کارگاه متن پژوهی درس هفتم ۷ فارسی یازدهم
گام به گام درس هفتم فارسی یازدهم
گام به گام درس هفتم فارسی یازدهم
انتخاب سریع صفحه :
جواب فارسی یازدهم / کارگاه متن پژوهی درس هفتم
جواب قلمرو زبانی صفحه ۶۰ فارسی یازدهم
۱. معنای واژه های مشخّص شده را بنویسید.
🔹 تا در۳ تحصیل فضل و ادب، رغبتی صادق نباشد، این منزلت نتوان یافت.پاسخ: رغبت: میل و اراده، خواست
منزلت: مقام، جایگاه
🔹 ارباب حاجتیم و زبان سؤال نیست *** در حضرت کریم، تمنّا چه حاجت است؟ پاسخ: حضرت: آستانه، پیشگاه، درگاه
🔹 نانم افزود و آبرویم کاست *** بینوایی به از مذلّتِ خواست پاسخ: مذلّت: فرومایگی، خواری، مقابل عزّت
۲. با دقّت و توجّه به جدول زیر، شکل ها و جایگاه همزه را در زبان فارسی بهتر بشناسیم: (ادامه متن در صفحه ۶۰)
*رأفت: مهربانی، شفقت
*هیئت: شکل، ظاهر، دستهای از مردم
*متلألئ: درخشان، تابان
🔹 اکنون برای کاربرد هر یک از شکل های مختلف همزه، سه واژه مناسب بیابید و بنویسید.
پاسخ: اشک – ابلیس – امید / ماء / آدم – قرآن / منشأ / سؤال – مؤکّد – تلألؤ / جبرئیل – جرئت
۳. در بند پایانی درس، جمله های مرکّب و پیوندهای وابسته ساز را مشخّص کنید.
پاسخ: ابلیس با خود گفت: «هرچه دیدم، سهل بود، کار مشکل اینجا ست. اگر ما را آفتی رسد از این شخص، از این موضع تواند بود و اگر حق تعالی را با این قالب، سر و کاری خواهد بود، در این موضع تواند بود.» با صد هزار اندیشه، نومید از درِ دل بازگشت. ابلیس را چون در دل آدم بار ندادند، مردود همه جهان گشت.
جواب قلمرو ادبی صفحه ۶۱ فارسی یازدهم
۱. عبارت زیر را از دید آرایه های ادبی، بررسی کنید.
پس، از ابر کرم، باران محبّت بر خاک آدم بارید و خاک را گِل کرد و به ید قدرت در گِل از گِل، دل کرد.
پاسخ:
ابر کرم – باران محبّت: اضافه تشبیهی
گِل: آرایه تکرار
گِل و دِل: جناس ناقص اختلافی و سجع متوازی
ابر و باران و بارید و خاک و گِل: مراعات نظیر
دل: مجاز از احساس و عاطفه
گِل: مجاز از وجود مادی انسان.
۲. در بیت زیر، «استعاره» را مشخّص کنید و آن را بررسی نمایید.
سر نشترِ عشق بر رگ روح زدند / یک قطره فرو چکید و نامش دل شد
پاسخ:رگ روح: اضافه استعاری ← روح مانند انسان، رگ دارد.
۳. برای هر مفهوم زیر، از متن درس، معادل کنایی بیابید و بنویسید.
🔹 نپذیرفتن (تن در نمی دهد)
🔹 متوسّل شدن ( در دامنش آویزد)
🔹 شتاب داشتن (دو اسبه می آمد )
جواب قلمرو فکری صفحه ۶۱ و ۶۲ فارسی یازدهم
۱. در عبارت های زیر، مقصود از قسمتهای مشخّص شده چیست؟
الف) شما در این آینه، نقشهای بوقلمون بینید.
پاسخ: وجود انسان، آفرینش، انسان.
ب) هر لحظه، از خزاین غیب، گوهری، در نهاد او تعبیه می کردند.
پاسخ: عشق و محبّت.
پ) از حکمتِ ربوبیت به سِرّ ملایکه فرومی گفت.
پاسخ: قلب و باطن.
