سوالات درس دوازدهم ۱۲ فلسفه دوازدهم انسانی ⚡️ با جواب - همیار آموزش

سوالات متن درس دوازدهم ۱۲ فلسفه دوازدهم

سوالات متن فلسفه دوازدهم 
کتاب فلسفه ۲ یکی از درس های اختصاصی رشته انسانی در پایه دوازدهم است . این درس دارای سوالات متن میباشد که تیم همیار برای شما عزیزان امروز قصد دارد تا سوالات متن درس دوازدهم فلسفه دوازدهم را قرار دهد.
توجه: خواندن سوالات سری اول جهت قبولی کافی است اما برای نمره بالا گرفتن سری دوم را حتما بخوانید.
سوالات سری اول همیار: سوالات متن کتاب میباشد که توسط جزوه معلم نوشته میشود
سری دوم سوالات همیار: سوالاتی که در امتحانات نهایی تکرار شده و یا در امتحانات آمده است.
فایل دانلودی انتهای مطلب : سوالات تایپ شده روی متن کتاب فلسفه دوازدهم

سوالات سری اول :

« درس دوازدهم: حکمت معاصر »

۱- مقصود از حکمت معاصر در ایران چیست و چه تفاوت عمده ای با دوره های قبل دارد ؟
پاسخ: مقصود دوره و حیات فلسفی جدیدی است که از حدود صد سال پیش با آغاز نهضت مشروطه در ایران پدید آمد و تفاوت عمده آن با دوره های گذشته ورود فلسفه های جدید اروپا به جهان اسلام و ایران است.

۲- ورود فلسفه جدید اروپایی به ایران از چه زمانی آغاز شد و چه پیامدهایی داشت؟
پاسخ: از زمان آغاز نهضت مشروطه کتاب های فلسفی فیلسوفان بزرگ اروپا به فارسی ترجمه شد ، دانشجویانی برای آشنایی با فیلسوفان و مکاتب فلسفی اروپایی به آنجا رفتند، رشته های تحصیلی مربوط به فیلسوفان اروپایی در دانشگاه های ایران تاسیس شد و به تدریج اساتیدی وارد آموزش فلسفه شدند که متخصص در تبیین و تحلیل نظرات فیلسوفان اروپایی بودند.

۳- پس از سقوط دولت صفویان چه تحولاتی در زمینه علمی ، فرهنگی و فلسفه در ایران بوجود آمد؟
پاسخ: پس از سقوط صفویان، نابسامانی های ایران را فرا گرفت که تا مدت های طولانی ادامه یافت، این نابسامانی ها، حیات علمی و فرهنگی را به شدت ضعیف کرد و همه علوم از جمله فلسفه را از رونق انداخت لذا با وجود اینکه در این ایام چند فیلسوف نام آشنا به تدریس فلسفه اشتغال داشتند اما حیات فلسفی از شادابی چندانی برخوردار نبود.

۴- چه عواملی و از چه زمانی زمینه را برای حیات مجدد فلسفه در ایران فراهم کرد؟
پاسخ: در اواخر حکومت قاجار یک جنبش فکری و اجتماعی در ایران شکل گرفت و در حوزه فرهنگ نیز جنب و جوشی پدید آمد و مسئله های فکری و فلسفی جدیدی مطرح گردید که زمینه را برای حیات مجدد فلسفه فراهم کرد.

۵- برخورد فیلسوفان ایرانی با فلسفه های جدید اروپایی که وارد ایران شد چگونه بود؟
پاسخ: آنان که با فلسفه های مشایی، اشراقی و متعالیه آشنا بودند تلاش کردند با بهره گیری از ذخیره ارزشمند فلسفی خود، فلسفه های جدید اروپایی را بفهمند و ارزیابی کنند. از این رو تلاش کردند بار دیگر فلسفه را که به رکود گراییده بود احیا کرده و رونق ببخشند و فلسفه ای غنی تر و پربارتر که ناظر بر مسائل روز جامعه باشد عرضه نمایند.

۶- کانون اصلی فعالیت های فلسفی معاصر در ایران کدام شهرها بودند؟
پاسخ: برخی از اساتید برجسته فلسفه در عصر حاضر را نام ببرید. قم و تهران کانون اصلی فلسفه بودند و در مشهد و اصفهان هم حلقه های درسی فلسفه تشکیل می شد میرزا جهانگیرخان قشقایی، ابوالحسن شعرانی، میرزا مهدی آشتیانی، ابوالحسن رفیعی، سید محمد کاظم عصار، محمد مهدی الهی قمشه ای، آیت الله محمد علی شاه آبادی، امام خمینی و علامه طباطبایی.

۷- چرا حلقه درس فلسفی امام خمینی به شاگردان نزدیک ایشان اختصاص داشت و علنی نمی شد؟
پاسخ: زیرا بسیاری از بزرگان به شدت با تدریس فلسفه و به خصوص فلسفه صدرایی مخالف بودند و آن را فلسفه ای ضد دینی می دانستند.

