سوالات درس دهم تاریخ دهم انسانی با جواب - همیار آموزش

سوالات متن درس ۱۰ تاریخ دهم انسانی

سوالات متن تاریخ دهم / درس دهم: اشکانیان و ساسانیان

۱ـ مردم ایران نسبت به اسکندر و سربازان مقدونی چه دیدگاهی داشتند؟
پاسخ: مردم ایران نسبت به اسکندر و سربازان مقدونی و یونانی او، به چشم بیگانه نگاه می کردند و از سلطه بیگانگان بر سرزمین شان نا خرسند بودند.

۲ـ مردم ایران برای نشان دادن ناخرسندی خود نسبت به اسکندر، چه واکنش هایی نشان می دادند؟
پاسخ: آنها مقاومت هایی به شکل نافرمانی و شورش در مناطق مختلف کشور در برابر اسکندر و لشکریان او صورت دادند.

۳ـ چرا نافرمانی ها و شورشهای مخالف اسکندر به نتیجه نمی رسید؟
پاسخ: این نافرمانی ها و شورش ها به دلیل آنکه پراکنده بود به نتیجه مطلوب نرسید.

۴ـ سرنوشت اسکندر و قلمروش چه شد؟
پاسخ: اسکندر در بابل درگذشت و قلمروش تجزیه شد.

۵ـ سلسله سلوکیان چگونه و به رهبری چه کسی تأسیس شد؟
پاسخ: چند سال پس از مرگ اسکندر، یکی از سرداران او به نام سلوکوس بر بین النهرین، بخش هایی از اسیای صغیر، سوریه و فلات ایران حاکم شد و سلسله پادشاهی سلوکیان را تشکیل داد.

۶ـ سلوکوس اول چه لقبی به خود داد؟
پاسخ: او خود را نیکاتور یعنی فاتح خواند.

۷ـ پایتختهای سلوکوس کجا بود؟
پاسخ: ۱ـ سلوکیه(در ساحل غربی رود دجله) ۲ـ شهر انطاکیه(در شمال سوریه) بود.

۸ـ هدف سلوکیان از ایجاد شهرهای جدید در قلمرو خود در ایران چه بود؟
پاسخ: رواج فرهنگ یونانی در ایران و دیگر متصرفات.

۹ـ ویژگی شهرهای سلوکی چه بود؟
پاسخ: این شهرها بر اساس معماری یونانی برپا شده بودند.

۱۰ـ وظایف ساکنان شهرهای سلوکی را بنویسید.
پاسخ: جلوگیری از وقوع شورش، جلوگیری از هجوم طوایف، گسترش فعالیت های تجاری با دیگر سرزمین ها.

۱۱ـ چه عاملی باعث شد سلوکیان نسبت به متصرفات خود در شرق ایران غافل شوند؟
پاسخ: زیرا با جانشینان اسکندر در مصر وارد رقابت و درگیری شدند.

۱۲ـ نتیجه غفلت سلوکیان از شرق چه شد؟
پاسخ: به تدریج افراد یا خاندان هایی در شمال شرقی فلات ایران قدرت را بدست گیرند و به فکر استقلال از سلوکیان بیافتند.

۱۳ـ چرا گفته می شود پایه های حکومت سلوکیان در ایران سست و لرزان بود؟ یا چرا فرهنگ یونانی نتوانست در ایران گسترش و نفوذ عمیق پیدا کند؟
پاسخ: زیرا آنها اقوام گوناگون را تنها به زور زیر فرمان خود نگاه داشته بودند و هیچ گاه نتوانستند حس همزیستی و یگانگی با اقوام ایرانی را در قلمرو خود ایجاد کنند و فرهنگ یونانی نتوانست در ایران گسترش و نفوذ عمیق پیدا کند.

۱۴ـ چرا سِلوکیان بر متصرفات شرقی خویش نظارت کامل نداشتند؟
پاسخ: زیرا با جانشینان اسکندر در مصر، رقابت و درگیری داشتند.