۲ هر بیت، با کدام قسمت از متن درس تناسب مفهومی دارد؟
🔹نازِ تو و نیازِ تو شد، همه دلپذیر من *** تا ز تو دلپذیر شد، هستی ناگزیر من
پاسخ: اینجا، عشق معکوس گردد؛ اگر معشوق خواهد که از او بگریزد، او به هزار دست در دامنش آویزد. آنچه بود که اوّل می گریختی و این چیست که امروز درمی آویزی؟ – آن روز گِل بودم، می گریختم، امروز همه دِل شدم، درمی آویزم.
🔹 نیست جانش محرم اسرار عشق *** هر که را در جان، غم جانانه نیست
پاسخ: الطافِ الوهیت و حکمتِ ربوبیت، به سرِّ ملائکه فرو می گفت: «إنّی أَعلَمُ ما لا تَعلَمُون»، شما چه دانید که ما را با این مشتی خاک، چه کارها از ازل تا ابد در پیش است؟ معذورید که شما را سر و کار با عشق نبوده است.
🔹 تو ز قرآن، ای پسر، ظاهر مبین *** دیو، آدم را نبیند غیر طین
پاسخ: حکمت با مالیکه میگفت: «شما در گِل منگرید، در دل نگرید.»
۳. درباره ارتباط معنایی آیات شریفه زیر و متن درس توضیح دهید.
الف) و عَلَّمَ آدَمَ الاسماءَ کُلَّهَا (همه نامها را به آدم آموخت.).
پاسخ: خداوند در زمان آفرینش انسان، هر آنچه که لازم و نیاز بود، در نهاد انسان قرار داد و به او آموخت. این آیه با این بخش از متن درس ارتباط دارد: آدم به زیر لب آهسته می گفت:«اگر شما مرا نمی شناسید، من شما را می شناسم، باشید تا من سر از این خواب خوش بردارم، اسامی شما را یک به یک برشمارم.ـ«
ب) إِ نَّا عَرَضنَاالامانَهَ عَلَی السَّمَاواتِ وَاالَرضِ وَالجِبالِ فَأَبیَنَ أَن یَحمِلنَ هَا وَ أَشفَقنَ مِنهَا و حَمَلَهَااإلِنسانُ إِنَّ هُ کَانَ ظَلُوماً جَهُوالا.
(ما امانت را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه کردیم؛ پس، از پذیرفتن و حمل آن خودداری کردند و از آن هراسناک بودند و انسان، آن را بر دوش کشید. به درستی که او بسیار ستمگر و نادان بود.)
پاسخ: خودداری کردن آسمانها، زمین و کوهها از پذیرش بار امانت عشق الهی و پذیرفتن آن توسط انسان. این آیه با این بخش از متن درس ارتباط دارد: چون کارِ دل به این کمال رسید، گوهری بود در خزانه غیب که آن را از نظر خازنان پنهان داشته بود. فرمود که آن را هیچ خزانهای الیق نیست، الّا حضرتِ ما، یا دلِ آدم. آن چه بود؟ گوهرِ محبّت بود که در صدفِ امانت معرفت تعبیه کرده بودند، و بر مُلک و ملکوت عرضه داشته، هیچکس استحقاق خزانگی و خزانه داری آن گوهر نیافته، خزانگی آن را دلِ آدم لایق بود و به خزانه داری آن، جانِ آدم شایسته بود.
درک و دریافت صفحه ۶۳ فارسی یازدهم
۱. سه بیت نخستین این شعر را با توجّه به گونه «ادب غنایی» بررسی کنید.
پاسخ: شاعر در این بیت ها به بیان عواطف، احساسات و ابراز محبّت و عشق خود نسبت به معشوق می گوید و امیدها و آرزوهای خویش را با زبانی نرم و لطیف بیان می کند.
۲. درباره دنیای آرمانی شاعر توضیح دهید.
پاسخ: مولانا در این سروده، از پلیدی و ناپاکی بیزار و به دنبال صداقت و پاکی است که در انسانهای آرمانی تجلّی می یابد.
- hamyar
- hamyar.in/?p=10702