سوالات فلسفه درس دهم ۱۰ یازدهم انسانی ⚡️ با جواب - همیار آموزش

سوالات متن درس دهم فلسفه یازدهم

سوالات متن فلسفه یازدهم / درس دهم: چیستی انسان(۲)

۱ .فیلسوفان مسلمان، در توضیح و تبیین حقیقت انسان چه نقشی داشتند؟
پاسخ: فیلسوفان مسلمان با استفاده از آنچه از افلاطون و ارسطو و پیروان آن دو به دستشان رسیده بود و نیز با الهام از آموزه های دینی خود، در توضیح و تبیین حقیقت انسان قدم های بلندی برداشتند و آثاری از خود باقی  گذاشتند که شایسته قدردانی است. فیلسوفان مسلمان تالش می کنند که حقیقت متعالی انسان را  بشناسند و جایگاه برتر او در هستی را نشان دهند.

۲ .فیلسوفان مسلمان از چه طریقی، در توضیح و تبیین حقیقت انسان قدم های بلندی برداشتند؟
پاسخ: با استفاده از آنچه از افلاطون و ارسطو و پیروان آن دو به دستشان رسیده بود و نیز با الهام از آموزه های دینی خود.

۳ .نام چند فیلسوف مسلمان که در توضیح و تبیین حقیقت انسان قدم های بلندی برداشتند را ذکر کنید.
پاسخ: فارابی، ابن سینا، خواجه نصیر، سهروردی، میر داماد، ملاصدرا، سبزواری

۴ .به طور کلی دیدگاه فیلسوفان مسلمان درباره حقیقت انسان چیست؟
پاسخ: آنان معتقدند نمیتوان انسان را به یک موجود صرفا مادّی تقلیل داد و در همان حال برای وی ویژگی هایی تعالی مانند آزادگی، کرامت انسانی،… قائل شد. آنان همچنین با تعمق فکری، دینی را قبول کرده بودند که به  روشنی از حقیقتی به نام «روح» سخن گفته و آن را هدیه ای الهی شمرده است.کتاب آسمانی انسان را موجودی جاویدان، جانشین خدا در زمین و مسجود فرشتگان محسوب کرده که آسمان ها و زمین را خداوند برای او آفریده است. آنان یا خود عارف بودند یا عارفانی را می شناختند که با پاکی نفس به مرحله ای رسیده بودند که مراتب برتر و مجرد هستی را شهود می کردند و می دانستند که چنین شهودی در توان بدن مادی انسان نیست.

۵ .ابن سینا درباره حقیقت انسان، نظر کدام فیلسوف را می پذیرد و آن را عمیق تر بیان می کند؟
پاسخ: ابن سینا نظر ارسطو درباره حقیقت انسان را پسندید و کوشید این دیدگاه را عمیق تر بیان کند و ابعاد دیگر آن را روشن نماید.

۶ .به نظر ابن سینا خداوند چه زمانی روح انسانی را به بدن عطا می کند؟
پاسخ: ابن سینا معتقد است که وقتی بدن انسان دوره جنینی را در رحم مادر گذراند و به مرحله ای رسید که صاحب همه اندام های بدنی شد، خداوند روح انسانی را به آن عطا می کند.

۷ .به نظر ابن سینا روح انسانی از جنس کدام موجودات است و چه استعدادی دارد؟
پاسخ: روح، که جنبه غیرمادی دارد و از جنس موجودات مجرد است، استعداد کسب علم از طریق تفکر را دارد. این روح می تواند اموری از قبیل اخلاق، عشق، دوستی، نفرت، پرستش و معنویت را دریابد و آنها را در خود پدید آورد.

۸ .ابن سینا چه جایگاهی برای روح قائل است؟
پاسخ: ابن سینا همچون عارفان برای روح جایگاهی بسیار رفیع در نظام خلقت قائل شد. او برای توصیف بی قراری و کوشش روح برای رسیدن به جایگاه اصلی اش، شعری به زبان عربی سرود و وضعیت روح را با بیانی تمثیلی،  در آن شرح داد.

۹ .شیخ شهاب الدین سهروردی که بود و از چه طریق حقایق را به دست می آورد؟
پاسخ: شیخ شهاب الدین سهروردی که یکی از فیلسوفان بزرگ جهان اسلام است و یک عارف و سالک الی الله نیز محسوب می شود، با بهره مندی از الهامات و اشرافات معنوی خود بسیاری از حقایق را از طریق شهود درونی به دست می آورد و تلاش میکند آنها را به زبان فلسفه و استدلال بیان کند.

۱۰ .توضیح دهید سهروردی به جای مفهوم «وجود» از چه مفهومی استفاده می کرد؟
پاسخ: وی به جای مفهوم »وجود« بیشتر از مفهوم «نور» استفاده می کرد. او معتقد بود که هستی، مراتب نور است. خدواند که نور محض است و هیچ ظلمتی در او راه ندارد، «نورالنوار» است. سایر مراتب وجود، نور هستی خود را از نورالنوار دریافت می کنند، اما چون نور کامل نیستند، ترکیبی از نور و ظلمت اند.

۱۱ .منظور سهروردی از «نورالنوار» چیست؟ چه ویژگی دارد؟
پاسخ: خداوند/ نور محض است و هیچ ظلمتی در او راه ندارد

۱۲ .به عقیده سهروردی سایر مراتب وجود، نور هستی خود را از کجا دریافت می کنند و چرا ترکیبی از نور و ظلمت اند؟
پاسخ: سایر مراتب وجود، نور هستی خود را از نورالنوار دریافت می کنند، اما چون نور کامل نیستند، ترکیبی از نور و ظلمت اند.

