجیره غذایی از تعدادی جاندار تشکیل میشود اولین حلقه هر زنجیره غذایی، جانداری است که از مواد معدنی، مواد آلی میسازد. به چنین جاندارانی تولیدکننده میگویند . حلقه های بعدی زنجیره های غذایی، جاندارانی‌‌اند که این توانایی را ندارند و به آنها مصرف کننده میگویند. مصرفکنندگان به جانداران تولیدکننده وابسته‌اند، زیرا ماده و انرژی موردنیاز را از آنها به دست میآورند

۶- منظور از شبکه های غذایی چیست؟
جواب: زنجیر های غذایی در یک بوم سازگان، به هم دیگر وصل‌اند و شبکه غذایی را تشکیل میدهند.

٧- آیا همه ماده و انرژی موجود در یک تراز به تراز بعدی میرسد؟ توضیح دهید.
جواب: همه ماده ای که گیاه با استفاده از انرژی خورشید ساخته است، به آخرین مصرف کننده نمیرسد بلکه در هر تراز مقداری از ماده و در نتیجه انرژی آن کم می شود. فقط حدود ۱۰ درصد ماده و انرژی از یک تراز به تراز بعدی منتقل میشود. کاهش مقدار ماده و انرژی را در بوم سازگان به شکل هرم نشان میدهند.

٨- جانداران تجزیه کننده جه نقشی در بوم سازگان دارند؟ چند جاندار تجزیه کننده مثال بزنید.
جواب: انواعی از قارچ ها و باکتری ها نقش مهمی در تجزیه بقایای جانداران دارند. تجزیه کنندکان انرژی مورد نیاز خود را از بقایای جانداران دیگر به دست می‌آورند. آنها مولکول های آلی را تا حد تشکیل اجزای تشکیل دهنده آن ها مانند، کربن دی‌اکسید، آب و گازهای گوگردی و نیتروژن دار تجزیه میکنند و سبب برگشت این مواد به خاک، آب و هوا میشوند.

٩- در بوم سازگان بین جانداران سه نوع ارتباط وجود دارد، آنها را نام ببرید.
جواب: ۱- همزیستی ٢- شکار و شکارچی ۳- رقابت

١٠- رابطه همزیستی را توضیح دهید.
جواب: این نوع ارتباط به سه شکل همسفرگی، همیاری و انگلی وجود دارد.
همسفرگی: در همسفرگی یک جاندار سود می برد در حالی که جاندار دیگر سود نمی برد یا زیانی نمی‌بیند .
همیاری: در همیاری هر دو جاندار سود می برند
انگلی : در رابطه انگلی، میزبان زیان میبیند، ولی جانداری که درون یا روی بدن میزبان زندکی میکند و انگل نامیده می‌شود، سود میبرد

۱۱الف) گلسنگ چه نوع موجودی است و در آن چه رابطهای برقرار است؟
جواب: گاهی رابطه همزیستی دو جاندار به تشکیل موجودی جدید می‌انجامد. گلسنگ چنین موجودی است که از همزیستی قارچ و جلبک تشکیل میشود. قارچ مواد معدنی را برای جلبک فراهم می آورد و جلبک با انجام دادن فتوسنتز، کربوهیدرات های مورد نیاز خود و قارچ را تامین میکند. بعضی گلسنگ ها به هوای آلوده حساس اند و از بین میروند، بنابراین مرگ گلسنگ ها ممکن است دلیلی برای آلودگی هوا باشد.
ب) گلسنگ چه آثار و فوایدی دارد؟
جواب: گلسنگ ها سبب تشکیل خاک از سنگ میشوند، از گلسنگ ها مواد رنگی و دارویی استخراج میشود. بخشی از غذای جانورانی مانند گوزن را تشکیل میدهند.

۱۲- رابطه شکار و شکارچی را توضیح دهید.
جواب: شکار کردن از راه های تامین غذا در جانوران گوشتخوار است . بعضی جانوران شکارچی به دنبال طعمه میدوند. اما جانوری مانند شقایق دریایی در جای خود ثابت است.