۸- برخی از آثار و تالیفات عرفانی امام خمینی را نام ببرید.
پاسخ: تعلیقات به شرح فصوص الحکم / شرح بر مصباح الانس/ مصباح الهدایه / اراده و طلب / شرح دعای سحر / سر الصلوه / آداب الصلوه .

۹.جایگاه و قدرت علمی و فلسفی امام خمینی را توضیح دهید.
پاسخ: قدرت علمی ایشان به گونه ای بود که در همان سنین جوانی کتاب هایی مانند اسفار ملاصدرا و شفای ابن سینا را تدریس می کرد و کتاب های مهمی در زمینه عرفانی تالیف نمود.
شاگردان وی نقل نمودند که وی در تفکر فلسفی نبوغ خاصی داشت و در تدریس حکمت متعالیه بسیاری از مباحث را با بیانی بی نظیر، تفسیر عرفانی می کرد. امام خمینی شاگردانی تربیت نمود که بعدها به شخصیت های درجه اول حوزه تبدیل شدند و در علوم عقلی و فلسفه تبحر یافتند و مسائل فکری روز را می دانستند.

۱۰- بزرگترین شخصیت فلسفی معاصر چه کسی است؟ او درس عرفان و اخلاق را نزد چه کسی آموخت و روش تفسیری وی چگونه بود؟
پاسخ: علامه طباطبایی
استاد وی در عرفان و اخلاق میرزا علی آقا قاضی بود
روش تفسیری طباطبایی روش تفسیر قرآن به قرآن بود که از استاد خود میرزا قاضی آموخته بود.

۱۱- علامه طباطبایی پس از بررسی و ارزیابی شرایط علمی و فرهنگی ایران و حوزه قم به چه نتیجه ای می رسد؟
پاسخ: او در می یابد که اندیشه های جدید و مکاتب فلسفی که از اروپا به ایران آمده به خصوص تفکرات ماتریالیستی و مارکسیسم در حال گسترش است و حوزه های علمیه هنوز آمادگی لازم برای مواجهه با این افکار و اندیشه ها را ندارد و تدریس فلسفه و مباحث فلسفی همچنان اندک است و مورد استقبال قرار نمی گیرد.

۱۲- مهم ترین اقدامات علمی و فرهنگی علامه طباطبایی در ایران را بنویسید.
۱- تدریس فلسفه ناظر بر مسائل روز فلسفی
۲.احیاء تدریس و تفسیر قرآن کریم
۳- ملاقات با فیلسوفان و خاورشناسان و اساتید دانشگاه ها و تلاش برای شناساندن روح تفکر و فلسفه اسلامی و مذهب تشیع به جهان غرب.
۴- تربیت شاگردان برجسته.

۱۳- کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم تالیف کیست و مشتمل بر چه موضوعاتی است؟ (نهایی دی ۹۸)
پاسخ: علامه طباطبایی این کتاب شامل نقد و بررسی مکتب های فلسفی به خصوص مارکسیسم و بیان یک دوره فلسفه اسلامی مرتبط با مسائل روز جامعه است.

۱۴- کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم چه نقش و تاثیری در جامعه علمی ایران داشت؟
پاسخ: این کتاب در روشن کردن افکار طلاب و دانشجویان و دانش پژوهان نقشی تعیین کننده داشت و نشان داد که می توان از ذخیره فلسفی صدرائی بهره گرفت و متناسب با مهم ترین مسائل فلسفی روز مجموعه ای تالیف کرد که پاسخگوی نیازهای مادی ما در همین عصر باشد.

۱۵- ویژگی شاخص و بارز کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم که تا آن روز در فلسفه ایران سابقه نداشت چیست؟ توضیح دهید.
پاسخ: ویژگی بارز آن نگاه تطبیقی به فلسفه بود. علامه طباطبایی و استاد مطهری در این کتاب تلاش کردند که در مباحث مهمی مثل شناخت و علیت، دیدگاه های فیلسوفان اروپایی و ماتریالیست ها را با دیدگاه خود در فلسفه اسلامی مقایسه کنند و ارزیابی خود را ارائه دهند.

۱۶.برخی از آثار و تالیفات فلسفی علامه طباطبایی را نام ببرید.
پاسخ: کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم
کتاب بدایه الحکمه برای تدریس در سطح اولیه و کتاب نهایه الحکمه برای تدریس در سطح بالاتر و تخصصی تر.

۱۷- هدف علامه طباطبایی از احیاء تدریس و تفسیر قرآن چه بود؟
پاسخ: او چگونه این کار را انجام داد ؟ یکی از اقداماتی که در آن عصر ضروری بود توجه دادن جامعه به آموزه های قرآن کریم و بهره مندی از آن در زندگی روزمره و تحولات اجتماعی بود، علامه طباطبایی جلسات تفسیری تشکیل داد و به تفسیر قرآن به سبکی جدید پرداخت که نتیجه آن تالیف یک تفسیر بیست جلدی به نام المیزان است .

