جواب فعالیت های درس ۳ جغرافیا دوازدهم انسانی - همیار آموزش

گام به گام درس سوم جغرافیا دوازدهم
جواب فعالیت‌های جغرافیای دوازدهم انسانی / گام به گام درس سوم جغرافیا دوازدهم انسانی

درس ۳ :: ویژگی‌ها و انواع شیوه‌های حمل و نقل

فعالیت صفحه ۴۵ جغرافیا دوازدهم

۱- فکر کنید و با یک مثال توضیح دهید که تنگه‌ها و کانال‌ها چگونه ممکن است به ابزار سیاسی برای یک کشور تبدیل شوند.
جواب: به عنوان مثال تنگه هرمز آبراهی است بین استان هرمزگان ایران و استان مسندم عمان که دریای عمان را به خلیج فارس متصل می‌کند و یکی از راهبردی‌ترین مسیرهای بین‌المللی کشتی‌رانی در جهان به شمار می‌آید.

۲- چرا حمل‌ونقل اساساً یک موضوع جغرافیایی است؟ توضیح دهید.
جواب: زیرا حمل و نقل یک رابطه مستقیم با طبیعت و انسان دارد. حمل و نقل با جابجایی در پهنه مکان و فضای جغرافیایی سر و کار دارد و هدف از حمل و نقل ارتباط دادن مکان ها و نواحی با یکدیگر است. بدین ترتیب، ماهیت حمل و نقل اساساً جغرافیایی است وبا مفاهیمی چون مکان ، موقعیت مکانی، مسافت، مبدا، مقصد و نظایر آن سروکار دارد.همچنین شبکه های حمل و نقل هم از محیط جغرافیایی تاثیر پذیرند وهم بر فضای جغرافیای تأثیر می‌‌گذارند

۳-کدام اختراعات و اکتشافات، حمل‌ونقل را در دور‌ه‌های مختلف زمانی متحول کرده‌اند؟
جواب: بیشترین حمل و نقل در ۴۰۰۰ سال پیش توسط چهارپایان صورت می‌‌گرفت
اختراع چرخ بزرگترین تحول در سیستم حمل و نقل محسوب می‌‌شود.
اختراع قطار در اوایل قرن نوزدهم
قایق های پارویی وکشتی ها
قرن بیستم اختراع اتومبیل
۱۹۴۵ اختراع هواپیما سیستم حمل و نقل را سرعت بخشید

۴- به نظر شما تحریم حمل‌ و نقل دریایی کشورهایی مانند فلسطین (نوار غزه) و یمن چه تأثیری بر زندگی روزانه مردم این کشورها می‌گذارد؟ 
جواب: مشکلات بیمه بین‌المللی برای کشتی‌ها منجر به افزایش هزینه‌ها و کاهش تمایل کشتی‌های خارجی به عبور از آب‌های آن مناطق می‌شود. این امر باعث کاهش مبادلات بازرگانی، آسیب به اقتصاد و تعدیل نیرو در صنعت حمل و نقل دریایی کشور می‌شود.

فعالیت صفحه ۴۷ جغرافیا دوازدهم

اطلس راه‌ها
به نقشه توجه کنید. این نقشه از یک اطلس راه‌ها برداشته شده است.

۱- روی نقشه، فاصلۀ بستان آباد تا دوزدوزان ۳۳ کیلومتر است (۱۳+۸+۱۲). فاصلۀ میانه تا تیکمه‌داش چند کیلومتر است؟

۱۹+۱۲+۱۵+۶+۶+۱۱+۱۲+۱۰=۹۱

۲- اگر بخواهیم از آچاچی به نظرکهریزی برویم، از چند مسیر و کدام شیوه‌های حمل‌ونقل می‌توانیم استفاده کنیم؟
جواب: با استفاده از اتومبیل شخصی ، اتوبوس از جاده آسفالته
با استفاده از قطار و مسیر ریل راه آهن

۳- چرا در بخش میانی نقشه، تراکم راه‌ها کمتر از اطراف نقشه است؟
جواب: به دلیل کوهستانی بودن

۴- به موازات خط آهن، کدام پدیده طبیعی وجود دارد که از داخل قطار قابل مشاهده است؟ 
جواب: رودخانه

۵- اگر بخواهیم از میانه به قره چمن برویم، در چه فواصلی می‌توانیم از پمپ بنزین استفاده کنیم و برای اقامۀ نماز به مسجد برویم؟
جواب: درفاصله ۹ کیلومتری مبدأ و در فاصله ۱ کیلومتری قره چمن پمپ بنزین ، در فاصله ۱۲ کیلومتری نمازخانه وجود دارد.

