سوالات درس ششم ۶ فلسفه دوازدهم انسانی ⚡️ با جواب - همیار آموزش

توجه: خواندن سوالات سری اول جهت قبولی کافی است اما برای نمره بالا گرفتن سری دوم را حتما بخوانید.
سوالات سری اول همیار: سوالات متن کتاب میباشد که توسط جزوه معلم نوشته میشود
سری دوم سوالات همیار: سوالاتی که در امتحانات نهایی تکرار شده و یا در امتحانات آمده است.
فایل دانلودی انتهای مطلب : سوالات تایپ شده روی متن کتاب فلسفه دوازدهم

« درس ششم : خدا در فلسفه (۲) »

۱.بیان و استدلال فارابی برای اثبات وجود خدا را شرح دهید.(نهایی دی ۹۹)
پاسخ: در جهان اطراف ما موجودات تماما معلول هستند یعنی وجودشان وابسته به علت است. وجود علت مقدم بر معلول است یعنی وجود معلول مشروط به علت است. اگر در میان تمام موجودات جهان، علت غیر مشروطی نباشد تسلل بی نهایت خواهد بود که محال است.

۲- منظور از تسلل علل نامتناهی چیست؟
پاسخ: یعنی سلسله علت ها تا بی نهایت پیش برود و به علتی ختم نشود که معلول دیگری نباشد و وجودش از خودش باشد.

۳- برهان وجوب و امکان ابن سینا (در مورد اثبات خدا) را شرح دهید. (شهریور ۹۹)
پاسخ: الف) وقتی به موجودات جهان نگاه می کنیم می بینیم که این موجودات در ذات خود نسبت به وجود و عدم مساوی هستند یعنی ذاتا ممکن الوجودند.
ب) ممکن الوجود بالذات برای خروج از حالت تساوی نیازمند واجب الوجود بالذات است.
ج) پس موجودات این جهان به واجب الوجود بالذاتی وابسته اند که آن ها را از حالت امکانی خارج کرده و پدید آورده است.

۴- از نظر ابن سینا واجب الوجود چند نوع است؟
پاسخ: واجب الوجود بالذات (خداوند) واجب الوجود بالغیر (اشیاء و موجودات عالم)

۵- واجب الوجود بالذات را تعریف کنی
پاسخ: همان ذاتی است که وجود برایش ضرورت دارد و این ضرورت از ناحیه خود آن ذات است نه از ناحیه یک امر بیرونی.

۶- پیام اصلی ابن سینا و پیروانش درباره ی وجود و منشأ موجودات جهان را بنویسید؟
پاسخ: موجودات جهان بر حسب ذات خود ممکن الوجودند اما از این حیث که اکنون موجودند واجب الوجود بالغیرند یعنی از واجب الوجود بالذات نشئت گرفته اند.

۷- نظریه امکان فقری یا فقر وجودی را کدام فیلسوف مسلمان مطرح نموده است؟
پاسخ: آن را شرح دهید ملاصدرا، اگر به واقعیات و موجودات نگاه کنیم می بینیم که عین وابستگی و نیازند او این وابستگی را فقر وجودی یا امکان فقری نامید، موجود وابسته و نیازمند باید به وجودی متصل باشد که در ذات خود بی نیاز و برخوردار باشد پس موجودات این جهان وابسته به وجودی بی نیاز و غیر وابسته هستند که همان خداوند است.

۸- از نظر ملا صدرا وجود چند نوع است؟
پاسخ: وجود بی نیاز و غیر وابسته (خداوند) وجودهای نیازمند و وابسته (همه واقعیات و موجودات)

۹-پیام اصلی و نتیجه نظریه امکان فقری یا فقر وجودی چیست؟
پاسخ: بر اساس این نظریه جهان هستی یکپارچه نیاز و تعلق به ذات الهی است و از خود هیچ استقلالی ندارد. اگر خداوند لحظه ای پرتو عنایت خود را بازگیرد کل موجودات نابود گشته و نور آن ها خاموش می شود.