۱۸- علامه طباطبایی در تفسیر قرآن از چه روشی استفاده می کند؟او علاوه بر تفسیر آیات، کدام مباحث را و به چه هدفی مطرح می سازد؟
پاسخ: او در این تفسیر، آیات قرآن کریم را با کمک آیات دیگر تفسیر می کند و نشان می دهد که این کتاب آسمانی یک منظومه و مجموعه کاملا منسجم است. وی علاوه بر این برای تبیین بیشتر آیات و برای پیوند با مسائل روز به مباحث مستقل فلسفی می پردازد و مجموعه ای غنی از مباحث فلسفی را در کنار تفسیر آیات ارائه می دهد.

۱۹- یکی از فیلسوفان غربی که ملاقات های متعددی با علامه طباطبایی داشت که بود؟ حاصل این مذاکرات چه بود؟
پاسخ: هانری کربن/ حاصل این مذاکرات تالیف دو کتاب « شیعه » و« رسالت تشیع » توسط هانری کربن است.

۲۰ هدف علامه طباطبایی از ملاقات با اساتید دانشگاه ها و خاورشناسان و فیلسوفان غربی چه بود و چه نتیجه ای در پی داشت؟
پاسخ: او می خواست روح تفکر و فلسفه اسلامی و مذهب تشیع را به ایشان بشناساند. نتیجه این فعالیت ها این بود که آثار وی به زبان های اروپایی ترجمه شد و تفکر شیعی به جهان غرب نیز راه یافت.

۲۱- برخی از شاگردان ممتاز و مهم علامه طباطبایی را نام ببرید.
پاسخ: استاد مطهری که برجسته ترین شاگرد وی بود. شهید بهشتی، شهید باهنر، آیت الله جوادی آملی، آیت الله حسن زاده آملی و آیت الله محمد تقی مصباح و…

۲۲- شاگردان علامه طباطبایی چه نقشی در نهضت اسلامی امام خمینی و رونق علوم اسلامی و فلسفه داشتند؟
پاسخ: این متفکران و اندیشمندان که بسیاری از آنان یاران صمیمی امام خمینی بودند بازوی فکری و فرهنگی نهضت اسلامی امام خمینی را بوجود آوردند و صدها کلاس درس و هزاران کتاب در زمینه فلسفه و سایر علوم اسلامی تالیف کردند و حیات فرهنگی نهضت را تغذیه نمودند.

۲۳- ساختار و نظام فکری هر فرد را به چه چیزی می توان تشبیه کرد؟
پاسخ: وجوه شباهت و نتیجه این تمثیل را بیان کنید. ساختار و نظام فکری هر فرد مشابه با یک درخت است که مبانی فلسفی پذیرفته شده توسط آن فرد به منزله ریشه آن درخت است و سایر افکار و اندیشه های وی مانند نگاه او به زندگی، سیاست و خانواده و … شاخ و برگ های آن درخت هستند.
از این رو به میزانی که ریشه این درخت کم عیب ، سالم و قوی و استوار باشد شاخ و برگ های آن هم سالم، محکم و استوار خواهند بود و این درخت اندیشه همان نظام فکری انسان است.

۲۴- انسان ها بر اساس ساختار و نظام فکری شان به چند دسته تقسیم می شوند و هر گروه چه ویژگی دارند؟
پاسخ: گروه اول: کمتر اهل اندیشه ورزی هستند و نظام فکری مشخصی برای خود ندارند و اهل تقلید از جامعه و دیگرانند.
گروه دوم: وارد عرصه تفکر شده و دارای افکار فلسفی شده اند اما افکارشان خوب شکل نگرفته و نمی توانند به خوبی میان افکار و مسائل زندگی ارتباط برقرار کنند. این گروه در حال رشد و پیشرفت هستند.
گروه سوم: در انتخاب نظام فکری خود دچار خطا شده و ریشه فکری و سبک زندگی معیوب و ناسالم دارند.
گروه چهارم: نظام فکری درستی دارند که پایه های آن استوار است و با عقلانیت و دقت بالا مسائل را از ریشه فکری خود استنباط و استخراج و تحلیل می کنند.
گروه پنجم: مبنا و ریشه خوبی برای نظام فکری خود دارند اما قدرت عقلی و تفکری ندارند که میان این مبانی و تصمیم گیری های زندگی پیوند ایجاد کند. شاخ و برگ های درخت زندگی این گروه شاداب و مناسب نیست.

۲۵- استاد مطهری نظام فکری و عملی خود را چگونه و بر چه اساسی بنا نمود؟ توضیح دهید.
پاسخ: استاد مطهری براساس عمیق ترین اندیشه های فلسفی که با نبوغ فکری خود از اساتیدش آموخته بود و با تفکر و تدبر در قرآن کریم و سخنان پیامبر و اهل بیت کسب کرده بود یک نظام فکری و عملی خردمندانه را سامان داد که در عین اتکا به میراث فکری و عملی تمدن اسلامی، پاسخگوی نیازهای زمان و عصر حاضر است.

۲۶- سبک زندگی کدام دسته از افراد بر اساس تقلید شکل می گیرد؟
پاسخ: کسانی که کمتر اهل اندیشه ورزی هستند و اصولا یک نظام فکری مشخص شده برای خود ندارند.