۱۳- منظور از استتار در جانوران چیست؟
جواب: بعضی جانوران در جایی قرار میگیرند که تشخیص آنها از زمینه دشوار است به این کار استتار میگویند. و علت این کار مخفی ماندن از دید شکار یا شکارچی است.

۱۴- رابطه رقابت را توضیح دهید.
جواب: رقابت هنگامی ایجاد میشود که جانداران نیازهای مشابهی داشته باشند. جاندران معمولا برای غذا، آب و محل زندگی با هم رقابت میکنند. گاهی رقابت چنان شدید میشود که دو جانور باهم میجنگند.

۱۵- رقابت بین جانداران چگونه کاهش مییابد؟ با مثال توضیح دهید. 
جواب: غذای جغد و شاهین یکی است. هر دو از جوندگان کوچک تغذیه میکنند. اما جغد در شب و شاهین در روز شکار میکند، بنابراین تقسیم بندی زمان شکار، رقابت بین این دوگونه را کم میکند .

۱۶- منظور از تنوع زیستی چیست؟
جواب: تنوع زیستی معنای تنوع گونه های جانداران و محیطی است که این جانداران در آن زندگی میکنند. هر چه تعداد گونه های جانداران در محیط بیشتر باشد، تنوع زیستی آن محیط بیشتر است. مثلا محیطی که ۳۰ گونه جاندار در آن زندگی میکند از محیطی با ۲۰ گونه جاندار، تنوع زیستی بیشتری دارد.

۱۷- تنوع زیستی در یک منطقه به چه عاملی بستگی دارد؟
جواب: جانداران نیازهای متفاوتی دارند و در زیستگاه هایی با آب و هوای متفاوت زندگی میکنند، بنابراین تنوع محیط به معنای فراهم شدن زیستگاه های مناسب برای زیستن انواعی از جانداران است. بر این اساس به دلیل وجود محیط های متنوع در ایران، کشور ما از کشور هایی است که تنوع زیستی زیادی دارد.

۱۸- چه عواملی گونه های جانداران را از بین میبرد و تنوع زیستی را کاهش میدهد؟
جواب: در طول عمر زمین عوامل طبیعی متفاوتی مانند یخ بندان یا سقوط شهاب سنگ، سبب از بین رفتن گونه ها و در نتیجه کاهش تنوع زیستی شده، اما امروزه فعالیت های انسانی مهم ترین خطر برای کاهش تنوع زیستی و عامل انقراض گونه های جانوری و گیاهی‌اند . وقتی میگوییم که گونه‌ای منقرض شده به این معناست که هیچ فرد زنده‌ای از آن گونه در طبیعت وجود ندارد. ببر مازندرانی نمونه‌ای از جانوران منقرض شده است .

۱۹- تنوع زیستی چه اهمیتی برای انسان دارد؟
جواب: امروزه داروهای فراوانی از جانداران استخراج میشوند، مثلاً انواع آنتی بیوتیک از قارچ ها به دست میآیند. ماده اولیه چند صد نوع دارو از جنگل های بارانی به دست میآید. حشراتی مانند کفشدوزک با خوردن آفت ها به حفظ گیاهان کمک میکنند جانوران به ویژه حشرات در گرده افشانی بسیاری از گیاهان نقش دارند. همچنین جانداران و فعالیت های از موضوعات مورد علاقه مهندسان است. مثلا ویژگی های تار عنکبوت مورد توجه مهندسانی است که میخواهند موادی با استقامت، انعطاف پذیری و سبکی تار عنکبوت تولید کنند تا در وسایل متفاوت به کاربرند. تار عنکبوت گرچه پروتئینی است، اما مقاومتی چند برابر فولاد دارد

جزوه سوالات فصل پانزدهم علوم نهم PDF

در بخش بالا از سایت همیار برای شما ، سوالات فصل ۱۵ علوم نهم با جواب را قرار دادیم پیشنهاد میشود برای بخش بعدی از سوالات درس ۱ علوم نهم و برای بخش قبلی از سوالات فصل چهاردهم علوم نهم استفاده نمایید. همچنین میتوانید از جواب فعالیت های درس ۱۵ علوم نهم نیز دیدن فرمایید.