۶-  یک اطلس راه‌ها را به کلاس بیاورید. راهنمای نقشه را مشاهده کنید. سپس، به کمک معلم با استفاده از راهنمای اتصال نقشه‌ها، منطقۀ زندگی خود را پیدا کنید. مسیرهای سفر به نقاط روستایی و شهرهای اطراف را مشاهده و یادداشت کنید.
جواب: این فعالیت را با استفاده از اطلس راه های کشور (کتابچه نقشه چاپی یا از طریق جستجوی اینترنتی) می‌‌توان در کلاس درس با کمک دانش آموزان انجام داد.

فعالیت صفحه ۵۱ جغرافیا دوازدهم

۱- به نظر شما چه عواملی موجب شده است که قارۀ اروپا بیشترین شبکۀ حمل‌ونقل ریلی را در بین قاره‌ها داشته باشد؟
جواب: صنایع پیشرفته و تولیدات زیاد که حمل‌ونقل با حجم بالا و پایین بودن قیمت را فراهم می‌سازد. وجود امکانات و سریع‌السیر بودن که مسافرت با آن را راحت‌تر می‌نماید، به همین دلیل مردم اروپا ترجیح می‌دهند که از قطارهای مسافربری استفاده نمایند.

۲- با استفاده از معلومات قبلی خود پاسخ دهید. به نظر شما علّت یا علل نبود راه آهن در کشورهای زیر چیست؟
افغانستان: کوهستانی بودن، سطح توسعه پایین، توان اقتصادی پایین
لیبی: بیابان‌های گسترده و جمعیت کم؛ تعداد شهرهای بزرگ آن نیز کم است که ایجاد راه‌آهن را غیر اقتصادی می‌کند.
قطر: بیابان‌های گسترده، جمعیت کم، وسعت کم، کشور کوچک
نپال: کوهستانی بودن، جمعیت کم، شهرهای بزرگ نیز کم است.
کویت: کشوری کم وسعت است.
سومالی: جمعیت کم، سطح توسعه پایین، شهرهای بزرگ نیز کم است.

۳- با توجه به نقشۀ راه آهن، به پرسش‌ها پاسخ دهید:
الف) طولانی‌ترین مسیرهای راه آهن سراسری ایران کدام خط‌ها هستند و این خطوط کدام شهرها را به هم متصل می‌کنند؟ (دو مورد)
جواب:
محور ترانزیتی بافق – مشهد . راه آهن شرق با 947 کیلومتر خط اصلی . یزد 689 کیلومتر خط اصلی. هرمزگان با 623
خط اصلی و1220 خط فرعی
طولانی‌ترین خط ریلی کشور راه آهن شرق کشور است . این خط ریلی در امتداد مسیر ریلی بافق در استان یزد تا کاشمر در استان خراسان رضوی و طبس در استان خراسان جنوبی را تحت پوشش دارد

ب) احداث راه آهن در منطقۀ جنوب شرقی ایران و اتصال آن به بندر چابهار چه تأثیری بر اقتصاد و تجارت ایران با کشورهای منطقه دارد؟
جواب: این مسیر ترانزیتی مهم نزدیک‌ترین و ارزان‌ترین مسیر برای اتصال به کشورهای هندوستان پاکستان و آسیای میانه است.
احداث این جاده ریلی موجب پویایی صنعت و کشاورزی و ارسال نفت و گاز به صورت مستقیم شده است.

پ) آیا راه آهن از شهر محل زندگی شما عبور کرده است؟ اگر نه، نزدیک‌ترین ایستگاه راه آهن به شما کجاست؟
جواب: به عهده خود دانش آموز ؛ با کمک راهنمایی معلم تان و نقشه استان محل زندگی تان پاسخ دهید مثلا نزدیک ترین ایستگاه راه آهن به شهر بیرجند، ایستگاه طبس هست با فاصله ٢٩٠ کیلومتری ولی شهرهایی مانند تهران ،اهواز و قم در مسیر خطوط ریلی اصلی کشور قرار دارند.