نکات مهم درس دوازدهم (به صورت جای خالی)

۱- حکمت معاصر از حدود صد سال پیش با آغاز نهضت مشروطه در ایران شکل گرفت و تفاوت عمده آن با دوره های قبل ورود فلسفه های جدید اروپا به جهان اسلام و ایران است.

۲- پس از سقوط دولت صفویان حیات علمی و فلسفی ایران تا مدت طولانی دچار رکود شد تا اینکه در اواخر حکومت قاجار با شکل گیری جنبش فکری و اجتماعی، زمینه برای حیات مجدد فلسفه فراهم شد.

۳- فیلسوفان ایرانی تلاش کردند با بهره گیری از فلسفه اسلامی، فلسفه ی اروپایی جدید را بفهمند و ارزیابی کنند آنان به بازسازی و نوسازی ذخایر فلسفی گذشته پرداخته و فلسفه ای غنی و پربار و ناظر بر مسائل روز جامعه عرضه کردند.

۴- کانون اصلی فلسفه معاصر، قم و تهران بود و از مهم ترین فیلسوفان آن علامه طباطبایی و امام خمینی بودند.

۵- آیت الله شاه آبادی استاد امام خمینی نقشی اساسی در شکل گیری شخصیت فلسفی و عرفانی وی داشت.

۶- امام خمینی آثاری از جمله مصباح الهدایه ، سر الصلوه و آداب الصلاه ، شرح مصباح الأنس و … دارد.

۷- بزرگترین شخصیت فلسفی معاصر علامه طباطبایی است.

۸- استایر علامه طباطبایی در عرفان و اخلاق، میرزا علی آقا قاضی بود.

۹- علامه طباطبایی تفسیر بیست جلدی از قرآن نوشت و از شیوه تفسیر قرآن به قرآن استفاده کرد. علاوه بر تفسیر آیات، وی برای تبیین بیشتر آیات و پیوند با مسائل روز به مباحث مستقل فلسفی در تفسیرش می پردازد.

۱۰- تدریس فلسفه ناظر بر مسائل روز فلسفی ، احیاء تدریس و تفسیر قرآن ، گسترش فلسفه اسلامی و تفکر شیعی در غرب و تربیت شاگردان برجسته از مهم ترین اقدامات علمی و فرهنگی علامه طباطبایی است.

۱۱- یکی از مهم ترین آثار فلسفی علامه طباطبایی، کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم است. متن اصلی کتاب توسط خود علامه و پاورقی های آن توسط استاد مطهری نوشته شده است. این کتاب شامل نقد فلسفه های جدید غربی و بیان یک دوره فلسفه اسلامی است.

۱۲- ویژگی بارز و جدید کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم، نگاه تطبیقی به فلسفه و مقایسه آرای فیلسوفان است.

۱۳.علامه طباطبایی دو کتاب درسی در موضوع فلسفه تالیف کردند. بدایه الحکمه برای سطح اولیه و نهایه الحکمه برای سطح تخصصی تر.

۱۴- یکی از فیلسوفانی اروپایی که علامه طباطبایی ملاقات های متعددی با او داشت هانری کربن است. نتیجه این ملاقات ها تالیف دو کتاب به نام شیعه و رسالت تشیع است.

۱۵- شاگردان علامه طباطبایی نقش بارزی در حرکت نهضت اسلامی امام خمینی و تغذیه حیات فرهنگی نهضت داشتند. استاد مطهری برجسته ترین شاگرد امام خمینی و علامه طباطبایی بود.

۱۶- هر فلسفه ای سبک زندگی خاص خود را به دنبال دارد. فلسفه الهی مانند فلسفه افلاطون و فارابی رنگ و بوی زندگی را الهی می کند و فلسفه مبتنی بر اصالت حس و ماده ، اهداف زندگی را در محدوده امور مادی قرار می دهد.

۱۷.ساختار و نظام فکری هر فرد مانند یک درخت است که مبانی فلسفی فرد، ریشه های این درخت و سایر افکار و اندیشه های وی مانند شاخ و برگ های آن درخت هستند. هر چه ریشه های این درخت و اندیشه استوارتر باشد شاخ و برگ ها وسایر افکار زندگی استوار و محکم خواهند بود. این درخت اندیشه نظام فکری نامیده می شود.

۱۸- انسان ها با توجه به نظام فکری شان به پنج گروه تقسیم می شوند و ویژگی های متفاوتی دارند.

۱۹- استاد مطهری بر اساس اندیشه های عمیق فلسفی، با نبوغ فکری خود و با تفکر و تدبر در قرآن و روایات نظام فکری و عملی خردمندانه ای را سامان داد که پاسخگوی نیازهای زمان حاضر بود.

سری دوم سوالات درس ۱۲ فلسفه دوازدهم

سوالات فصل دوازدهم

گزاره های زیرا با گذاشتن علامت ص/غ مشخص کنید.