۱۰- چند مورد از معیارهای یک زندگی معنادار از نظر فلاسفه مسلمان را بنویسید. (نهایی ۹۸ و ۹۹) (شاخصه های فلسفی یک زندگی معنا دار را بنویسید)
پاسخ: ۱- جهان را غایتمند بیابد و این غایتمندی را توضیح دهد
۲- انسان را موجودی هدفمند بشناسد و این هدف را مشخص کند.
۳- برای انسان گرایشی به خیر و زیبایی قائل شود.
۴- آرمان های مقدس و فراتر از زندگی مادی را معتبر و درست بداند.
۵- در برابر یک وجود متعالى و برتر احساس تعهد و مسئولیت داشته باشد.

۱۱- تعریف عشق را از دیدگاه ابن سینا بنویسید
پاسخ: هر یک از ممکنات به واسطه حقیقت وجودش ، همیشه مشتاق کمالات و خیرات است و بر حسب فطرت خود از بدی ها گریزان است. همین اشتیاق و ذوق فطری را که سبب بقای ممکنات و مخلوقات است عشق می نامیم.

۱۲- کدام عبارت درست و کدام نادرست است؟ 
پاسخ: ۱- از نظر ابن سینا ، بی نهایت شدن تعداد اشیاء جهان، نیاز آن ها را به واجب الوجود بالذات برطرف نمی سازد. (صحیح ✅)
۲- به عقیده فیلسوفان مسلمان اثبات وجود خدا از طریق استدلال عقلی امکان پذیر است. (صحیح ✅)
۳- وجود علت بر وجود معلول مقدم است و وجود علت مشروط به وجود معلول است (غلط ❌)

۱۳- اشعار زیر در بردارنده چه پیامهای فلسفی هستند و کدام نظریه را تایید می کنند؟
الف) بود نامحرمان را چشم و دل کور وگرنه هیچ ذره نیست بی نور که تا دانی در هر ذره ی خاک یکی نور است تابان گشته زان پاک پیام: سراسر جهان هستی تعلق و نیاز به ذات خداوند دارند و خود هیچ استقلالی ندارد و بدون او همه نابود و خاموش می شوند.
نظریه فقر وجودی ملاصدرا
ب) فلک جز عشق محرابی ندارد جهان بی خاک عشق آبی ندارد گر اندیشه کنی از راه بینش به عشق است ایستاده آفرینش پیام: عشق و محبت به خیر و زیبایی اختصاص به انسان ندارد و هر موجودی در این جهان بهره مند از عشق الهی است و اوست که چنین عشقی را در ذات جهان هستی به ودیعت نهاده است.
موید و مرتبط با تعریف عشق از دیدگاه ابن سینا

۱۴- فیلسوفان مسلمان وجود خدا و تاثیر آن در حیات انسانی را در مقام مثال به چه چیزی تشبیه می کنند ؟ توضیح دهید.
پاسخ: شبیه به وجود آب و نقش آن در حیات جسمانی دانسته اند آنان می گویند بشر از طریق حواس به وجود آب پی می برد و آن را واقعی می یابد و از آن می نوشد و سیراب می شود. موضوع خدا نیز این گونه است ابتدا باید وجود خدا را از طریق عقل و تفکر و اندیشه پذیرفت و سپس با او ارتباط معنوی بر قرار کرد و یک زندگی معنادار و متعالی را سامان داد.