ت) توسعۀ خط آهن و حمل‌ونقل ریلی کشور ما چه پیامدهای مثبتی دارد؟
جواب:
– تسریع در انجام کارها
– افزایش اشتغال
– توسعه تجارت
– افزایش روابط اجتماعی بین افرادی که با هم آشنا هستند اما به دلایل مختلف از هم دور می‌باشند
– کاهش آلودگی هوا و محیط زیست
– صرفه‌جویی در مصرف سوخت و ..

۴- دربارۀ این موضوعات تحقیق کنید و نتیجه را در کلاس بگویید: جواب: 
۱- «ماشین دودی» و ورود آن به ایران؛
ماشین «دودی» نامی بود که در تهران قدیم به اولین خط آهن ایران که میان تهران و شهر ری کشیده شده بود داده‌اند. علت این نامگذاری بخاری بود که از دودکش قطار آن خارج می‌شد این راه‌آهن در سال ۱۲۶۱ خورشیدی و ۱۸۸۲ میلادی ساخته شده بود و امتیاز آن را یک مهندس فرانسوی به نمایندگی از یک شرکت بلژیکی از ناصرالدین‌شاه گرفت ماشین دودی را می‌توان در اصل نخستین خط تراموای تهران دانست.
۲- اولین خط آهنی که در ایران احداث شد و زمان و مکان احداث آن.
اولین خط راه هن در ایران در سال ۱۲۲۷ هجری شمسی از رشت به بندر انزلی و بندر پیر بازار احداث شد.

پاسخی دیگر:
١-ماشین دودی و ورود آن به ایران:
ماشین دودی را می‌‌توان در اصل نخستین تراموای تهران دانست. ماشین دودی دو ایستگاه داشت. نقطه آغاز این خط نزدیک خیابان دروازه خراسان بود (میدان قیام و پارک کوثر فعلی) و نقطه پایانی جلوی زیارتگاه شاه عبدالعظیم در شهر ری بود.
ماشین دودی نامی بود که در تهران قدیم به اولین خط آهن ایران که میان تهران و شهر ری کشیده شده بود ، داده بودند.
علت این نام گذاری بخاری بود که از دودکش قطار خارج می‌‌شد. ماشین هایی که در این خط به کار می‌‌افتادند نام ترن نداشتند، بلکه در دارالخلافه آنها را ماشین دودی می‌‌گفتند (سال ١٢۶١ خورشیدی، ١٨٨٣ میلادی)
٢-اولین خط آهنی که در ایران احداث شد وزمان ومکان آن
در سال ١٣٠۶ شمسی و در زمان سلطنت رضا شاه ، آرزوی ایرانی ها برای داشتن یک خط آهن سراسری به واقعیت بدل شد. این خط آهن که از جنوب تا شمال ایران امتداد داشت، بندر شاهپور (امام خمینی فعلی) را به بندر شاه (بندر ترکمن فعلی) وصل می‌‌کرد. کلنگ ساخت راه آهن در سال ١٣٠۶ توسط آلمان ها به زمین زده شد. بلاخره در سال ١٣١٧ شمسی پروژه ساخت راه آهن سراسری ایران به پایان رسید . ایستگاه سمیه اولین ایستگاه خط آهن سراسری ایران است که دو خط شمال و جنوب در آن به یکدیگر رسیدند.

فعالیت صفحه ۵۵ جغرافیا دوازدهم

۱- با توجه به نقشه صفحه قبل، فعال‌ترین بنادر ایران در سواحل شمال و جنوب کدام‌اند؟ از هریک حداقل 3 مورد بر حسب میزان تخلیه و بارگیری نام ببرید.
جواب:
۱- بندر چابهار: در سواحل جنوب در بخش شمالی دریای عمان
۲- بندر امام‌خمینی: در استان خوزستان
۳- بندر شهید رجایی: بندرعباس
۴- بندر شهید باهنر: در جنوب ایران، در شمال خلیج فارس
۵- بندر بوشهر: در استان بوشهر در جنوب ایران
۶- بندر لنگه: در استان هرمزگان
۷- بندر انزلی: در کنار دریای خزر
۷- بندر عسلویه: در جنوب

۲- کدام بندر ایران اقیانوسی است و می‌تواند نقش مهمی در تجارت با آسیای میانه داشته باشد؟ 
جواب: چابهار در استان سیستان و بلوچستان