۱- بدایه الحکمه و نهایه الحکمه دو اثر ارزنده عالمه طباطبایی در فلسفه اسلامی است.
پاسخ: صحیح✅

۲- کتاب « اصول فلسفه و روش رئالیسم » حاصل مباحث عالمه طباطبایی است که شهید مطهری به رشته تحریر درآورد.
پاسخ: صحیح✅

۳- در کتاب « اصول فلسفه و روش رئالیسم» عالمه طباطبایی به نقد ارکان مارکسیسم پرداخته است.
پاسخ: غلط❌

۴- در فلسفه جدید غرب نظریه ای مطرح شده که به انکار اصل علیت و فروع آن پرداخته است.
پاسخ: صحیح✅

۵- طبق نظریه جدید فلسفه غرب علم را مبنای همه شناخت های بشر می داند و جز علم راه دیگری را برای آگاهی ار جهان نمی پذیرد.
پاسخ: غلط❌

۶- نظریه جدید فلسفه غرب ، عقلی بودن اصل علیت را انکار نمی کند اما اعتقاد عمومی به علیت را ناشی از عادت دهنی می داند.
پاسخ: غلط❌

۷- طبق نظریه جدید فلسفه غرب، (انکار اصل علیت) «علیت» رابطه ای واقعی میان حوادث و پدیده های جهان است .
پاسخ: غلط❌

۸- انتقادی که به نظریه جدید فلسفه غرب و ارد شده: اگر ریشه اعتقاد به اصل علیت تعاقب دو حادثه باشد، باید میان همه حوادثی که در پی یکدیگر تکرار می شوند، رابطه علیت برقرار باشد، درحالی که چنین نیست.
پاسخ: صحیح✅

۹- اصل علیت نزد حکمای اسلامی یک اصل شهودی است.
پاسخ: غلط❌

۱۱- برای نخستین بار در فلسفه اسلامی ، صدر المتالهین دراصول فلسفهو روش رئالیسم از مسئله ریشه اعتقاد به علیت گره گشایی کردونشان دادکه علیت یک اصل غیر تجربی و عقلی است.
پاسخ: غلط❌

۱۱- عالمه طباطبایی همچون حکمای پیشین بر علم حصولی تاکید فراوان دارد و علم حصولی را مبنای هر شناختی می داند.
پاسخ: غلط❌

۱۲- در واقع ، همه تصورات و معلومات بشر که از آنها علم حصولی تعبیر می شود، از علم حضوری سرچشمه می گیرد.
پاسخ: صحیح✅

۱۳- در علم حصولی ما با « معلوم بالذات» سر و کار داریم و نفس، هم واقعیت خود را بدون واسطه درمی یابد.
پاسخ: غلط❌

۱۴- به نظر علامه طباطبایی نفس انسان با علم حضوری فرابطه و نسبت خود را با افعال و حالت های خود بدون واسطه در می یابد.
پاسخ: صحیح✅

۱۵-رابطه علیت در اصل از طریق علم حضوری نفس به احوال و حالت ها و اراده ها ی خود ادراک می شود و از « معلوم بالذات» نشئت می گیرد.
پاسخ: صحیح✅

۱۶- عالمه طباطبایی نشان داد که، مفاهیم عقلی فلسفی مفاهیمی هستند که مصادیق آنها را با علم حضوری در نفس خویش می یابیم و سپس از آنها مفاهیمی می سازیم که با مصادیق خود انطباق کامل دارند.
پاسخ: صحیح✅

۱۷- از جمله آثار عالمه طباطبایی؛ تفسیر المیزان ، قرآن در اسلام، شیعه در اسلام ، معنویت تشیع و … است که مهمترین آنها تفسیر المیزان است.
پاسخ: صحیح✅

۱۸- آداب الصاله و سر الصاله از جمله کتابهایی هستند که امام خمینی(ره) در زمینه عرفان نوشته اند.
پاسخ: صحیح✅

۱۹- شرح منظومه و شرح الهیات شفا از جمله تالیفات شهید مطهری است.
پاسخ: صحیح✅

جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید.

۲۱- عالمه طباطبایی دو کتاب ارزنده به اسامی ……………. و……………….. در فلسفه اسلامی نگاشت.
پاسخ: بدایه الحکمه- نهایه الحکمه

۲۱- کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم را ………….. به رشته تحریر درآورد و در تشریح آن پاورقی بسیارآموزنده ای به اصل مباحث افزود.
پاسخ: استاد شهید مطهری

۲۲- در فلسفه جدید غرب نظریه ای مطرح شده که به انکار…………… و فروع آن پرداخته است.
پاسخ: اصل علیت

۲۳- (نظریه انکار اصل علیت) این نظریه که در فلسفه غرب تاثیر مهمی به جه نهاد، اصل علیت را به مثابه یک………………… نفی کرده است.
پاسخ: اصل عقلانی

۲۴- طبق این نظریه (نظریه انکار اصل علیت) که تجربه را مبنای همه…………………. بشر می داند و جز تجربه راه دیگری را برای آگاهی از…………… نمی پذیرد، علیت رابطه ای نیست که بتوان آن را از طریق تجربه و … مشاهده کرد.
پاسخ: شناخت های – جهان