۱۳ .از نظر سهروردی، نفس چه زمانی می تواند مسیر کمال را طی کند(یا حقایق هستی را بهتر رؤیت می کند)؟
پاسخ: اگر نفس نورانیت بیشتری کسب کند، حقایق هستی را بهتر رؤیت می کند و می تواند با کسب شایستگی و لیاقت بیشتر، مسیر کمال را طی کند.

۱۴ .نظر سهروردی در مورد نفس انسان را بنویسید.
پاسخ: او عقیده داشت که نفس انسان، همان جنبه نورانی وجود و جسم او، همان جنبه ظلمانی اوست. این نفس، اگر نورانیت بیشتری کسب کند، حقایق هستی را بهتر رؤیت می کند و می تواند با کسب شایستگی و لیاقت  بیشتر، مسیر کمال را طی کند. وی نفس انسانی را حقیقتی مربوط به مشرق عالم می داند که از مشرق وجود دور افتاده و مشتاق بازگشت به آنجاست.

۱۵ .منظور سهروردی از مشرق و مغرب عالم چیست؟
پاسخ: او می گفت خدا یا همان نورالنوار، مَشرق عالم است و از خداست که انوار بعدی طلوع می کنند. آنجا که نور وجود به پایین ترین حدّ خود می رسد، مغرب عالم قرار گرفته است.

۱۶ .نام مکتب فلسفی ملاصدرا چیست؟ نظر این مکتب درمورد حقیقت انسان چیست؟
پاسخ: حکمت متعالیه / حقیقت انسان، دو بعُدی است: روح و بدن. امّا روح، چیزی ضمیمه شده به بدن نیست، بلکه نتیجه رشد و تکامل خود جسم و بدن است. روح و بدن وحدتی حقیقی دارند. روح انسانی آخرین درجه تکاملی  است که موجودات زنده میتوانند به آن برسند.

۱۷ .از نظر ملاصدرا رابطه روح و بدن چگونه است؟
پاسخ: روح و بدن دو چیز مجزا نیستند که کنار هم قرارگرفته باشند بلکه اینها وحدتی حقیقی دارند به گونه ای که یکی(روح) باطنِ دیگری(بدن) است. بنابراین هر اتفاقی در روح بیفتد، در بدن ظاهر میشود و هر اتفاقی در بدن رخ دهد، بر روح تأثیر میگذارد؛ به طور مثال، بدن بیمار، روح را هم بیمار میکند و بدن شاداب به روح هم شادابی  میبخشد. همچنین روح با نشاط، جسم را به فعالیت میکشاند و روح افسرده، جسم را زمینگیر میکند.

۱۸ .از نظر حکمت متعالیه ظرفیت روح انسان چه میزان است؟
پاسخ: از نظر حکمت متعالیه روح انسانی آخرین درجه تکاملی است که موجودات زنده میتوانند به آن برسند. ظرفیت روح انسان پایان ندارد و روح میتواند به هر مرتبه کمالی در جهان مخلوقات دست یابد. مراحل تکاملی طبیعت، وقتی از گیاه و حیوان میگذرد و به انسان می رسد، ظرفیتی بی نهایت پیدا میکند و به هیچ درجه ای از کمال قانع نمیشود

۱۹ .از نظر حکمت متعالیه آخرین درجه تکاملی که موجودات زنده می توانند به آن برسند چیست؟
پاسخ: روح انسانی

۲۰ .آیا اینکه ملاصدرا می گوید انسان ظرفیت و استعداد بی نهایت دارد، لزوما به معنای رسیدن حتمی وی به کمالات هست؟
پاسخ: خیر. اگرچه انسان ظرفیت و استعداد بی نهایت دارد، امّا این استعداد، به معنای رسیدن حتمی وی به کمالات نیست . انسان باید با اختیار و اراده خود این ظرفیت را به فعلیت برساند. یعنی باید مسیر تکاملی به سوی خدا را انتخاب نماید و با ایمان و عمل این مسیر را طی کند. البته او اختیار دارد که مسیرهای دیگری غیر از مسیر تکامل را بر گزیند.

۲۱ .از نظر حکمت متعالیه آیا در ابتدای زندگی معلوم است هر انسانی چه هویتی دارد؟
در ابتدای زندگی هر انسانی معلوم نیست وی چه هویتی خواهد داشت، شجاع خواهد بود یا ترسو؟ بخشنده خواهد بود یا بخیل؟ عالم خواهد بود یا نادان؟ همه اینها به صورت بالقوّه دروجود انسان هست و بالفعل شدن هر کدام از آنها، به گزینش ها و شیوه زندگی افراد مربوط است .

۲۲ .پیام شعر« از جمادی مُردم و نامی شدم/ وزنما مُردم به حیوان بر زدم…» چیست و به دیدگاه کدام مکتب نزدیک است؟
پاسخ: از نظر حکمت متعالیه روح انسانی آخرین درجه تکاملی است که موجودات زنده می توانند به آن برسند. ظرفیت روح انسان پایان ندارد و روح می تواند به هر مرتبه کمالی در جهان دست یابد. مراحل تکاملی طبیعت، وقتی از گیاه و حیوان می گذرد و به انسان می رسد، ظرفیتی بی نهایت پیدا می کند و به هیچ درجه ای از کمال قانع نمی شود.