جواب فعالیت های فصل چهارم زیست شناسی دهم - همیار آموزش

گام به گام فصل ۴ زیست شناسی دهم

گام به گام زیست شناسی دهم تجربی /  فصل چهارم :: گردش مواد در بدن

جواب سوالات صفحه ۴۸ زیست دهم

با توجه به آنچه قبال
گفتوگو کنید و پاسخ مناسبی برای آنها بیابید :
ــ هر دهلیز خون را از کجا دریافت میکند؟
پاسخ: دهلیز راست خون رو از سیاهرگ های عمومی چپ هم از سیاهرگ های ششی
ــ هر بطن خون را به کجا میفرستد؟
پاسخ: خون از طریق بطن چپ به سرخرگ آئورت ارسال می‌کند
بطن راست از طریق شریان ریوی خون سیاهرگی را به داخل ریه‌ها ارسال می‌کند
ــ خون طرف چپ و راست قلب، با هم چه تفاوتهایی دارد؟
پاسخ: خون طرف راست ، تیره است و اکسیژن کمی دارد.
خون طرف چپ ، روشن است و اکسیژن بیشتری نسبت به طرف راست دارد.
ــ چرا ضخامت دیواره بطنهای چپ و راست با هم متفاوت است؟
پاسخ: زیرا برای انقباض به نیرو و شدت بیشتری نیاز دارد به این دلیل که وظیفه دارد خون رو از طریق آئورت به بخش های مختلف بدن ارسال کند.

جواب سوالات صفحه ۵۰ زیست دهم

جواب سوال قسمت اول فعالیت صفحه ۵۰ 👇

چرا بطن چپ دیواره قطورتری دارد؟
پاسخ: علت قطور بودن بطن چپ به وظیفه آن بر می‌گردد که با انقباض آن خون به تمام بدن فرستاده می‌شود و این عمل مستلزم ماهیچه‌ای قوی و قطور است.

رگ‌های اکلیلی را مشاهده و آن‌ها را در جلو و عقب قلب، مقایسه کنید.
پاسخ: رگ‌های کرونر (آکلیلی) در جلو و عقب متفاوت‌اند در جلو حالت مورب و در عقب عمودی هستند.

دیواره سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها را باهم مقایسه کنید.
پاسخ: دیواره سیاهرگ‌ها ضخامت کمتری دارند ولی دیواره سرخرگ‌ها دارای ضخامت بیشتری هستند. اگر سرخرگ‌ها را با انگشت فشار دهیم و رها کنیم دوباره به حالت اول بر می‌گردد ولی دیواره سیاهرگ‌ها روی هم خوابیده است.

جواب فعالیت صفحه ۵۲ زیست شناسی دهم

با توجه به شکل بافت گرهی در قلب، اهمیت دو مورد زیر را در کار قلب توضیح دهید:

۱) فرستادن پیام از گره دهلیزی بطنی به درون بطن، با فاصله زمانی انجام می‌شود.
پاسخ: اهمیت این فاصله زمانی در این است که فرصت کافی برای پر شدن بطن ها وجود داشته باشد. در این فاصله خون از دهلیز ها وارد بطن ها میشود و بطن ها با خون پر میشوند.

۲) انقباض بطن‌ها از قسمت پایین آنها شروع می‌شود و به سمت بالا ادامه می‌یابد.
پاسخ: زیرا بطن‌ها خون را به سمت بالا و به درون سرخرگ‌ها می‌فرستند برای تخلیه کامل بطن بهتر است انقباض از پایین شروع و به سمت بالا ادامه یابد.

جواب فعالیت صفحه ۵۳ زیست شناسی دهم

با توجه به چرخه ضربان قلب، به موارد زیر پاسخ دهید:

الف) در هر مرحله از چرخه قلبی، وضعیت دریچه‌های قلبی را بررسی، و باز یا بسته بودن آنها را مشخص کنید.
پاسخ: در استراحت عمومی یا دیاستول (انبساط) قلب،دریچه‌های سینی بسته می‌باشند و فقط خون وارد دهلیزها می‌شود. البته دریچه‌های دهلیزی – بطنی باز هستند و اجازه ورود خون از دهلیز به بطن را می‌دهند.
در انقباض دهلیزی، همچنان دریچه‌های دهلیزی – بطنی باز و خون به طور کامل بطن‌ها را پر می‌کند و دریچه‌های سینی بسته‌اند.
در انقباض بطنی، با نیروی انقباضی بطن‌ها، دریچه‌های دهلیزی – بطنی بسته و دریچه‌های سینی در ابتدای سرخرگ‌ها باز می‌شوند.
ب) با توجه به زمان‌های مشخص شده در چرخه قلبی، تعداد ضربان طبیعی قلب را در دقیقه محاسبه کنید.