۲۵- (نظریه انکار اصل علیت) عقلی بودن اصل علیت را انکار می کندو اعتقاد عمومی به علیت را ناشی از ………………… می داند.
پاسخ: عادت ذهنی

۲۶- (نظریه انکار اصل علیت) ادعا می کند که تکرار یک ……………. ذهن را مهیا می سازد که بین دو حادثه رابطه علیت برقرار کند.
پاسخ: حادثه به
دنبال حادثه دیگر

۲۷- طبق نظریه انکار اصل علیت، «علیت» رابطه ای واقعی میان حوادث و پدیده های جهان نیست؛ بلکه رابطه ای……….. و…………………. است که ذهن در اثر عادت، بین مشاهدات مکرر خود از حوادث برقرار می سازد.
پاسخ: جعلی- قراردادی

۲۸- اصل علیت نزد حکمای اسلامی یک اصل…………………. است.
پاسخ: عقلانی

۲۹- برای نخستین بار در فلسفه اسلامی، ………………… در……………………….. از مسئله ریشه اعتقاد به علیت گره گشایی کرد.
پاسخ: عالمه طباطبایی- اصول فلسفه و روش رئالیسم

۳۱- در علم حضوری ما با«…………………….. » سر و کار داریم و نفس ، هم واقعیت خود را بدون واسطه در می یابد.
پاسخ: معلوم بالذات

۳۱- به نظر عالمه طباطبایی نفس انسان با…………….. ، رابطه و نسبت خود را با افعال و حالت های خود بدون واسطه در میابد.
پاسخ: علم حضوری

۳۲-رابطه علیت در اصل از طریق علم………………… نفس به احوال و حالت ها و اراده های خود ادراک می شود و از «…………….. » نشئت می گیرد.
پاسخ: علم حضوری-معلوم بالذات

۳۳- ذهن همچون یک دستگاه عکاسی از آنچه به ……………… یافت می شود، عکس برداری می کندو از آن یک ……………………. می سازد.
پاسخ: علم حضوری- مفهوم ذهنی

۳۴- عالمه طباطبایی نشان می دهد که مفاهیم عقلی فلسفی، مفاهیمی هستند که مصادیق آنها را با…………………… در نفس خویش می یابیم و سپس از آنها مفاهیمی می سازیم که با………………… خود انطباق کامل دارند.
پاسخ: علم حضوری- مصادیق

سوالات تشریحی

۳۵- نظریه انکار علیت در فلسفه جدید غرب را به اختصار توضیح دهید؟
پاسخ: عقلی بودن اصل علیت را انکار و اعتقاد عمومی به علیت را ناشی از عادت ذهنی می داند.

۳۶- دو انتقاد و ارد شده به نظریه انکار علیت را بنویسید؟
پاسخ: ۱- اگر ریشه اعتقاد به اصل علیت تعاقب دو حادثه باشد، باید میان همه حوادثی که درپی یکدیگر تکرار می شوند، رابطه علیت برقرار باشد، درحالی که چنین نیست. مانند روز و شب – اذان و طلوع آفتاب- رعد و برق- ۲- اگر تکرار حوادث متوالی ما را به مفهوم علیت منتقل کند، پس باید اعتراف کنیم که بین تکرار حوادث متوالی و مفهوم علیت رابطه علیت برقرار است و آن تکرار، سبب و علت این مفهوم می شود تا ذهن به مفهوم علیت منتقل گردد و ایت اعتقاد در واقع نقض همان ادعاست.

۳۷- عالمه طباطبایی کیفیت پیدایش مفهوم علیت در ذهن را چگونه بیان می کند؟ به اختصار شرح دهید؟
پاسخ: از طریق علم حضوری نفس به افعال و حالات خویش در واقع ، رابطه علیت در اصل از طریق علم حضوری نفس به احوال و حالت ها و اراده ها ی خود ادراک می شود و از معلوم بالذات نشئت می گیرد؛ یعنی، انسان نخستین بار درخود نفس و در ساحت علم حضوری رابطه علیت را کشف می کند.

۳۸- انکار اصل علیت در فلسفه غرب در اصل از کدام دیدگاه ناشی می شود؟
پاسخ: تجربه مبنای هر نوع شناختی است.

۳۹- به اعتقاد عالمه طباطبایی ریشه درک اصل علیت چیست؟
پاسخ: علم بی واسطه نفس به حالات و افعالش

۴۱- به نظر عالمه طباطبایی، پایه و اساس قضایای بدیهی از کدام مورد سرچشمه می گیرد؟
پاسخ: علم حضوری نفس به افعال و  حالات خویش و معلوم بالذات

۴۱- با توجه به دیدگاه عالمه طباطبایی ، مفاهیم عقلی فلسفی چه ویژگی هایی دارند؟
پاسخ: پایه و اساس قضایای بدیهی را همین مفاهیم تشکیل می دهند.
مصادیق این مفاهیم را ابتدا با علم حضوری خود در نفس می یابیم.
همه شناخت های بشر بر اساس بداهت همین مفاهیم قابل اعتماد می گردند.

