جواب کارگاه متن پژوهی درس ۶ فارسی دهم - همیار آموزش

گام به گام فارسی دهم / درس ششم

جواب کارگاه متن پژوهی صفحه ۵۰ و ۵۱ فارسی دهم

در بخش زیر جواب کارگاه متن پژوهی درس ششم  فارسی دهم را آماده کرده ایم. این بخش ها شامل قلمرو زبانی ، قلمرو ادبی و  قلمرو فکری می باشد

جواب قلمرو زبانی صفحه ۵۰ درس ششم فارسی دهم

۱ معنای واژه های مشخّص شده را با کاربرد آنها در متن درس مقایسه کنید.
• ارباب حاجتیم و زبان سؤال نیست/ در حضرت کریم تمنّا چه حاجت است (حافظ)
« حضرت» در متن درس، به معنای «معشوق ازلی » و از القاب خداوند است امّا در این بیت در معنای «محضر و مجلس» به کار رفته است.
• تعلیم ز ارّه گیر امر معاش/ نیمی سوی خود می کش و نیمی می پاش (ابوسعیدابوالخیر)
«معاش» در متن درس، به معنای « زندگی ، زیست ، زندگی کردن  «است و در این بیت نیز همان معنای معاشرت یا زندگی کردن» را دارد.

۲ در جمله، ضمایر پیوسته ( متصل) در سه نوع نقش دستوری ظاهر می شوند:
متن کامل در صفحه ۴۸ می باشد …
در شعر «مهر و وفا» نمونه ای از کاربرد ضمایر متّصل بیابید و نقش دستوری آن را مشخص کنید.
گرت هواست که معشوق نگسلد پیمان / نگاه دار سر رشته تا نگه دارد

•  حالت یک: اگر هوایت است که … : مضاف الیه
•  حالت دو: اگر هوا (هوس) داری که معشوق پیمانت را نگسلد …:مضاف الیه

جواب قلمرو ادبی صفحه ۵۱ درس ششم فارسی دهم

۱- در متن درس، دو نمونه «مجاز» بیابید و مفهوم آنها را بنویسید.

• نمونه یکم: صبا بر آن سر زلف ار دل مرا بینی/ ز روی لطف بگویش که جا نگه دارد: سر زلف مجاز از خود معشوق
• نمونه دوم: سر و زر و دل و جانم فدای آن یاری / که حق صحبت مهر و وفا نگه دارد: سر، دل و جان مجاز از کل وجود / زر مجاز از کل دارایی

۲- در ادبیات فارسی، شاعران یا نویسندگان، واژه «صبا» را در کدام مفهوم نمادین به کار می برند؟
پاسخ: صبا نماد پیام رسانی (خوش خبری و پیام آوری)

۳- هرگاه، در عبارت یا بیتی، یک کلمه ای به چند معنا به کار رود، آرایه «ایهام» پدید می آید.
ایهام، از ریشه «وَهم» و به معنای «به تردید و گمان افکندن» است؛ همانطور که در مصراع «بی مهر رخت روز مرا نور نمانده است» کلمه «مهر» در دو معنای مختلف «خورشید» و «محبّت» به کار رفته است.
بیت زیر را از نظر کاربرد آرایه «ایهام» بررسی کنید.
گفتم که بوی زلفت گمراه عالمم *** کرد گفتا اگر بدانی هم اوت رهبر آید
پاسخ: «بو» در بیت «ایهام »دارد:  ۱ .بو و رایحه ۲ .امید و آرزو

جواب قلمرو فکری صفحه ۵۱ درس ششم فارسی دهم

۱- با توجه به متن درس، حافظ، شرط وفاداری معشوق را در چه می داند؟
پاسخ: بندگی عاشق ( گرت هواست که معشوق نگسلد پیمان / نگاه دار سر رشته تا نگه دارد)

۲- بیت زیر، با کدام قسمت از سروده حافظ، ارتباط مفهومی دارد؟
پاسخ: تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش (حافظ)
حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست/ که آشنا سخن آشنا نگه دارد

۳- از کدام بیت درس، می توان مفهوم آیه شریفه «وَ مَن یَتَوَکَّل عَلَی اهلل فَهُوَ حَسبُهُ» را دریافت؟
پاسخ: هر آن که جانب اهل وفا نگه دارد/ خداش در همه حال از بلا نگه دارد