معنی شعر ستایش لطف خدا فارسی یازدهم

معنی شعر ستایش فارسی یازدهم

معنی درس یک فارسی یازدهم ریاضی و تجربی و انسانی

معنی شعر ستایش فارسی یازدهم

معنی شعر ستایش فارسی یازدهم :

معنی شعر ستایش لطف خدا یازدهم

۱ – به نام چاشنی بخش زبان ها حلاوت سنج معنی در بیان ها

معنی: با نام خداوندی که نامش بر زبانها جاری است و به کالم انسان، شیرینی می‌بخشد، سخنم را آغاز می‌کنم.
کلمات:  چاشنی بخش: آنچه برای اثربخشی بیشتر کلام به آن اضافه می‌شود / حلاوت: شیرینی / حلاوت سنج: شیرینی‌ بخش /
بیت: یک جمله/ مصراع اول: «سخنم را آغاز می‌کنم» به قرینه معنایی حذف شده / واژه چاشنی: هم معنای قدیم را حفظ کرده (مزه و طعم) و
هم معنای جدید گرفته (ماده قابل اشتعال در فشنگ)
قلمرو ادبی:  زبان: مجاز از سخن / چاشنی بخش زبان و حلاوت سنج معنی: حس‌آمیزی/ زبان و بیان و معنی – چاشنی و حلاوت: مراعات نظیر/ چاشنی بخش و حلاوت سنج: کنایه از دلپذیر کننده و خوشایند کننده / تلمیح به آیه «عَلَّمَهُ‌البَیان» / حلاوت سنج معنی: اضافه استعاری (استعاره).

 

2 .بلند آن سر که او خواهد بلندش نژند آن دل، که او خواهد نژندش

معنی:  خداوند هر که را بخواهد، بلندمرتبه و هر که را بخواهد، افسرده و غمگین می‌سازد.

کلمات: نژند: خوار و زبون، اندوهگین / « -َش » در هر دو مصراع: نقش مفعول دارد / بیت: چهار جمله به شیوه بالغی دارد /فعل «است» در مصراع اول و دوم به قرینه معنایی حذف شده است / بلند و نژند: نقش مسند / سر و دل و او: نقش نهاد.

قلمرو ادبی: بلند و نژند: آرایه تکرار / سر و دل: مجاز از شخص / واج‌آرایی «ن» / سر و دل: مراعات نظیر / بلند و نژند: تضاد /تلمیح به آیه «تُعِزُّ مَن تَشاء و تُذِلُّ مَن تَشاء» / بلندیِ سر: کنایه از عزّت و افتخار

3 .در نابسته احسان گشاده‌ست به هرکس آنچه می‌بایست، داده‌ست

معنی: درِ احسان و بخشش خداوند بر روی همه باز است و به هر کس آن مقدار که شایسته و لازم است، عطا کرده است.

کلمات:  احسان: نیکی کردن، بخشش / می بایست: لازم و ضروری بود / نابسته و گشاده: رابطه ترادف / بیت: سه جمله.

قلمرو ادبی: در و گشودن: مراعات نظیر / درِ احسان: اضافه استعاری (استعاره) / واج‌آرایی «س» /تلمیح به آیه «اِنَّ الله یَرزُقُ مَن یَشاءُ بِغَیرِ حِسابِ»/ گشاده بودن درِ احسان: کنایه از بخشش بینهایت خداوند.

4 .به ترتیبی نهاده وضع عالم که نی یک موی باشد بیش و نی کم

معنی: خداوند، جهان را به گونهای آفریده که همه‌چیز در مکان و اندازه خود است؛ هیچ‌چیز کم یا زیاد خلق نشده‌است.

کلمات: به ترتیبی: به شیوه‌ای / وضع: وضعیت، حالت / نی: نَه / بیت: سه جمله / نهاد جمله اول و فعل جمله سوم: حذف به قرینه لفظی.

قلمرو ادبی: بیش و کم: تضاد / یک موی: کنایه از بسیار اندک / نی: آرایه تکرار / تلمیح به آیه «اَلّذی اَحسَنَ کُلَّ شَیءِ خَلَقَهُ».

 

5 .اگر لطفش قرین حال گردد همه ادبارها اقبال گردد

معنی: اگر لطف و محبّت خداوند همراه انسان گردد، همه بدبختی‌هایش به خوشبختی تبدیل می‌شود.

کلمات: قرین: همراه / ادبار: بدبختی، سیه‌روزی؛ متضاد اقبال / اقبال: خوشبختی، سعادت / بیت: دو جمله / قرین و اقبال: نقش مسند.

قلمرو ادبی: ادبار و اقبال: تضاد / لطف قرین حال گردد: تشخیص و استعاره.

 

6 .و گر توفیق او یکسو نهد پای نه از تدبیر کار آید نه از رای

معنی: اگر لطف خداوند شامل حال بنده‌اش نشود، دیگر از دست عقل و اندیشه کاری برنمی‌آید و انسان ناتوان می‌شود.

کلمات: توفیق: آن است که خداوند، اسباب را موافق خواهش بنده، مهیّا کند تا خواهش او به نتیجه برسد؛ سازگار گردانیدن /
تدبیر و رای: رابطه ترادف / بیت: سه جمله / فعل «آید» در جمله پایانی به قرینه لفظی حذف شده است.

قلمرو ادبی:  پای نهادن توفیق: تشخیص و استعاره / پای و رای: جناس ناقص اختلافی / رای و تدبیر: مراعات نظیر / نَه: آرایه تکرار /
پای به یک سو نهادن: کنایه از همراه نبودن و کناره گیری کردن

 

7 .خرد را گر نبخشد روشنایی بمانَد تا ابد در تیره‌رایی

معنی: اگر خداوند عقل را هدایت نکند و روشنایی نبخشد، تا ابد در جهل و نادانی خواهد بود

کلمات: تیره‌رایی: بد اندیشی، گمراهی / ابد: زمان بی‌انتها، مقابل ازل / خرد را: به خرد (نقش متمم) / بیت: دو جمله / روشنایی: مفعول.

قلمرو ادبی: روشنایی و تیره: تضاد / خرد و رای: مراعات نظیر / روشنایی بخشیدن: کنایه از هدایت کردن / روشنایی: استعاره از آگاهی /
تیره‌رایی: کنایه از گمراهی / روشناییِ عقل و تیره بودنِ رای: حس‌آمیزی / خرد: مجاز از انسان / تلمیح به آیه «یَخرِجونَهُم مِنَ الظُّلُماتِ اِلی النّور»

 

8 .کمال عقل آن باشد در این راه که گوید نیستم از هیچ آگاه

معنی: زمانی عقل در راه شناخت و معرفت به کمال می‌رسد که به نادانی و ناآگاهی خود اعتراف کند

کلمات: عقل بگوید: تشخیص و استعاره / کمال عقل بگوید آگاه نیستم: تناقض (پارادوکس) / این راه: استعاره از شناخت و معرفت.

برای مشاهده سوالات و گام به گام کتاب‌های درسی خود، کافی است نام درس یا شماره صفحه مورد نظر را همراه با عبارت "همیار" در گوگل جستجو کنید.