۴۲- به نظر عالمه طباطبایی، قاعده کلی علیت چگونه برای اولین بار شکل می گیرد؟
پاسخ: به وسیله علم حضوری با رابطه ی وجود دهندگی نفس با احوال درونی خود و تبدیل آن به علم حصولی با انعکاس در ذهن

۴۳- تکیه گاه شناخت را از نظر عالمه طباطبایی توضیح دهید؟
پاسخ: عالمه طباطبایی نشان می دهد که علاوه بر مفهوم علیت دیگر مفاهیم عقلی مانند: وجوب و امکان ، جوهر و عرض، و … نیز به همین ترتیب بدست می آیند. چون این ادراکات از « معلوم بالذات» سرچشمه می گیرد شک و خطا در آنها راه ندارد. اینها مفاهیمی هستند که مصادیق آنها را با علم حضوری در نفس خویش می یابیم . این مفاهیم پایه و اساس قضایای بدیهی خواهد بود که ما در فلسفه به آنها نیازمندیم از این طریق در علم حصولی تکیه گاه محکمی پیدا می شود که تکیه گاه تحقیق در همه علوم و دانش هاست.

سوالات فصل سیزدهم

گزاره های زیرا با گذاشتن علامت ص/غ مشخص کنید.

۱- هگی، فیلسوف نامدار غرب و متفکرانی نظیر او فرهنگ غرب را تنها فرهنگ اصیل معرفی کردند و فرهنگ سایر ملل را جزئی از تاریخ فرهنگ غرب دانستند.
پاسخ: صحیح✅

۲- هگل ، فیلسوف نامدار غرب و متفکرانی نظیر او تمدن غرب را مقصد جریان تاریخ بشر می دانند.
پاسخ: صحیح✅

۳- غربیان که نسبت به تاریخ و فرهنگ خویش تعصب شدیدی دارند اساس فکر و تمدن را از یونان باستان نمی دانند.
پاسخ: غلط❌

۴- انگیزه اصلی خاورشناسان غربی در قرن ۱۹ ، نشان دادن برتری نژاد غربی در علم و تفکر و اینکه ریشه همه ارزش های فرهنگی شرق را باید در فرهنگ غربی جست و جو کرد.
پاسخ: صحیح✅

۵- مستشرقان غالبا در تحلیل های علمی خود تمدن اسلامی را به قرن دهم و یازدهم میلادی ختم می کنند.
پاسخ: غلط❌

۶- برای خاور شناسان فلسفه اسلامی چیزی جز تفصیل فلسفه یونانی نیست.
پاسخ: صحیح✅

۷- خاورشناسان از به کاربردن لفظ« فلسفه اسلامی» نیز پرهیز می کنند و آن را « فلسفه یونانی» می خوانند.
پاسخ: غلط❌

۸- به زعم خاورشناسان ، فیلسوفان مسلمان و در رأس آنان ابن سینا، تنها واسطه ای برای حفظ میراث یونانیان و انتقال آن به متفکران مسیحی بوده اند.
پاسخ: غلط❌

۹- به زعم خاورشناسان، با مرگ ابن رشد ، حیات فلسفی مشرق زمین خاموش شده است.
پاسخ: صحیح✅

۱۰- مهمترین پیام سنت فلسفی برای جهان امروز این است که فلسفه تنها، آموختن نیست؛ بلکه پیمودن یک راه تکامل در درون است.
پاسخ: صحیح✅

۱۱- این جنبه را که در حکمای مشائی کمتر و در حکمای قبلی به مراتب بیشتر مشاهده می شود، دلالت براین دارد که فیلسوف شدن با نوعی شهود همراه است.
غلط❌

جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید.

۱۲- اصولا حیات یک ملت در گرو ………………. آن ملت است و اگر فرهنگ یک ملت دچار رکود و زوال شود، آن ملت ……………. خود را از دست می دهد.
پاسخ: حیات فرهنگی – هویت

۱۳- امروز به جهت سیطره تمدن غرب برجهان، ارزش های فرهنگی غرب برهمه جا سایه افکنده و در میان ملت ها حالت …………………… ایجاد کرده است.
پاسخ: از خود باختگی

۱۴-غربیان که نسبت به تاریخ و فرهنگ خویش تعصب شدیدی دارند اساس فکر و تمدن را از ……………….. می دانند.
پاسخ: یونان باستان

۱۵-هگل، فیلسوف نامدار غرب و متفکرانی نظیر او فرهنگ غرب را تنها فرهنگ اصیل معرفی کردند و فرهنگ سایر ملل را جزئی از ……………. دانستند.
پاسخ: تاریخ فرهنگ غرب

۱۶- هگل، فیلسوف نامدار غرب و متفکرانی نظیر او این گونه وانمود کردند که تمدن غرب …………………….. تاریخ بشر است.
پاسخ: مقصد جریان