نکته ها: بنیان گذار اشکانیان اَرشَک چه نام داشت. ـ خاندان اشکانیان قبیله پَرنی یا اَپَرنی از قبیله بودند.
ـ اسکندر مقدونی در ۳۲۳ ق.م. در بابلِ درگذشت و قلمرو پهناور او، تجزیه شد. ـ سِلوکوس خود را نیکاتور، یعنی فاتح می خواند.
نتیجه جنگ حران، پیروزی سورنا بر کراسوس(سردار رومی) و کشته شدن کراسوس.
ـ پیروزی فرهاد دوم بر سپاه آنتیوخوس هفتم و بیرون راندن سلوکیان از ایران.
ـ فتح ماد، همدان، پارس، ایلام، بابل و سلوکیه توسط مهرداد یکم اشکانیان.
ـ پایتخت های اشکانیان: شهر نسا(در ترکمنستان)، شهر صد دروازه(یا به قول یونانیان هکاتُم پُلیس) در اطراف دامغان، و شهر تیسفون(نزدیکی بغداد).

۱۵ـ ارَشَک، که بود و چه کرد؟
پاسخ: بنیان گذار سلسله اَشکانیان، ارَشَک، از قبیله پرَنی یا اپَرَنی بود که بر فرمانروای سلوکی در نزدیکی های قوچان امروزی شورید و پارت و گرگان را از دست سلوکیان خارج کرد.

۱۶ـ سلوکیان چگونه و توسط چه کسانی از ایران بیرون رانده شدند؟(یا اشکانیان به چه ترتیب توانستند سلوکیان را بطور کامل از ایران بیرون کنند؟)
پاسخ: اشکانیان با استفاده از جنگاوران قبایل شرق ایران که در سوار کاری و تیراندازی با کمان، مهارت فراوان داشتند، تدریج به سمت غرب پیشروی کردند و پس از نزدیک ۱..سال جنگ موفق شدند، سلوکیان را بطور کامل از ایران بیرون کنند.

۱۷ـ چه تحولی در دوران مهرداد یکم اشکانی ایجاد شد؟
پاسخ: او با تسلط بر مناطق وسیعی در سرتاسر ایران، قدرت و قلمرو حکومت اشکانی را به طور چشمگیری افزایش داد. در دوران فرمانروایی او، سلسله اشکانیان از یک حکومت محلیّ در شرق فلات ایران به یک پادشاهی قدرتمند تبدیل شد.

۱۸ -چه تحولی در دوران مهرداد دوم اشکانی ایجاد شد؟
پاسخ: با فتوحاتی که مهرداد دوم انجام داد، وسعت قلمرو اشکانی به نهایت خود رسید و پایه های قدرت و سلطنت آنان استوار گردید. در روزگار مهرداد دوم، سفیرانی از چین به ایران آمدند و در پی این سفارت ها بود که روابط تجاری میان دو کشور با تکمیل جاده ابریشم توسعه پیدا کرد. در دوران همین پادشاه بود که اشکانیان تا رود فرات پیش رفتند و با امپراتوری روم همسایه شدند.

۱۹ـ چرا به این سلسله نام اشکانیان داده شد؟
پاسخ: زیرا بنیانگذار آنان اَرشَک نام داشت و جانشینانش به احترام او لقب ارشک و بعدها اشک را به نام خود افزودند و بدین ترتیب این سلسله ارشکانیان و اشکانیان نامیده شد

۲۰ـ چرا نخستین فرمانروایان اشکانی ناچار به اظهار اطاعت از سلوکیان بودند؟
پاسخ: برای حفظ قلمرو خود و آماده کردن زمینه قیام.

۲۱ ـ اقدامات مهرداد دوم اشکانی را توضیح دهید؟
پاسخ: با فتوحاتی که مهرداد دوم انجام داد، وسعت قلمرو اشکانی به نهایت خود رسید و پایههای قدرت و سلطنت آنان استوار گردید. در روزگار مهرداد دوم، سفیرانی از چین به ایران آمدند و در پی این سفارت ها بود که روابط تجاری میان دو کشور با تکمیل جاده ابریشم توسعه پیدا کرد. در دوران همین
پادشاه بود که اشکانیان تا رود فرات پیش رفتند و با امپراتوری روم همسایه شدند.

۲۲ـ یکی از مسائل مهم در سیاست خارجی حکومت اشکانی را بنویسید؟
پاسخ: اختلافات و جنگهای مکرر با امپراتوری روم شرقی بود.

