جواب کارگاه متن پژوهی درس ۱۲ فارسی دوازدهم - همیار آموزش

جواب کارگاه متن پژوهی درس ۱۲ فارسی دوازدهم

گام به گام فارسی دوازدهم / درس دوازدهم: گذر از سیاوش اتش

جواب کارگاه متن پژوهی صفحه ۱۰۵ و ۱۰۶ و ۱۰۷ درس نهم فارسی دوازدهم

جواب قلمرو زبانی صفحه ۱۰۵ فارسی دوازدهم

۱- همانطور که میدانیم با روش های زیر، میتوان به معنای هر واژه پی برد:
– قرار دادن واژه در جمله
– توجّه به روابط معنایی واژگان

 🔹 اکنون بنویسید با کدام یک از این روش ها میتوان به معنای واژه «اندیشه» در بیت های زیر پی برد؟
الف) چو شب تیره گردد، شبیخون کنیم ز دل ترس و اندیشه بیرون کنیم 
پاسخ: توجّه به روابط معنایی واژگان: اندیشه با ترس رابطه ترادف دارد و به معنای «اضطراب و ترس» است.

ب) غلام عشق شو، کاندیشه این است همه صاحبدلان را پیشه این است
پاسخ: قرار دادن واژه در جمله: اندیشه با توجّه به قرار گرفتن در این بیت و جمله به معنای «فکر درست» است.

پ) چو بشنید خسرو از آن شاد گشت روانش ز اندیشه آزاد گشت
پاسخ: توجّه به روابط معنایی واژگان: اندیشه با روان رابطه تناسب دارد و به معنای «فکر و گمان و نگرانی» است.

۲- بیت زیر را از شیوه بلاغی به شیوه عادی برگردانید.
سرانجام گفت ایمن از هر دوان نه گردد مرا دل، نه روشن روان
پاسخ: سرانجام گفت دل من و روان روشن من از هر دوان ایمن نگردد.

۳- به جمله های زیر توجّه کنید:
🔹 فعل های «گذشت» و «گرفت» در کاربردهای مختلف تغییر معنا میدهند. برای هر یک از معانی آنها جمله ای بنویسید.
پاسخ: زمان به سرعت گذشت
بر دلم گذشت که خبر خوشی در راه است
گذشت، کار بزرگان است
خرش از پل گذشت
من از عهد و پیمان با تو نگذشتم
هر انسانی، روزی میگذرد
روزهای شادی گذشت
تیر از کمان گذشت. من دست برادرم را گرفتم
گرفتم که کارها را درست کردی
غروب جمعه دل آدم میگیرد
عضلات پایم گرفت
نصیحت من در گوش تو نگرفت
آب کاسه درون فریزر گرفت
بهرام، گور خری گرفت
الهی بر عیب های ما مگیر.

جواب قلمرو ادبی صفحه ۱۰۶ فارسی دوازدهم

۱-کنایه را در بیت های زیر مشخّص کنید و مفهوم هر یک را بنویسید.

الف) چو خواهی که پیدا کنی گفتوگوی  بباید زدن سنگ را بر سبوی
پاسخ: سنگ بر سبو زدن: کنایه از آزمایش و امتحان کردن

ب) سیاوش سیه را به تندی بتاخت نشد تنگدل، جنگ آتش بساخت
پاسخ: تنگدل شدن: کنایه از ناراحت و غمگین شدن

۲-دو نمونه «مجاز» در متن درس بیابید و مفهوم آنها را بررسی کنید.
پاسخ: خروشیدن آمد ز شهر و ز دشت : شهر مجاز از مردم شهر / دشت مجاز از مردم دشت
جهانی نظاره شده هم گروه: جهان مجاز از مردم جهان.

۳-برای هر یک از زمینه های حماسه، بیت متناسب از متن درس بیابید.
🔹قهرمانی: اگر کوه آتش بود بسپرم / از این تنگ خوار است اگر بگذرم
🔹خرق عادت: چنان آمد اسب و قبای سوار / که گفتی سمن داشت اندر کنار
🔹ملّی: مگر کآتش تیز پیدا کند / گنه کرده را زود رسوا کن

جواب قلمرو فکری صفحه ۱۰۶ فارسی دوازدهم

۱- معنی و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید.
چو او را بدیدند برخاست غو *** که آمد ز آتش برون شاه نو
پاسخ: مردم وقتی سیاوش را دیدند که به سلامت از میان آتش بیرون آمد، فریاد کشیدند و شور و غوغایی به پا شد.
۲-« گذر سیاوش از آتش» را با مضمون بیت زیر مقایسه کنید.
آتش ابراهیم را نبود زیان *** هر که نمرودی است، گو میترسم از آن
پاسخ: هر دو به این نکته اشاره دارند که آتش به بیگناهان آسیب نمیرساند و تنها ستمکاران باید از آن وحشت داشته باشند.
۳- نخست برای هر نمونه، بیتی مرتبط از متن درس بیابید؛ سپس مفهوم مشترک ابیات هر ستون را بنویسید.
پاسخ: