سوالات درس دوم تاریخ دهم انسانی با جواب - همیار آموزش

سوالات متن تاریخ دهم انسانی درس ۲

سوالات متن تاریخ دهم / درس دوم: تاریخ، زمان و مکان

1ـ نقش زمان را در دانش تاریخ تشریح کنید؟
پاسخ: دانش تاریخ بدون توجه به زمان، معنایی ندارد؛ چرا که رویدادهای تاریخی در زمان معینی در گذشته روی داده اند و بدون آگاهی از زمان روی دادن آنها، نمیتوان به درکی منطقی و درستی از تاریخ دست یافت.

2ـ دربارهی نقش زمان و مکان در دانش تاریخ شرحی بنویسید؟
پاسخ: زمان و مکان، دو رکن مهم دانش تاریخ به شمار میروند و نخستین پرسش هایی که برای تاریخ نگاران مطرح میشود، این است که رویدادهای تاریخی در چه زمان و مکانی رخ داده اند.

3ـ گاه شماری(=زمان شماری=تقویم) چیست؟
پاسخ: نظامی است که انسان برای اندازه گیری دقیق زمان(روز، ماه و سال) ابداع کرده است. با همکاری دانشمندان ریاضیات، نجوم و فیزیک ابزارهایی مانند ساعتهای آفتابی، آبی و شنی و  اسُطرلاب (برای رصد خورشید، ماه و دیگر سیارگان و ستارگان) اختراع شد.

4ـ مهمترین مبدأ های گاهشماری چیست؟
پاسخ: الف: مبدأ دینی (یهودیان مبدأ گاهشماری خود را براساس پیدایش و آفرینش انسان قرار داده اند. مسیحیان بر مبنای تولد حضرت مسیح و مسلمانان بر پایه هجرت رسول اکرم از مکه به مدینه تنظیم کرد ه اند.) ب: مبدأ ملیّ و قومی: (مثل پیروزی در یک نبرد…) (در گاه شماری های مصری، بابلی و اوستایی مبدأ گاهشماری، جلوس پادشاهان بود.) پ: مبدأ مبتنی بر حوادث طبیعی: (به عنوان مثال سومری ها، گاهشماری و تاریخ خود را به قبل و بعد از طوفان تقسیم میکردند.)

5ـ در بین النهرین گاهشماری چگونه انجام میشد؟
پاسخ:  در آنجا(بخصوص بابِلی ها)، گاهشماری «خورشیدی ـ قمری» رایج بود. هر سال 12 ماه قمری 30 یا 29 روزه داشت. از آنجایی که سال قمری 354 شبانه روز و سال خورشیدی 365 و یک چهارم شبانه روز است، برای رفع این اختلاف، هر سه سال، یک ماه به سال میافزودند.

6_ در مصر باستان گاهشماری چگونه انجام میشد؟
پاسخ: مصریان گاهشماری خورشیدی دقیق و منظمی داشتند. آنان سال را 365 و یک چهارم شبانه روز محاسبه میکردند. در گاهشماری مصری، سال به 12 ماه 30 روزه تقسیم میشد و پنج روز اضافی، به آخر ماه دوازدهم افزوده میگردید.(مثل تقویم ساسانی و رومی) آنها برای محاسبه 1/4 شبانه روز اضافی، هر چهار سال، یک روز به سال میافزودند(کبیسه میگرفتند.)(رومیان برای تنظیم تقویمشان از تقویم مصری تقلید نمودند.)

7ـ در روم باستان گاهشماری چگونه انجام میشد؟
پاسخ: در سال 46 ق. م. امپراتور روم (ژولیوس سزار) دستور داد گاهشماری رومی براساس گاهشماری مصری (خورشیدی) اصلاح شود. بعدها(525 م) تولّد حضرت مسیح به عنوان مبدأ گاهشماری رومیان تعیین شد. پاپ گِرگُوار سیزدهم گاهشماری مسیحیان را اصلاح کرد.

8ـ (تکرای)گاهشماری میلادی؟
پاسخ: حدود 1000 سال بعد، پاپ گِرگُوار سیزدهم به کمک منجّمان بار دیگر گاهشماری  مسیحیان(=میلادی)را اصلاح کرد.