نکات مهم درس ششم (به صورت جای خالی)
۱.سخن و بحث فیلسوف تا زمانی فلسفی است که از روش فلسفه یعنی استدلال عقلی استفاده کند و نتایج تفکر خود را به صورت استدلالی عرضه کند.
۲- فیلسوف کسی نیست که عقیده ای نداشته باشد بلکه کسی است که بر اساس قواعد فلسفی عقیده ای را بپذیرد و با قواعد فلسفی از عقیده اش دفاع کند.
۳- فیلسوف معتقد به خدا از طریق استدلال به او اعتقاد پیدا کرده و از او دفاع می کند.
۴- به نظر فیلسوفان مسلمان اثبات وجود خدا از طریق استدلال عقلی امکان پذیر است.
۵- فارابی می گوید: معلول بودن هر موجود و نیاز آن به علت مانند متکی بودن هر آجر به آجر دیگر است و علت همان ستونی است که نگهدارنده ی همه آجر هاست.
۶- از نظر فارابی در ابتدای سلسله علت ها و معلول ها ، علتی وجود دارد که وابسته به دیگری نیست یعنی خودش واجب الوجود و عله العلل است.
۷- وجود علت مقدم بر وجود معلول است و وجود معلول مشروط بر وجود علت است.
۸- فارابی از برهان علیت (علت و معلول) برای اثبات خدا استفاده کرد.
۹- ابن سینا از برهان وجوب و امکان برای اثبات وجود خدا بهره برد.
۱۰- ابن سینا می گوید: موجودات جهان بر حسب ذات خود ممکن الوجودند اما از این حیث که اکنون موجودند واجب الوجود بالغیر هستند یعنی از واجب الوجود بالذات نشئت گرفته اند.
۱۱- توماس آکوئیناس که در بحث مغایرت وجود و ماهیت از ابن سینا تبعیت می کرد برهان وجوب و امکان را نیز در اروپا گسترش داد.
۱۲- در جهان اسلام فلاسفه ای مانند بهمنیار، خواجه نصیر طوسی ، میرداماد و شیخ بهایی از برهان وجوب و امکان ابن سینا استفاده کردند.
۱۳- ملاصدرا و صدرائیان برهان وجوب و امکان ابن سینا را ارتقا بخشیده و از بیان قوی تری بهره بردند.
۱۴- ملاصدرا ملقب و مشهور به صدر المتالهین است. او از برهان فقر وجودی یا امکان فقری برای اثبات خدا استفاده کرد.
۱۵- فلاسفه مسلمان می گویند اعتقاد داشتن به خداوند در صورتی باعث معنا بخشی به زندگی می شود که انسان واقعا از یک راه درست و معقول خدا را پذیرفته باشد.
۱۶- ابن سینا عشق را سبب بقای ممکنات و مخلوقات می داند.
۱۷- پذیرش هرکس نسبت به خداوند به اندازه قدرت علمی و فکری اوست.
۱۸- ابن سینا می گوید: هر موجودی در این جهان بهره مند از جاذبه عشق الهی است.
۱۹- ابن سینا از امکان ماهوی موجود، به واجب بالغیر بودن موجودات می رسد.
۲۰- ملا صدرا از امکان فقری موجود، واجب بالغیر بودن موجودات را اثبات می کند.
۲۱- اعتقاد به خدایی می تواند به زندگی معنا دهد که به کمک عقل و منطق وجودش را پذیرفته باشیم و در ارتباط روحی یا معنوی با اور زندگی کنیم.

سری دوم سوالات درس ۶ فلسفه دوازدهم

سوالات فصل ششم
گزاره های زیرا با گذاشتن علامت ص/غ مشخص کنید.

۱- انس انسان با طبیعت ناشی از تشابه عالم صغیر و عالم کبیر است.
پاسخ: صحیح✅

۲- فرشته شناسی یکی از ارکان فلسفه مشایی ابن سینا است.
پاسخ: غلط❌

۳-رابطه انسان و جهان از نظر ابن سینا، رابطه ای خصمانه است.
پاسخ: غلط❌

۴- مؤلف رساله الطیر ابن سینا است.
پاسخ: صحیح✅

۵- ترجمه آثار ابن سینا حتی تا دوره رنسانس ادامه یافت.
پاسخ: صحیح✅

جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید.

۶- از نظر ابن سینا، منشأ کرامت هاومعجزات انبیای الهی ، ……………….. انسان است.
پاسخ: قوت نفس

۷- ابن سینا جهان را …………….. وانسان را ………………….. می نامد.
پاسخ: عالم کبیر-عالم صغیر

۸- داستان های رمزی و تمثیلی ابن سینا بیانگر ابعادی از حکمت ………….. اوست.
پاسخ: مشرقی

۹- ابن سینا عالم مجرداترا که جهان انوار ملکوتی است، به……… و زمین را به…………. تشبیه می کند.
پاسخ: شرق- غرب

۱۱- در نظر ابن سینا، جهان شناسی، شناختی است که به مدد اصول اثبات شده……………… حاصل آمده است.
پاسخ: مابعد الطبیعه تمرینات