ضربان ۷۵ = ۰/۸ ÷ (۱ × ۶۰) 

جواب فعالیت صفحه ۵۳ زیست شناسی دهم

گفتیم که برون‌ده قلبی در بزرگسالان، در حالت استراحت حدود پنج لیتر در دقیقه است. با توجه به تعداد ضربان قلب در دقیقه، حجم ضربه‌ای را بر حسب میلی‌لیتر محاسبه کنید.

برون ده قلب = تعداد ضربان ها در یک دقیقه × حجم ضربه‌ای
قلب در هر دقیقه ۷۵ بار می‌زند. (ضربان دارد)
برون ده قلب = ۵ لیتر = ۵۰۰۰ میلی‌لیتر
۵۰۰۰ = حجم ضربه‌ای × ۷۵
۶۶ = حجم ضربه‌ای

جواب فعالیت صفحه ۵۶ زیست شناسی دهم

اندازه‌گیری فشار خون

دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون انواع زیادی دارند، از جمله عقربه‌ای و جیوه‌ای که انواع رقمی (دیجیتال) هم به آنها اضافه شده است. یکی از انواع آن را به کلاس بیاورید و با کمک معلم خود فشار خون هم کلاسان را اندازه‌گیری کنید.
نحوه‌ی استفاده از دستگاه فشارسنج دیجیتال
۱- کاف را به دور بازو یا مچ دست بپیچید و دستگاه را روشن نمایید.
۲- دکمه را فشار دهید تا دستگاه باد کننده را فعال سازید یا در مدل نیمه خودکار، پمپ دستی را فشار دهید. پس از پر شدن کاف، دستگاه خود به خود شروع به خالی شدن می‌کند.
۳- به صفحه‌ی دیجیتال نگاه کنید. هم فشار خون سیستولی (انقباض) و هم فشار خون دیاستولی (انبساطی) نشان داده خواهد شد. عدد مزبور را به گونه‌ای یادداشت کنید که فشار خون سیستولی (انقباض) در بالا و دیاستولی (انبساطی) در پایین باشد. (برای مثال میلی‌متر جیوه).
۴- دکمه‌ی تخلیه را فشار دهید تا کاف به طور کامل خالی شود.
ساختار این دستگاه‌ها خیلی حساس است و حرکت بدن یا ضرب نامنظم قلب بر دقت آنها تأثیر می‌گذارد.
معمولاً فشار خون را با دو عدد (مثلاً ۱۲۰ روی ۸۰) بیان می‌کنند این دو عدد به ترتیب، معرف فشار بیشینه و فشار کمینه بر حسب میلی‌متر جیوه است. فشار بیشینه فشاری است که انقباض بطن روی سرخرگ وارد می‌کند و فشار کمینه در هنگام استراحت قلب، فشاری است که دیواره سرخرگِ بازشده، در هنگام بسته شدن به خون وارد می‌کند.
عوامل مختلفی می‌تواند روی فشار خون تأثیر بگذارد، از جمله: چاقی، تغذیه نامناسب به‌ویژه مصرف چربی و نمک زیاد، دخانیات، استرس (فشار روانی) و سابقه خانوادگی.

جواب فعالیت صفحه ۵۷ زیست شناسی دهم

در مورد اینکه آیا نوشیدن قهوه بر فشارخون افراد تأثیر می‌گذارد یا نه، پژوهشی را طراحی کنید و با همکاری گروه درسی خود، آن را انجام دهید و نتیجه را در کلاس ارائه کنید.
پاسخ: نوشیدن زیاد قهوه موجب افزایش فشار خون و تشدید سیستول (انقباض) عضلات قلب می‌شود.
شرح آزمایش: برای این کار از یکی از دوستانمان می‌خواهیم که داوطلب شود. ابتدا فشار خون او در حالت عادی اندازه‌گیری و ثبت می‌کنیم سپس مقدار زیادی قهوه مصرف شود و پس از گذشت مدتی مجدداً فشار خون او را چند بار اندازه‌گیری می‌کنیم. سپس نتایج به دست آمده را ثبت و مقایسه می‌کنیم.