9ـ گاهشماری هجری قمری؟
پاسخ: تقویم بیشتر کشورهای اسلامی است. بر پایه گردش ماه به دور زمین تنظیم شده است و مبدأ آن، اوّلِ  محّرمِ سالی است که پیامبر)ص( از مکه به مدینه هجرت نمودند.
گاهشماری هجری خورشیدی: فروردین، اردیبهشت
گاهشماری هجری قمری: محرّم، صفر
گاهشماری میلادی: ژانویه ، فوریه

10ـ تاریخچه گاهشماری هخامنشیان؟
پاسخ: در قلمرو هخامنشیان گاهشماری خورشیدی قمری بابلی رواج داشته، امّا ماه ها براساس فرهنگ و آیین ایرانی نام گذاری شده بودند.

11ـ در دوره اشکانیان چه نوع گاهشماری رایج بود؟
پاسخ: در دوره اشکانیان، گاهشماری های بابلی، سلوکی و اوستایی متداول بود.

12ـ گاهشماری در دوره ساسانیان چگونه بود؟
پاسخ: در دوره ساسانیان، گاهشماری اوستایی رایج گردید. در این گاه شماری، سال به 12 ماه خورشیدی 30 روزه تقسیم شد. سپس(مثل مصریان و رومی) 5 روز اضافی را به نام« اندرگاه» به آخرِ ماه دوازدهم میافزودند. مبدأ گاهشماری اوستایی به تخت نشستن هر پادشاه بود.

13ـ نقص گاه شماری در دوره ساسانیان(اوستایی) چگونه برطرف میشد؟
پاسخ: از آنجایی که در این گاهشماری، سال را 365 شبانه روز میگرفتند، در هر 4 سال یک شبانه روز و در هر 120 سال، 30 شبانه روز از سال حقیقی عقب میافتاد. برای رفع این مشکل بعد از هر 120 سال، یک ماه به دوازده ماه سال اضافه میکردند. (در گاهشماری اوستایی ماهها و روزهای هر ماه با اسامی ایزدان و فرشتگان نامگذاری شده بود.)

نکته: (در ایرانِ دوران اسلامی گاهشماری قمری رایج بود، امّا گاهشماری های دیگری مانند یزد گردی، جلالی، دوازده حیوانی و هجری خورشیدی نیز رواج یافت. گاهشماری جلالی یکی از دقیق ترین گاهشماری های جهان است. گاهشماری هجری خورشیدی که از سال 4.13 ش. در ایران رسمیت یافت، بر اساس آن تنظیم شده است.)

14ـ خط زمان چیست؟
پاسخ: نظم و ترتیب رویدادهای تاریخی= کرونولوژی، ابزار مناسبی است که به وسیله آن میتوان  رویدادهای یک دوره یا دورانهای مختلف تاریخی را به ترتیب زمان وقوع آنها، بر روی نمودار نشان داد.

15ـ گذشته بشر یا جوامع و کشورها را به چه دورههایی تقسیم کرده اند؟
پاسخ: الف: 1ـ دوران پیش از تاریخ(که خط اختراع نشده بود.)  2ـ دوران تاریخی(دوره پس از اختراع خط). (تاریخ جهان) ب:  1ـ عصر سنگ(پارینه سنگی، میانسنگی، و نوسنگی) 2ـ عصر مس 3ـ عصر مِفرَغ 4ـ عصر آهن. (تاریخ جهان) پ: 1ـ عصر شکار و گردآوری خوراک 2ـ عصر کشاورزی و تولید خوراک. (تاریخ جهان)
ت: 1ـ دوره پیش از تاریخ 2ـ دوره باستان 3ـ دوره میانه (قرون وسطا) 4ـ دوره جدید (عصر رنسانس) 5 ـ دوره معاصر.(مخصوص تاریخ اروپا) ث: 1ـ ایران دوران باستان 2ـ ایران دوران اسلامی(مخصوص تاریخ ایران)
ج: 1 -دورهی افسانه ای یا اساطیر(پیشدادیان تا پادشاهی کیخسرو) 2- دورهی حماسی(از کیخسرو تا اواخر کیانیان) 3-دورهی تاریخی(اشکانی و ساسانی)

