کارگاه متن پژوهی درس پانزدهم ۱۵ فارسی یازدهم - همیار آموزش

گام به گام درس پانزدهم فارسی یازدهم

جواب فارسی یازدهم / کارگاه متن پژوهی درس پانزدهم

 جواب قلمرو زبانی صفحه ۱۲۱ فارسی یازدهم

۱. درباره کاربرد و معنای فعل «ایستاد» در جمله های زیر توضیح دهید.
🔹 گرازان به تگ ایستاد. پاسخ:  «ایستاد» در این جمله از فعلهای آغازی است و به معنای «شروع کرد» ، «آغاز کرد» می باشد.
🔹 صیّاد در پی ایشان ایستاد. پاسخ:  «ایستاد» در این جمله به معنای «اقدام کرد» ، «مبادرت ورزید» آمده است.

۲. چهار واژه مهمّ املایی از متن درس بیابید و معادل معنایی آنها را بنویسید.
پاسخ:  مُتَصَیَّد: شکارگاه / نَزه: باصفا، خوش آب و هوا، خرّم / مطاوعت: فرمانبری / استخلاص: رهایی جُستن، رهایی دادن.

۳. در زبان معیار، حذف شناسه فعل ممکن نیست. در گذشته، گاه، در یک جمله، شناسه به قرینه فعل قبلی حذف می شد.
نمونه: شیران غرّیدند و به اتّفاق، آهو را از دام رهانید.
 در جمله بالا فعل «رهانید» به جای «رهانیدند» آمده است.
🔹 حال از متن درس نمونه ای دیگر برای حذف شناسه بیابید و بنویسید.
پاسخ: کبوتران اضطرابی می کردند و هریک خود را می کوشید/کبوتران فرمان وی بکردند و دام بر کندند و سر خویش گرفت

 جواب قلمرو ادبی صفحه ۱۲۱ و ۱۲۲ فارسی یازدهم

۱.  تشبیهات را در بیت های زیر بیابید و در هر مورد، «مشبّه» و «مشبّهٌبه» را مشخّص کنید.
درفشان الله در وی، چون چراغی / ولیک از دُودِ او بر جانش داغی پاسخ:  الله: مشبّه / چراغ: مشبّهبه
شقایق بر یکی پای ایستاده / چو بر شاخِ زمّرد، جامِ باده پاسخ: شقایق بر یکی پای ایستاده: مشبّه / چو بر شاخ زمرّد جام باده: مشبّهٌبه
۲. در عبارت زیر، «استعاره» را بیابید.
چون او را در بندِ بال بسته دید، زه آبِ دیدگان بگشاد و بر رخسار، جوی ها براند. پاسخ: جوی: استعاره از اشک.

۳. از متن درس، کنایه های معادل مفاهیم زیر را بیابید.
🔹 انسان با تجربه: ( گرم و سرد روزگار دیده / خیر و شرِّ احوال مشاهدت کرده)
🔹 نا امید شدن: (دل از ما برنگیرد)

جواب قلمرو فکری صفحه ۱۲۲ فارسی یازدهم

۱. معنی و مفهوم عبارت زیر را به نثر روان بنویسید.
در وقتِ فراغ موافقت اَولی تر، و اِلّا طاعِنان مجالِ وقیعت یابند.
پاسخ: شایسته است در زمان آزادی و آسایش با هم همراه باشیم؛ وگرنه عیب جویان، فرصت سرزنش و بدگویی پیدا می کنند.

۲. مفهوم قسمت های مشخّص شده را بنویسید.
الف) مرا نیز از عهده لوازمِ ریاست بیرون باید آمد و مواجبِ سیادت را به ادا رسانید. پاسخ: من نیز باید وظایف رهبری را انجام دهم.
ب) مگر تو را به نَفْسِ خویش حاجت نمی باشد و آن را بر خود حقّی نمی شناسی؟ پاسخ: آیا تو به جان خودت محتاج نیستی؟

۳.  هر یک از بیت های زیر، با کدام قسمت درس ارتباط مفهومی دارد؟
مروّت نبینم رهایی ز بند به تنها و یارانم اندر کمند
پاسخ: می ترسم که اگر از گشادن عُقده های من آغاز کنی، ملول شوی و بعضی از ایشان در بند بمانند و چون من بسته باشم – اگرچه ملالت به کمال رسیده باشد – اهمال جانب من جایز نشمری و از ضمیر، بدان رخصت نیابی.
دوستان را به گاه سود و زیان  / بتوان دید و آزمود توان
پاسخ: و نیز در هنگام بلا شرکت بوده است، در وقت فراغ موافقت اَولی تر، و ا لّا طاعنان مجال وقیعت یابند.»

۴.  دو شخصیّت زیر را بر مبنای این داستان تمثیلی، تحلیل نمایید و ویژگی های شاخص آنها را بنویسید.
🔹 زاغ:پاسخ:  شخصیتی دوراندیش، زیرک، جستجوگر، محتاط و به دنبال کسب تجربه.
🔹 مُطَوَّقه: پاسخ: شخصیتی باتدبیر و باتجربه، رهبری متعهّد و قابل اعتماد، مسؤولیت پذیر، ایثارگر و علاقه مند به دوستی.