سوالات تشریحی

۱- از نظر ابن سینا جهان شناسی و شناخت قوانین طبیعت از چه طریقی است و غایت آن چیست؟
پاسخ: جهان شناسی شناخت قوانین طبیعت از طریق تجربه و آزمایش نیست، بلکه شناختی است که به مدد اصول اثبات شده مابعدالطبیعه حاصل آمده و غایت آن درک جهان طبیعت است و منظور از جهان طبیعت قلمرو فیض حق و مرتبه ای از جهان هستی است که ما را به شناخت و جبال وجود و نظام احسن جهان نزدیک تر می کند.

۲- به نظر ابن سینا علم حقیقی چیست و چه تفاوتی با علم واقعی دارد؟
پاسخ: علم حقیقی به هر چیز در پرتو ارتباط آن با مبداء وجود حاصل می شود و آنچه از راه فرضیه و مشاهده و تجربه و استقرا به دست می آید، تنها ابعاد ظاهری اشیاست.

۳- آیا به نظر ابن سینا شر و بدی وجود دارد؟
پاسخ: خیر آنچه ظاهراً شر و بدی به نظر می رسد مانند پژمرده شدن یک گل یا مرگ یک جاندار یا وقایع و یرانگر طبیعی همچون سیل همگی برای نظام کلی جهان لازم اند. همه بدی های ظاهری در واقع زمینه ساز خیر و کمال بیشتر در طبیعت هستند.

۴- طبیعت شی ء از نظر ابن سینا چیست؟
پاسخ: مبداء درونی همه اشیاء که سبب حرکت و سکون آنها می شود.

۵-رابطه انسان و جهان چیست؟
پاسخ: میان انسان و جهان نوعی هماهنگی و تطابق درونی و بسیار عمیق برقرار است. تمام عناصر طبیعت به بهترین شکل در بدن انسان امتزاج یافته و تمام مراتب هستی به طور مجمل در نفس او به هم پیوند خورده است. هر اندازه نفس آدمی به کمالات بیشتری آراسته شود و از طریق تزکیه و تهذیب به مراتب بالاتری از تجرد ارتقاء یابد، تناسب او با عالم هستی آشکارتر می شود. بنابراین ، بین انسان و جهان نوعی یگانگی برقرار است.

۶- مقصود ابن سینا از عالم صغیر و عالم کبیر چیست؟
پاسخ: ابن سینا انسان را عالم صغیر و جهان را عالم کبیر می داند.

۷- از نظر ابن سینا منشاء کراماتو معجزات چیست؟
پاسخ: قوت نفس- نفس انسان به مرتبه ای می رسد که می تواند در قوانین و نوامیس جهان تصرف کندو آن را تغییر دهد.
۸- عشق به هستی از دیدگاه ابن سینا را به طور خلاصه توضیح دهید؟
پاسخ: از دیدگاه ابن سینا، انس میان و جهان برپایه عشقی است که در عالم هستی جریان دارد، خداوند آفریننده عالم است و عشق او به همه مخلوقات در مراتب هستی جاری است و در هر مرتبه به شکلی جلوه گر می شود. بدین سان عشق علت پیدایش جهان است.

۹- چرا امروز علوم تجربی از مبانی حکیمانه فاصله گرفته است؟
پاسخ: جزو مطالب درس نیست.

۱0- پیام حکمت الهی به علوم و فناوری جدید چیست؟
پاسخ: جزو مطالب درس نیست.

۱۱- تفاوت دانشمندان اسلامی و دانشمندان امروزی را در شناخت عالم طبیعت بنویسید؟
پاسخ: جزو مطالب درس نیست.

