کارگاه متن پژوهی درس نهم ۹ فارسی یازدهم - همیار آموزش

گام به گام درس نهم فارسی یازدهم

جواب فارسی یازدهم / کارگاه متن پژوهی درس نهم

 جواب قلمرو زبانی صفحه ۷۹ فارسی یازدهم

۱. مترادف هر واژه را بنویسید.
پاسخ:  مفاتیح : کلیدها / مستقر : ساکن، ثابت، قرار گرفته /  متمکّن: ثروتمند، دارا

۲. از متن درس، چهار ترکیب وصفی که اهمّیت املایی دارند، بیابید و بنویسید.
پاسخ: قصّه اصیل / انعطاف جادوگرانه / بحران های عصبی / منبع بی شائبه / پذیرایی مختصر / فصول ملایم / تصویر ناشیانه.

۳.  نمونه ای از کاربرد نقش تبعی »بَدَل« در متن مشخّص کنید.
پاسخ: برای من قصّه های شیرینی می گفت که او و مادرم، هر دو، آنها را از مادربزرگشان به یاد داشتند.

۴.  در بند دوم درس، در کدام جمله ها، «مفعول» دیده می شود؟ «نهاد» این جمله ها را مشخّص کنید.
پاسخ: با این حال، او (نهاد) نیز مانند مادرم توکّلی (مفعول) داشت که به او مقاومت و استحکام اراده (مفعول) می بخشید. از بحران های عصبی، که امروز رایج است و تحفه برخورد فرهنگ شرق با غرب است، در آن زمان خبری نبود. هر عصب و فکر (نهاد) به منبع بی شائبه ایمان وصل بود که خوب و بد(مفعول) را به عنوان مشیت الهی می پذیرفت. به این زندگیِ گذرا آن قدرها دل نمی بست که پیشامد ناگوار (مفعول) را فاجعه ای بینگارد و در نظرش اگر یک روی زندگی زشت می شد، روی دیگری بود که بشود به آن پناه برد.

جواب قلمرو ادبی صفحه ۷۹ و ۸۰ فارسی یازدهم

۱. کدام عبارت درس، به ویژگی سهلِ ممتنع بودنِ سبک سعدی اشاره دارد؟
پاسخ: این تنها، خصوصیت سعدی است که سخنش به سخن همه شبیه باشد و به هیچکس شبیه نباشد. در زبان فارسی، احدی نتوانسته است مانند او حرف بزند و در عین حال، نظیر حرفزدن او را هر روز در هر کوچه و بازار می شنویم.

۲. به بیت زیر از سعدی توجّه کنید:
هرگز وجود حاضرِ غایب شنیده ای؟ من در میان جمع و دلم جای دیگر است
همانطورکه می بینید واژه های «حاضر» و «غایب»، همزمان، به پدیده ای واحد نسبت داده شده اند و به بیان دیگر، غایب، صفت حاضر، واقع شده است.
به نظر شما چنین امری ممکن است؟
انسانی که حاضر است، نمی تواند غایب باشد؛ چون این دو صفت، متناقض اند؛ یعنی جمع شدن آنها با هم ناممکن است؛ چون هر یک، وجود دیگری را نقض میکند؛ با این حال، شاعر چنان آن دو را هنرمندانه، در کالم خود به کار بردهاست که زیبا، اقناع کننده و پذیرفتنی می نماید. به اینگونه کاربردِ مفاهیم متضاد، آرایه «متناقض نما» (پارادوکس) میگویند
🔹 آرایه متناقض نما را در دو سروده «قیصر امین پور» بیابید.
الف) کنار نام تو لنگر گرفت کشتی عشق***  بیا که یاد تو آرامشی است طوفانی پاسخ: آرامشی طوفانی
ب) بارها از تو گفته ام از تو *** بارها از تو، بارها با تو
ای حقیقی ترین مجاز، ای عشق! *** ای همه استعاره ها با تو پاسخ: حقیقی ترین مجاز

جواب قلمرو فکری صفحه ۸۰ فارسی یازدهم

۱. نویسنده برای قصّه های ایرانی چه ویژگی هایی را برمی شمارد؟
پاسخ:  نویسنده، قصّه های ایرانی را پررنگ و نگار، پرّان و نرم توصیف کردهاست.

۲. معنی و مفهوم جمله های زیر را بنویسید.
🔹سراچه ذهنم آماس می کرد. پاسخ: گنجایش ذهنم زیاد می شد.
🔹 از فرط هیجان لُکّه می دویدم. پاسخ: از شدّت هیجان و شوق، با حالتی بین راه رفتن و دویدن می رفتم.

۳. درک و دریافت خود را از عبارت زیر بنویسید.
هر عصب و فکر به منبع بی شائبه ایمان وصل بود که خوب و بد را به عنوان مشیّت الهی می پذیرفت.
پاسخ: این عبارت بیانگر ایمانِ بسیار قوی داشتن است و اینکه هر اتفاقی را خواست و اراده خداوند بدانیم.

۴. درباره ارتباط بیت پایانی و متن درس توضیح دهید.
پاسخ: دکتر اسلامی ندوشن با فروتنی و تواضع، خطاهای خودش را در پیروی از سبک سعدی می پذیرد و این جسارت و گستاخی را همانند بیت پایانی درس، نتیجه حرص و طمع می داند تا این کار خود را توجیه کند.

درک و دریافت صفحه ۸۴ فارسی یازدهم

۱.  نوع ادبی متن روان خوانی را با ذکر دلیل بنویسید.
پاسخ: حسب حال یا خاطره نویسی است؛ زیرا نویسنده به شرح خاطرات خود به زبانی ادبی پرداخته و می توان آن را در نوع «غنایی» جای داد.

۲.  درباره مناسبت مفهومی متن روان خوانی و عبارت زیر توضیح دهید.
 اَلعَبدُ یُدبِّر و اللُه یُقَدِّر.
پاسخ: متن درس و عبارت عربی به تلاش انسان، تدبیر و تفکّر در انجام کارها و نیز تقدیر الهی اشاره دارند؛ به عبارت دیگر اراده انسان در طول اراده خداوند قرار دارد و چون کسی از سرنوشت الهی خبر ندارد، باید برای ساختن دنیایی بهتر و زندگی زیباتر، همواره تلاش کرد.