جواب فعالیت صفحه ۵۸ زیست شناسی دهم

پیوسته بودن مویرگ های مغز و ناپیوسته بودن آنها در جگر چه مزیتی دارد؟
پاسخ: در اندام‌هایی که مویرگ‌های ناپیوسته دارند مانند کبد، منافذ زیاد‌تر و گشاد‌تر می‌باشند، زیرا در این مویرگ‌ها لازم است مواد زیادی بین اندام و مویرگ مبادله شود.

جواب فعالیت صفحه ۵۹ زیست شناسی دهم

– با توجه به معکوس بودن تصویر در میکروسکوپ، چگونه می‌توانید سرخرگ و سیاهرگ را در باله دمی، تشخیص دهید؟
پاسخ: در باله دمی، رگ‌هایی که خون را به انتهای باله می‌برند سرخرگ و آنهایی که از باله خارج می‌کنند سیاهرگ هستند و چون در میکروسکوپ مرکب، تصویر معکوس است جهت آنها را بر عکس می‌کنیم. اگر از میکروسکوپ استریو یا تشریحی استفاده می‌کنید، تصویر معکوس نیست و آنچه را می‌بینید جهت آن صحیح است

جواب فعالیت صفحه ۶۲ زیست شناسی دهم

به نظر شما چرا در انسان و بسیاری از پستانداران، گویچه‌های قرمز، هسته و بیشتر اندامک‌های خود را از دست می‌دهند؟
پاسخ: برای اینکه بتواند هموگلوبین بیشتری را در خود جای دهد

چرا غشای گویچه‌های قرمز در دو طرف، حالت فرورفته دارد؟
پاسخ: برای اینکه بتواند در مواقع لازم خم شود و مثلاً از درون مویرگ ها عبور کند. اگر فرورفته نبود نمیتوانست به آسانی خم شود.

محصور بودن هموگلوبین در غشای گویچه‌های قرمز چه اهمیتی دارد؟
پاسخ: هموگلوبین می‌تواند در آب حل شود. اگر درون گویچه‌های قرمز قرار نداشتند فشار اسمزی خون بالا می‌رفت یا هموگلوبین در پلاسما تجزیه و دفع می‌شد.

جواب فعالیت صفحه ۶۳ زیست شناسی دهم

شاید برگه‌های جواب آزمایش خون را دیده باشید. در این برگه‌ها اطلاعات زیادی در مورد یاخته‌ها و ترکیبات خون وجود دارد. یکی از این برگه‌ها را بررسی کنید و با توجه به آن، به سؤالات زیر پاسخ دهید:

۱) تعداد طبیعی هریک از یاخته‌های خونی (WBC و RBC) و گِرده‌ها (PLT) را در واحد اندازه‌گیری میکرو لیتر (μL) مشخص کنید.
۲) میزان انواع لیپیدهایی را که در آزمایش خون سنجیده می‌شود؛ مشخص کنید.
۳) گفتیم که روزانه تقریباً یک درصد گویچه‌های قرمز تخریب می‌شود. با توجه به تعداد RBC اگر حجم کل خون ما پنج لیتر باشد، روزانه چه تعداد از این یاخته‌ها تخریب می‌شوند و باید جایگزین شوند؟

جواب فعالیت صفحه ۶۴ زیست شناسی دهم

مشاهده یاخته‌های خونی قرمز و سفید
– باکمک معلم و رعایت نکات ایمنی، گسترش خونی تهیه کنید.
– در صورتی که امکانات لازم برای رنگ‌آمیزی یاخته‌های خونی در آزمایشگاه شما وجود دارد، گسترش خونی تهیه شده را رنگ آمیزی کنید.
– همچنین می‌توانید از نمونه‌‌های آماده یاخته‌های خونی که رنگ‌آمیزی شده‌اند نیز استفاده کنید و انواع یاخته‌های خونی را در آن تشخیص دهید.
پاسخ: گسترش خونی را میتوان با استفاده از رنگهای گیمسا یا … رنگآمیزی کرد.