۲۳ـ علت جنگ های بین اشکانیان ایران و امپراتوری روم چه بود؟
پاسخ: در آن زمان امپراتوری قدرتمند روم در پی گسترش قلمرو خود به سمت شرق بود و گاه به گاه سپاه بزرگی روانه ایران می کرد. اما اشکانیان نیز مصمم بودند که با تمام قوا از مرزهای غربی ایران دفاع کنند و اجازه ندهند که بار دیگر بیگانگان بر کشور سلطه یابند.

۲۴ـ یکی از مهم ترین جنگ های اشکانیان و روم در زمان پادشاهی اُرُد دوّم اتفاق افتاد. نام آن نبرد، نبرد حرّان بود. فرمانده ایرانی سورنا بود. فرمانده رومی کراسوس نام داشت. نتیجه جنگ پیروزی سپاه اشکانی، و کشته شدن کراسوس بود.

۲۵ـ پس از جنگ حران ایران و روم بیشتر بر سر کدام مناطق با هم جنگیدند؟
پاسخ: بر سر تسلط بر ارمنستان و مرزهای سوریه با هم جنگیدند.

۲۶ـ نظام حکومتی اشکانیان چگونه حکومتی بود؟
پاسخ: مجموعه ای از حکومتهای نیمه مستقل بود که به حکومت مرکزی اشکانی مالیات و نیروی نظامی می دادند. این نوع حکومت را ملوک الطوایفی خوانده اند.

۲۷ـ چرا برخی حاکمان محلی در صدد نافرمانی از حکومت اشکانی برآمدند؟
پاسخ: حکومت اشکانی بر اثر جنگهای پیاپی با امپراتوری روم در مرزهای غربی و نیز درگیریهای نظامی در مرزهای شرقی، در اویال قرن سوم میلادی به سستی گرایید. از این رو برخی حاکمان محلی در صدد نافرمانی برآمدند.

۲۸ـ آخرین شاه اشکانی که بود و حکومت وی چگونه از هم پاشید؟
پاسخ: اَردوان چهارم(یا پنجم) بود که در برابر مشکلات داخلی موفق نبود و نتوانست خاندان ساسانی را که در فارس بر او شوریده بودند، آرام کند. سرانجام اَردوان در جنگ با اردشیر بابکان ساسانی شکست خورد و کشته شد و سلسله اشکانی از هم پاشید.

۲۹ـ جنبه های متعدد میراث اشکانیان را توضیح دهید؟
پاسخ: حکومت اشکانی با رشادت و روحیه جنگاوری، ایران را از چنگ بیگانگان بیرون آورد. اشکانیان با آسان گیری و مداراجویی فرهنگی و دینی، اقوام و فرقه های دینی گوناگون و حتی یونانی تباران ایران را که در سراسر قلمرو آنها پراکنده بودند، در کنار یکدیگر حفظ کردند. سلسله اشکانی با اعمال چنین سیاست هایی بود که در دوران پس از اسکندر، توانست به ایران استقلال و حیثیت دوباره ببخشد. اشکانیان به تدریج با پیوند دادن اجزای مختلف فرهنگ ایرانی و ترویج ایران گرایی، ایران را احیا کردند.

۳۰ـ ساسانیان نام خود را از چه کسی گرفته اند؟
پاسخ:از ساسان، نیای اردشیر بابکان که سر دودمان آن سلسله بوده است.

۳۱ـ ساسان که بود؟
پاسخ:او موبدِ معبدِ زرتشتی آناهیتا در شهر استخرِ پارس بود که با دختر یکی از شاهان پارسی ازدواج کرد و نفوذ و قدرت خانواده اش افزود.

۳۲ـ اردشیر بابکان چگونه به قدرت رسید و سلسله ساسانی را تأسیس کرد؟
پاسخ: ابتدا بابک(پدر اردشیر) در پارس اعلام استقلال کرد. اَردوان پنجم(آخرین شاه اشکانی) که از استقلال طلبی ساسانیان احساس خطر میکرد، به مقابله شتافت. اما در نهایت اردشیر شکست خورد و سلسله ساسانی بجای اشکانیان بر سر کار آمد. اردشیر ساسانی در شهر تیسفون تاجگذاری کرد و آن را به پایتختی برگزید.

