معنی درس چهاردهم فارسی هشتم (کلمات + آرایه های ادبی) - همیار آموزش

معنی درس ۱۴ یاد حسین فارسی هشتم

معنی فارسی هشتم / درس ۱۴ :: یاد حسین

۱- شد چنان از تَفِ دل، کام سخنور، تشنه ◈※◈ که ردیف سُخنش آمده یک سر، تشنه

معنی: از شدت گرمای دل چنان دهان شاعر تشنه گشت که تمام ردیف شعرش کلمه ی تشنه شد
واژه های مهم:
تف: گرما
کام: دهان
سخنور: شاعر
دانش زبانی:
کام سخنور: ترکیب اضافی
ردیف سخن: ترکیب اضافی
سخنش: ترکیب اضافی
چنان: قید تأکید
کام: نهاد
سخنور: مضاف الیه
تف: متمم
سخنور: مضاف الیه
تشنه: مسند
یک سر: قید
تشنه دوم: مسند
ردیف سخن: نهاد
آمده در معنی شده: فعل اسنادی
۲ جمله
آرایه های ادبی:
تف دل: اضافه استعاری
دل مثل آتشی تف(گرما) دارد. آتش: مشبه به
دل: مجاز از وجود
کام و دل: تناسب
تکرار: تشنه

۲- خشک گردید هم از دودِ دل و دیده، دوات ◈※◈ خامه با سوز، رقم کرد به دفتر تشنه

معنی: از شدت غم دل و اندوه فراوان، جوهر قلم خشک شد. قلم به جای جوهر با اشک و آه خود، بر دفتر کلمه تشنه را نوشت.
واژه های مهم:
دیده: چشم
خامه: قلم
رقم کرد: نوشت
دانش زبانی:
دوات: نهاد
دود: متمم
دل: مضاف الیه
دیده: مضاف الیه
خشک: مسند
خامه: نهاد
سوز: متمم
دفتر: متمم
تشنه: مفعول
رقم کرد: فعل
آرایه های ادبی:
دود: استعاره از غم و غصه
دود دل: اضافه استعاری
دود: استعاره از اشک
دود دیده: اضافه استعاری
خامه، دوات، دفتر: تناسب
دل و دیده: تناسب
واج آرایی: صامت «د»
خامه با سوز رقم کرد: تشخیص

۳- آه و افسوس از آن روز که در دشت بلا ◈※◈ بود آن خسروِ بی لشکر و یاور تشنه

معنی: افسوس که امام حسین در روز عاشورا در دشت کربلا بدون لشکر و یاور بود.
واژه های مهم:
خسرو: پادشاه
دانش زبانی:
آه و افسوس: شبه جمله و ۲ جمله
آن خسرو بی لشکر و یاور: نهاد
تشنه: مسند
تعداد جملات:۲
 بی لشکر و یاور: صفت
آرایه های ادبی:
دشت بلا: اضافه تشبیهی
آن و آه: جناس
خسرو: استعاره از امام حسین(ع)
تلمیح به روز عاشورا

۴- با لب خشک و دل سوخته و دیدهٔ تر ◈※◈ غرقهٔ بحر بلا بود در آن بر تشنه

معنی: امام حسین با لبی خشکیده و چشمانی تر در آن بیابان دچار مصیبت های زیادی شده بود
واژه های مهم:
بحر: دریا
بر: ّخشکی
غرقه: غرق شده
دانش زبانی:
تشنه: نهاد
آن بر: متمم، آن: وابسته ی پیشین، صفت اشاره
لب: متمم
خشک: صفت
دل: متمم
سوخته: صفت
دیده: متمم
تر: صفت
غرقه: مسند
بحر: مضاف الیه
بلا: مضاف الیه.
آرایه های ادبی:
لب، دیده، دل: مراعات نظیر
بحر و بر: تضاد
تر، بر، در: جناس
بحر بال: اضافه تشبیهی
دل سوخته: کنایه از رنج و ناراحتی داشتن
تشنه: استعاره از امام حسین(ع)

۵- همچو ماهی که فُتد ز آب برون، آل نبی ◈※◈ می‌تپیدی دلشان، سوخته در بر تشنه

معنی: اهل بیت پیامبر مانند ماهی که از آب بیرون افتاده باشد؛ دل سوخته آن ها از شدت تشنگی در سینه می تپید.
واژه های مهم:
آل نبی: خاندان پیامبر
تپیدن: تکان خوردن
احمد: یکی از نام های پیامبر
بر: سینه، پهلو
برون: بیرون
فتد: بیفتد(افتادن)
دانش زبانی:
ماهی: متمم
همچو در معنی مانند: حرف اضافه
ال نبی: نهاد
دل: نهاد
شان: مضاف الیه
سوخته و تشنه: قید
می تپیدی: فعل ماضی استمراری.
آرایه های ادبی:
تشبیه(آل نبی همچو ماهی که از آب بیرون افتاده آرام و قرار نداشتند)
 آب و ماهی: تناسب
آب و تشنه: تناسب
تلمیح: به تشنگی اهل بیت پیامبر در کربلا