16ـ دربارهی تأثیر جغرافیا بر رویدادهای تاریخی شرحی بنویسید؟
پاسخ: مکان، یک رکن مهم دیگر در مطالعه تاریخ است؛ زیرا به طور کلی همه وقایع و تحولات تاریخی در بستر مکان و محیط رخ میدهند. عوامل جغرافیایی مانند آب و خاک، پستی ها و بلندی ها، آب و هوا و … تأثیر مهمی بر زندگی مردمان نواحی مختلف دارند. نقش و تأثیر عوامل و پدیده های طبیعی و  اقلیمی(آب و هوا) در وقوع رویدادها و تحولات تاریخی(علم جغرافیای تاریخی)، از دیرباز مورد توجه مورّخان بوده است. برای مثال هرودت، به منظور نگارش کتاب تاریخش، به مصر، فینیقیه و … مسافرت کرده و از نزدیک شرایط طبیعی و … آن سرزمین ها را بررسی نموده است.
ابن خَلدون، دانشمند تونسی و مسلمان قرن 8ه.ق. ، بخشی از مقدمه کتابِ اَلعِبَر خود را به تأثیر جغرافیا و اقلیم بر تاریخ، اخلاق و رفتار آدمیان اختصاص داده است. در چند دهه اخیر، ارتباط تاریخ و جغرافیا بیشتر از گذشته مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته و دانش جغرافیای تاریخی گسترش بیشتری یافته است.

17ـ (تکرار)هرودت و ابن خلدون چگونه به نقش جغرافیا بر وقوع حوادث پرداخته اند؟
پاسخ: الف: هرودت مورّخ مشهور یونانی، به منظور نگارش کتاب تاریخ خود، به مصر، فینیقیه و جاهای دیگر مسافرت کرده و از نزدیک شرایط طبیعی و اقلیمی آن سرزمین ها را بررسی نموده است.
ب: ابن خَلدون، اندیشمند مسلمان تونسی، بخشی از مقدمه کتابِ اَلعِبَر خود را به تأثیر جغرافیا و اقلیم بر تاریخ، اخلاق و رفتار آدمیان اختصاص داده است.

18ـ جغرافیای تاریخی به چه مطالعه ای میپردازد؟
پاسخ: جغرافیای تاریخی به مطالعه مناطق مختلف در گذشته میپردازد و تأثیر متقابل محیط طبیعی و عوامل جغرافیایی( را بر رویدادهای تاریخی)مانند شکل گیری تمدن ها، مهاجرت ها، پیروزی ها و شکست ها، برپایی سکونتگاه ها و شهرها و ایجاد و گسترش راهها و… مطالعه میکند. یکی از پیامدهای ارتباط جغرافیا و تاریخ، اهمیت یافتن نقشه های تاریخی در مطالعه تاریخ است.

19ـ نقشه های تاریخی چه اطلاعاتی به ما میدهند؟
پاسخ: نقشه های تاریخی، انواع مختلفی از اطلاعات شامل قلمرو حکومت ها، مرزها، پایتخت ها، شهرها، بناهای مهم، محل دقیق رویدادها به خصوص جنگ ها، شبکه راهها، مسیرهای مهاجرت و لشکرکشی ها و تقسیمات اداری و مالیاتی را نمایش میدهند.

20ـ امروزه نقشه های تاریخی چه کاربردی دارند؟(یا چگونه میتوانیم از نقشه های تاریخی در مطالعه تاریخ استفاده کنیم؟)
پاسخ: امروزه از نقشه های تاریخی برای ارائه اطلاعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جمعیتی و دیگر جلوه های حیات اجتماعی انسان در گذشته استفاده می شود

در بخش بالا از سایت همیار برای شما ، سوالات درس دوم تاریخ دهم انسانی با جواب را قرار دادیم پیشنهاد میشود برای بخش بعدی از سوالات متن درس سوم تاریخ دهم و برای بخش قبلی از سوالات درس ۱ تاریخ دهم انسانی استفاده نمایید. همچنین میتوانید از جواب درس ۲ تاریخ دهم نیز دیدن فرمایید.