۳۳ـ ساسانیان مصمم بودند چه نوع حکومتی را جایگزین حکومت اشکانی نمایند؟
پاسخ: آنان مصمم بودند به جای حکومت ملوک طوایفی اشکانی، حکومتی متمرکز و قدرتمند ایجاد کنند که دستورات و قوانین آن در سرتاسر ایران اطاعت
شود.

۳۴ـ اردشیر ساسانی برای تثبیت قدرت خود با چه مشکلاتی رویه رو بود و چگونه آنها را برطرف کرد؟
پاسخ: اردشیر با مشکلات متعدد داخلی روبرو شد. بسیاری از حاکمان محلی که نمی خواستند استقلال نسبی خود را از دست بدهند با حکومت جدید به مخالفت برخاستند. اردشیر بسیاری از مخالفان را با جنگ بر سر جای خود نشاند و برخی دیگر را با نامه نگاری و ارائه دلیل های گوناگون با خود همراه کرد.

۳۵ـ مشکلات حکومت ساسانی در خارج از مرزها را بیان کنید؟
پاسخ: یکی از این مشکلات ، امپراتوری روم شرقی بود که پی در پی به سرزمینهای ایرانی حمله می کرد. از سوی دیگر یورشهای مکرر قبایل بیابانگرد به مرزهای ایران، ساسانیان را به زحمت می انداخت.

۳۶ـ حکومت ساسانی بر اثر چه اقداماتی گسترش یافت و تثبیت شد؟
پاسخ: با اقدامات پادشاهانی مانند شاپور یکم و شاپور دوم که موفقیتهای سیاسی و نظامی بزرگی در داخل و خارج کسب کردند، گسترش یافت و تثبیت شد.

۳۷ـ جنبش مزدک در زمان کدام پادشاه ساسانی اتفاق افتاد؟
پاسخ: در زمان قباد یکم.

۳۸ـ جنبش مزدک خواستار چه چیزهایی بود؟
پاسخ: مزدک طرفدار برابری مردم در بهره مندی از منافع اقتصادی و اجتماعی بود. او اعتقاد داشت مردم باید در زندگی از امکانات یکسان برخوردار باشند و خواهان آن بود که زمین و دارایی طبقات بالا، میان تهی دستان تقسیم شود. با وجود آنکه مزدک پیروان خود را از ستیز با طبقات بالا منع کرده بود، اما اموال بسیاری از بزرگان غارت شد و کار به خشونت و افراط کشیده شد.

۳۹ـ چرا قباد در ابتدا از جنبش مزدک جانبداری کرد؟
پاسخ: زیرا می خواست از این طریق از قدرت اشراف، نُجبا و مُؤبدان بکاهد و دست آنان را از امور کشوری کوتاه کند.

۴۰ـ اشراف و نجبای ساسانی با قباد چگونه رفتار کردند؟
پاسخ: او را از پادشاهی برکنار و زندانی کردند

۴۱ـ قباد بعد از بازگشت دوباره به قدرت چه موضعی نسبت به مزدکی ها گرفت؟
پاسخ: وی برای حفظ موقعیت خود با مخالفان مزدک همراهی کرد.

۴۲ـ عاقبت کار مزدک چه شد؟
پاسخ: در پایان دوران قباد، با هدایت خسرو، پسر و جانشین او، مزدک به مناظره ای ساختگی دعوت شد که در پایان آن، به همراه تعدادی از هوادارانش به قتل رسید.

۴۳ـ خسرو انوشیروان ساسانی چه اقداماتی انجام داد؟
پاسخ: او یکی از پادشاهان مشهور ساسانی به شمار می رود. این پادشاه برای سامان بخشیدن به اوضاع کشور، اصلاحاتی را در زمینه اداری، نظامی و اقتصادی انجام داد ولی با اینهمه نتوانست مشکلات و مسائل داخلی حکومت ساسانی را برای همیشه حل کند.
۴۴ـ پس از انوشیروان، چه کسی به پادشاهی رسید و چه اتفاق مهمی زمان او رخ داد؟
پاسخ: هرمز چهارم به تخت نشست. اختلاف و نزاع در دربار ساسانیان اوج گرفت و یکی از سرداران مشهور به نام بهرام چوبین با پشتیبانی بزرگان علیه پادشاه سر به شورش برداشت و او را از قدرت برکنار نمود و خود به جای او به پادشاهی نشست