۱۲- فرشته شناسی درتفکر ابن سینا چه نقشی دارد؟
پاسخ: اتین ژزیلسون فیلسوف مسیحی معاصر به خوبی ثابت می کند که در قرن دوازدهم، در مغرب زمین یک مکتب لاتینی ابن سینایی پدید آمد و نوعی جهان شناسی الهی را در دسترس اندیشمندان مسیحی قرار داد. به این ترتیب ، فرشته شناسی ابن سینا هم مورد توجه قرار گرفت. البته این بخش از تفکر ابن سینا کمتر نفوذ یافت.
۱۳- آیا ابن سینا توانست حکمت مشرقی را تأسیس کند؟
پاسخ: چه کسی و تحت چه عنوانی آن را بنیان نهاد؟ در میان آثار ابن سینا تألیفاتی هست که با نوشته های مشأیی و ی که صرفا جنبه استدلالی دارد و در قالب براهین محض منطقی نگاشته شده است ، تفاوت چشمگیری دارد. گمان می رود که این رسائل ، پاره هایی از همان فلسفه مشرقی باشد که او درصدد توضیح آن بوده است اما سهروردی تغییر حکمت مشرقی را رسما برای فلسفه خود انتخاب کرد.

۱۴- تأثیر ابن سینا را در جهان اسلامی و فلسفه اسلامی و جهان غرب بنویسید؟
پاسخ: تأثیر ابن سینا بر حوزه گسترده علوم و فلسفه اسلامی انکارناپذیر است. همه فیلسوفان بعد از ابن سینا به نحوی وام دار تفکر او هستند و در بسیاری از اصول و مبانی با او هم عقیده اند. در قرن دوازدهم میلادی، ترجمه بعضی از اثار ابن سینا به زبان لاتینی آغاز شد. بخش هایی از شفا و نجات و نیز تمام کتاب قانون، ترجمه و تدریس گردید.

۱۵- ابن سینا عالم طبیعت را چگونه توصیف می کند؟
پاسخ: در فلسفه ابن سینا طبیعت مرتبه ای از هستی است که رو به سوی مقصد خاصی دارد و همه پدیده های آن معنی دار بوده و حکمت بالغه آفریدگار از درو دی و ار آن آشکار است. عالم طبیعت را لطف و عنایت پروردگار پدید آورده و همه اجزاء آن چنان تألیف شده است که بهترین نظام هستی را تحقق بخشد.

۱۶- از نظر ابن سینا عنایت باری تعالی چیست؟
پاسخ: عنایت یعنی علم خداوند بر همه موجودات و ضروری است که همه موجودات مطابق آن باشند تا نیکو ترین نظام(نظام احسن) پدید آید و چنین نظامی معلول ذات خداوند و مشمول علم اوست . پس موجودات بر طبق علم الهی بوده و نیکو ترین نظام را تشکیل داده اند.

۱۷- ابن سینا نقص و خیر و کمال طبیعت را چگونه بیان می کند؟
پاسخ: زرد شدن و فرو ریختن برگ های سبز در پاییز ظاهرا نقص بعد از کمال است اما در حقیقت، همه فصول برای حفظ اعتدال در طبیعت درپی یکدیگرند و در مجموع خیر و کمال طبیعت را تأمین می کنند همه بدی های ظاهری در واقع زمینه خیر و کمال بیشتری را در طبیعت فراهم می آورند.

۱۸- از نظر ابن سینا پادشاه راستین کیست؟
پاسخ: خداوند است که به هیچ کس نیازمند نیست اما همه چیز و همه کس محتاج اوست.

۱۹- از نظر ابن سینا بین عالم صغیر و عالم کبیر چه هماهنگی وجود دارد؟
پاسخ: ابن سینا جهان را عالم کبیر و انسان را عالم صغیر می داند بدین معنا که تمام عناصر طبیعت در انسان و تمام مراتب هستی در نفس او به بهترین و جه پیوند خورده است هر اندازه نفس آدمی از طریق تزکیه و تهذیب به کمالات بیشتری آراسته شود تناسب او با عالم هستی آشکار می شود و اطاعت از احکام شریعت و مراعات زهد انسان را با نظام جهان مأنوس تر می سازد.

۲0- منظور ابن سینا از حکمت مشرقی چیست و این مطلب را در چه کتابی بیان کرده است؟
پاسخ: ابن سینا در کتاب «منطق المشرقین» می گوید: «فلسفه مشأیی» تنها صورت ظاهری حکمت است و برای عامه نوشته شده است اما «فلسفه مشرقی» حکمتی است که مخصوص برگزیدگان و خواص است و آن را باید «علم خواص» نامید.