۶- آل احمد همه عَطشان ز بزرگ و کوچک ◈※◈ نسل حیدر همه از اکبر و اصغر تشنه

معنی: خاندان حضرت محمد و فرزندان حضرت علی از بزرگ تا کوچک همگی تشنه لب بودند.
واژه های مهم:
عطشان: تشنگی
حیدر: حمله برنده، لقب حضرت علی(ع)
اکبر: بزرگ تر،
اصغر: کوچک تر
دانش زبانی:
حذف فعل از هر دو جمله به قرینه معنایی(بودن)
آرایه های ادبی:
تضاد: بزرگ و کوچک؛ اصغر و اکبر
مترادف عطشان: تشنه
اصغر: کوچک
اکبر: بزرگ
اکبر و اصغر: ایهام حضرت علی اکبر و علی اصغر، همه ی بزرگان و بچه ها
بزرگ و کوچک: مجاز از همه

۷- تشنه لب کشته شود در لب شط از چه گناه ◈※◈ آنکه سیراب کند در لب کوثر تشنه؟

معنی: آن کسی که بر ساحل چشمه کوثر همه ی تشنگان را سیراب می کند به کدامین گناه باید در کنار آب فرات در حالی که تشنه است ، کشته شود؟
واژه های مهم:
شط: رود
کوثر: نام چشمه ای در بهشت
دانش زبانی:
آن که: نهاد
تشنه: مفعول
لب: متمم
کوثر: مضاف الیه
سیراب: مسند
کند به معنای گرداند فعل اسنادی است
تشنه لب: قید
لب و گناه: متمم
چه: صفت پرسشی، وابسته پسین
آرایه های ادبی:
تشنه لب: کنایه از امام حسین(ع)
تشنه و سیراب: تضاد
لب(تشنه لب) و لب( لبِ شط): چناس تام
تکرار: لب
واج آرایی (ش)

۸- بُرد عبّاس جوان، ره چو سوی آب فرات ◈※◈ ماند بر یاد حسین تا صفِ محشر تشنه

معنی: وقتی که عباس جوان به آب فرات رسید به یاد تشنگی امام حسین تا قیامت تشنه ماند.
دانش زبانی:
تا: حرف اضافه
صف: متمم
محشر: مضاف الیه
یاد: متمم
حسین: مضاف الیه
تشنه: مسند
عباس جوان: نهاد
ره: مفعول
چو: قید زمان(وقتی که)
سوی: ِحرف اضافه
آب: متمم
فرات: مضاف الیه.
آرایه های ادبی:
عباس و حسین: تناسب
آب، فرات، تشنه: تناسب
تلمیح: به سقایی حضرت ابوالفضل عباس(ع)

۹- گشت از کِلکِ «فدایی» چو دلش دود بلند ◈※◈ بر ورق کرد رقم، بس که مکرّر تشنه

معنی: فدایی از بس بر روی دفتر واژه‌ی تشنه را نوشت از قلم او مانند دلش آه و ناله بلند شد.
واژه های مهم:
کلک: قلم
ورق: کاغذ، برگه
رقم: نوشتن
مکرر: پی در پی
دانش زبانی:
کلک فدایی: متمم
دود: نهاد
دلش: متمم
بلند: مسند
بس: قید
مکرر: قید
تشنه: مفعول
ورق: متمم
رقم کرد: فعل
آرایه های ادبی:
تشبیه قلم به دل
از دل دود بلند شدن: کنایه از غم و ناراحتی زیاد
تناسب: کلک و ورق
تخلص: فدایی
ایهام: فدایی(تخلص شاعر)، (قربانی)
مبالغه در بلند شدن دود از قلم
دود: استعاره از آه و ناله
کلک: مجاز از شعر شاعر

تاریخ ادبیات درس چهاردهم فارسی هشتم

فدایی مازندرانی:قرن (13)   از شاعران و مرثیه سرایان بزرگ عاشورایی عصر قاجار است. او در منطقه دودانگه شهر ساری زندگی می‌کرد. او واقعه کربلا را بر پایه اسناد معتبر تاریخی به نظم درآورد. بخش نخست دیوان شعر او در قالب ترکیب بند سروده شده است. شعر «یا حسین» از طولانی ترین قصاید عاشورایی به حساب می آید. کلیات سروده های وی به عنوان «مقتل منظوم فدایی» به چاپ رسیده است .

در بخش بالا از سایت همیار برای شما ، معنی درس چهاردهم فارسی هشتم (کلمات + آرایه های ادبی) را قرار دادیم پیشنهاد میشود برای بخش بعدی از روان خوانی شوق آموختن فارسی هشتم و برای بخش قبلی از معنی درس ۱۳ فارسی هشتم استفاده نمایید.