۴۵ـ رقابت و اختلاف و دشمنی میان ساسانیان و رومی ها بر سر چه منافعی بود؟ علل اختلافات چه بود؟
پاسخ: ۱ ـ تسلط بر برخی سرزمینهای مرزی به ویژه منطقه ارمنستان ۲ـ تسلط بر مسیرهای تجاری که به هند و چین می رسید.
۴۶ـ جنگهای رومیان با ایران در زمان پادشاهی شاپور یکم ساسانی را بنویسید؟
پاسخ: دو مورد از جنگهای دوره ساسانی در زمان شاپور یکم روی داد که در یکی از آنها گردیانوس امپراتور روم کشته شد و در دیگری والریانوس امپراتور روم به اسارت درآمد.

۴۷ـ مشکل مقابله با بیابان گردان در دوران ساسانی را بررسی کنید؟
پاسخ: هجوم مکرر اقوام بیابانگرد به شهرها و آبادی های ایران در مناطق مرزی(خراسان) و تخریب و غارت آنجاها بود. شاهان ساسانی برای مقابله با تهاجم ویرانگر این قبایل، اقدام به لشکرکشی کردند و هزینه های زیادی را متقبل شدند.

۴۸ـ چگونگی برخورد حکومت ساسانی را با قبایل بیابانگرد عرب توضیح دهید؟
پاسخ: این قبایل به شهرها و آبادی های ایران در حاشیه جنوبی خلیج فارس و دریای عمان دستبرد می زدند. به همین دلیل شاپور دوم ساسانی در جریان یک عملیات نظامی، اعراب متجاوز را به سختی گوش مالی داد.
۴۹ـ حکومت ساسانی برای جلوگیری از غارتگری اعراب چه اقدامی انجام داد؟
پاسخ: بعدها حکومت ساسانی برای جلوگیری از غارتگری اعراب، حکومتی دست نشانده به ریاست اعراب لخمی (لخمیان) در جنوب غربی ایران به مرکزیت حیره تأسیس کرد.

۵۰ـ بروز اختلاف میان شاه و بزرگان کشور در دوران ساسانی چه نتایجی در بر داشت؟
پاسخ: برکناری و حتی قتل پادشاه . برکناری قباد ، کشتن هرمز چهارم ، کشتن خسروپرویز، آشفتگی سیاسی در درون دربار و سرانجام تضعیف حکومت و کشور از نتایج این اختلافات بود.

۵۱ـ عوامل مؤثر در سقوط ساسانیان را بیان کنید؟
پاسخ: ۱ـ ضعف قدرت سیاسی پادشاهان ساسانی به دلیل اختلاف و درگیری پیاپی با اشراف و بزرگان
۲ـ شورش مکرر فرماندهان نظامی و دخالت آنان در کشمکش های سیاسی
۳ـ نارضایتی مردم از حکومت ساسانی به سبب وجود تبعیض ها و نابرابری های اجتماعی و اقتصادی و عدم مقاومت جدی آنان در برابر اعراب
۴ـ کاهش توان اقتصادی حکومت ساسانی به سبب طغیان رودخانه های دجله و فرات و شکسته شدن سدها و به زیر آب رفتن زمینهای حاصل خیز آسورستان( بین النهرین)
۵ـ پیام جذاب دین اسلام که جهانیان را به پرستش خدای یگانه و برابری و برادری فرا می خواند
۶ـ انگیزه و روحیه قوی اعراب مسلمان

۵۲ـ حکومت ساسانی در اواخر دوران خود با چه مسائل و مشکلات داخلی مواجه بود؟
پاسخ: با مشکلاتی شامل اختلاف شدید میان بزرگان و پادشاه مواجه شد. این اختلافات گاه چنان شدت یافت که به برکناری و حتی قتل پادشاه می انجامید. برکناری قباد ، کشتن هرمز چهارم ، کشتن خسروپرویز، آشفتگی سیاسی در درون دربار و سرانجام تضعیف حکومت و کشور از نتایج این اختلافات بود. .

در بخش بالا از سایت همیار برای شما ، سوالات درس دهم تاریخ دهم انسانی با جواب را قرار دادیم پیشنهاد میشود برای بخش بعدی از سوالات متن درس یازدهم تاریخ دهم و برای بخش قبلی از سوالات درس ۹ تاریخ دهم انسانی استفاده نمایید.