۱۷- انگیزه اصلی خاورشناسان درقرن ۱۹ ، نشان دادن برتری نژاد غربی در…………………….. واثبات این نکته که ریشه همه ………………… راباید درفرهنگ غربی جست و جو کرد.
پاسخ: علم و تفکر- ارزش های فرهنگی

۱۸- خاورشناسان غربی، از به کاربردن لفظ « فلسفه اسلامی« نیز پرهیز می کنند و آن را «……………………… » می خوانند.
پاسخ: فلسفه عربی

۱۹- به زعم خاورشناسان غربی، فیلسوفان مسلمان و در رأس آنها…………….. تنها واسطه ای برای حفظ میراث یونانیان و انتقال آن به منکران مسیحی بوده اندو با مرگ …………. ، حیات فلسفی مشرق زمین خاموش شده است.
پاسخ: ابن رشد- ابن رشد

۲۰- مهمترین پیام سنت فلسفی برای جهان امروز این است که ……………. تنها آموختن نیست؛ بلکه پیمودن یک……………. در درون است.
پاسخ: فلسفه –راه تکامل

۲۱-فلسفه اسلامی هیچ گاه ………………….. و………………….. نبوده و خود را به جامعه خاصی متعلق ندانسته است.
پاسخ: قومی – محلی

۲۲- فلسفه اسلامی ، دیدگاهی به وسعت …………….. دارد. به همین دلیل، حکمای …………… توانسته اند عناصر مثبت و اصیل را در فرهنگ های دیگر بشناسند و آنها را در فلسفه خویش بگنجانند و در نظام فکری خود جذب کنند.
پاسخ: بشریت- اسلامی

۲۳- فلسفه اسلامی در حکم یک …………….. مدون نسبت به جهان، ……….. زنده ، با مبانی مخصوص به خویش است که احیای ارزش های فراموش شده را به بشر امروز مژده می دهد.
پاسخ: دیدگاه – فلسفه ای
سوالات تشریحی

۲۴- حیات یک ملت در گرو چیست؟
پاسخ: در گرو حیات فرهنگی آن ملت است.

۲۵- چه زمانی فرهنگ یک ملت دستخوش زوال می شود؟
پاسخ: زمانی که ارزش خود را برای آن ملت از دست بدهد.

۲۶- غربیان ریشه فرهنگو تمدن را از کجا می دانند؟برای فرهنگ های دیگر چه ارزشی قائل اند؟
پاسخ:
غربیان که نسبت به تاریخ و فرهنگ خویش تعصب شدیدی دارند و اساس فکر و تمدن را از یونان باستان می دانند ، برای فرهنگ های دیگر چندان اصالتی قائل نیستند. فرهنگ غرب را تنها فرهنگ اصیل معرفی کردند و فرهنگ سایر ملل را جزئی از تاریخ فرهنگ غرب دانستند . آنان این گونه وانمود کردند که تمدن غرب مقصد جریان تاریخ بشر است.

۲۷- خاورشناسی چیست؟ و از چه زمانی در غرب پیدا شد؟
پاسخ: غربیان که درمورد تاریخ تفکر بشر دیدگاه خاصی دارند، اساس فکر و تمدن را از یونان باستان می دانند و برای فرهنگ سایر ملل ارزشی قائل نیستند در سایه چنین دیدگاهی از قرن ۱۹ تحقیقاتی با نام خاورشناسی که به صورت یک علم رسمی در دانشگاه های غربی آغاز کرده اند.

۲۸- انگیزه اصلی خاورشناسان در شناخت شرق و پژوهش های خود چه بوده است؟
پاسخ: نشان دادن برتری نژاد غربی در علم و تفکر- اثبات اینکه ریشه همه ارزش های فرهنگی شرق در نهایت در فرهنگ غربی باید جستجو کرد.

۲۹- سنت فلسفی که از فارابی و ابن سینا شروع شده و تا عصر حاضر ادامه دارد چه ویژگی هایی دارد؟ به اختصار توضیح دهید.
پاسخ: تفکر و اخلاق، وسعت نظر، پیوند سازمانی مهم ترین پیام سنت فلسفی برای جهان امروز این است که فلسفه تنها آموختن نیست بلکه پیمودن یک راه تکامل در درون است. جنبه فوق که در حکمای مشائی کمتر و در حکمای بعدی بیشتر مشاهده می شود دلالت براین دارد که فیلسوف شدن با نوعی کمال و تعالی معنوی و اخلاقی توأم است . امروز ما شاهد این واقعیت هستیم که بین دانش و اخلاق و معنویت فاصله ای چشمگیر افتاده و پیشرفت علمی با تکامل روحی کاملا بیگانه شده است.
فلسفه اسلامی هیچ گاه قومی محلی نبوده و دیدگاهی به وسعت بشریت دارد. حکمای اسلامی توانسته اند تمام عناصر مثبت و اصیل در فرهنگ های دیگر را شناسایی و در فلسفه خویش بگنجانند. ان گفتگو میان فیلسوفان اسلامی و متفکران دیگر مکاتب فلسفی را فراهم نموده ، ضامن حیات و پویایی فلسفه می شود