۳- الف) مهم‌ترین بندر کانتینری ایران کدام است؟
جواب:  شهید رجایی (بندرعباس) – بندر امام‌خمینی

ب) مزایای حمل کانتینری را توضیح دهید.
جواب:
۱- کاهش زمان توقف کشتی‌ها در بنادر،
۲- افزایش میزان بهره‌برداری از کشتی،
۳- صرفه‌جویی در هزینه‌های بسته‌بندی کالا،
۴- کاهش حمل‌ونقل زمینی (قطار – کامیون)،
۵- کاهش هزینه حمل از مبدأ تا مقصد،
۶- کاهش ضایعات وارده بر کالا،
۷-  جلوگیری از سرقت کالا،
۸- کاهش تشریفات گمرکی

۴- به پایگاه بانک اطلاعات دریایی ایران به نشانی imrh.ir مراجعه کنید و با توجه به در خواست معلم، دربارۀ حمل‌ونقل دریایی مطالبی استخراج و در کلاس ارائه کنید.
جواب:
۱- به دلیل قرار داشتن دو پهنه آبی در شمال و جنوب کشور موقعیت ممتزی در حمل‌ونقل آبی وجود دارد.
۲- می‌توان از این موقعیت در جهت کسب درآمدهای زیادی بهره برد از جمله نقل و انتقال کالاهای مورد نیاز کشورهای آسیای مرکزی به جنوب و برعکس،
۳- موقعیت ممتاز برای حمل‌ونقل ارزان کالا، زیرا به ‌صرفه‌ترین روش حمل‌ونقل کالا، توسط کشتی‌ها می‌باشد که موجب کاهش هزینه‌ها می‌گردد.

فعالیت صفحه ۵۸ جغرافیا دوازدهم

۱- اگر خطوط لوله نفت و گاز در کشور نبود با چه مشکلاتی در توزیع و مصرف فراورده‌های نفتی و گاز روبه رو می‌شدیم؟ توضیح دهید.
جواب: در آن صورت، نفت و گاز با کمک حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی منتقل می‌شد که مشکلات زیادی را دربرداشت؛ از جمله: پخش و گسترش این مواد در منطقه ناشی از واژگونی و رخداد حوادث در این زمینه و به دلیل ماهیت خطرناک این مواد باید در کلیه مراحل تولید، انبار، حمل‌ونقل آنها شاخص‌ها و مواد ایمنی را در نظر گرفت چون در غیر این‌صورت به فجایع انسانی و زیست محیطی منجر می‌شود.

۲- با توجه به آمار و ارقام این درس، تعداد مسافران ومیزان بار جابه جا شده در ایران را در چهار شیوه حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای، هوایی و آبی مقایسه کنید.جواب: 

بنا بر این می‌توان گفت بیشترین تعداد مسافر از طریق حمل و نقل جاده ای جابجا شده‌اند و بیشترین میزان بار نیز از طریق حمل و نقل جاده ای جابجا شده‌اند، و کمترین تعداد مسافر از طریق حمل و نقل آبی و کمترین میزان بار از طریق حمل و نقل هوایی جابجا شده اند.

۳- روی یک برگ کاغذ A۴ جدولی مشابه جدول زیر طراحی کنید و با استفاده از یافته‌های خود در این درس مزایا و محدودیت‌های انواع شیوه‌های حمل‌ونقل مسافر و بار را داخل ستون‌ها توضیح دهید.

۴- تحقیق کنید: چرا روز ۲۶ آذر ماه «روز ملی حمل‌ونقل» نام گرفته است؟
جواب: چون در روز ٢۶ آذر ماه سال ۶١ حدود یکصد کشتی حامل کالا در بنادر جنوبی کشور در انتظار تخلیه بودند و بروز بحران ناشی از اتمام ذخیره کالاهای اساسی در کشور و تهدید کشتی های منتظر از سوی عراق نیز بیمه های جنگی نگرانی هایی را برای مسئولین فراهم آورده بود. امام خمینی در پیامی تاریخی کامیون داران کشور را به مشارکت در تخلیه هرچه سریع تر کشتی ها فراخواندند و صحنه کم نظیری از فداکاری و ایثار و تلاش شبانه روزی به ثبت رسید. پانزده سال بعد و در سال ١٣٧۶ از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور ٢۶ آذر به عنوان روز حمل و نقل شناخته شد.