سوالات درس سوم جامعه شناسی دهم ۱۴۰۱ - همیار آموزش

سوالات جامعه شناسی دهم درس ۳ با جواب

سوالات متن جامعه شناسی  دهم / در بخش زیر برای شما عزیزان سوالات درس سوم جامعه شناسی دهم را قرار داده ایم.

درس ۳: جهان اجتماعی (دنیای گسترده ما)

چه تصوری از جهان اجتماعی دارید؟

1- مفاهیم جهان و جهان اجتماعی را تعریف کنید.
مجموعه های بزرگ جهان نامیده می‌شوند.
مجموعه پدیده های اجتماعی جهان اجتماعی را شکل می‌دهند.

۲- انسان ها برای شناخت بهتر پدیده های ناشناخته چه کاری انجام می‌دهند؟
پاسخ: بعضی اوقات انسان ها برای این که پدیده های ناشناخته را بشناسند، آنها را با پدیده هایی آشنا مقایسه می‌کنند . در مقایسه پدیده ها با یکدیگر، شباهت ها و تفاوت های آنها آشکار می‌شود.

۳- برای شناخت بهتر جهان اجتماعی، چه اقدامی می‌توانیم انجام دهیم؟
پاسخ: برای این که جهان اجتماعی را بهتر بشناسیم، می‌توانیم آن را با پدیده های مختلفی مقایسه کنیم. برخی جهان اجتماعی را با موجودات زنده ، مقایسه کرده‌اند؛ مانند سعدی که می گوید: «بنی آدم اعضای یک پیکراند».

۴- موجود زنده (ارگانیسم)با جهان اجتماعی چه شباهت هایی دارد؟
✔ از اعضاء و اجزای متفاوتی تشکیل شده‌اند.
✔ اجزا واعضای هریک از آنها به یکدیگروابسته‌اند.
✔ اعضای هریک برای حفظ بقای کل عملی انجام میدهند.
✔ اعضای هریک دارای هدف، نظم وچینش خاصی هستند.
✔ تغییرهریک ازاجزاء موجب تغییرسایراجزاءمی‌شود.

۵- شباهت جهان اجتماعی باموجود زنده در چیست؟
پاسخ: جهان اجتماعی مانند یک موجود زنده، اعضای مختلفی دارد و این اعضا در ارتباط با هم، از نوعی نظم برخوردارند. نظم از ویژگی های مهم جهان اجتماعی است.

نکته: (منظورمان از این که اعضا دارای نظم هستند این است که روابط میان اعضاء بر اساس قاعده و قانون است. (نظم: یعنی روابط الگودار و قاعده مند) و منظورمان از چینش مناسب این است که هر عضو بر اساس تخصص خود، سر جای خودش قرار داشته و موقعیت و جایگاه خاص خودش را دارد.) نظم از ویژگی های مهم جهان اجتماعی است

۶- تفاوت جهان اجتماعی با موجود زنده در چیست؟
✅ الف)عضویت اعضا در بدن موجودات زنده و نظم آنها تکوینی است؛ یعنی براساس آگاهی و اراده اعضا به وجود نمی آید و به همین دلیل با اراده اعضا تغییر نمی‌کند؛ ولی عضویت در جهان اجتماعی و نظم میان اعضای آن، با اراده و آگاهی انسان ها تعریف می‌شود و با قرارداد آنها به وجود می آید.
✅ ب ) موجودات زنده از طریق زاد و ولد، زندگی خود را در طول زمان تداوم می بخشند. ویژگی های آنها مانند رنگ، جنس، قد و… از طریق وراثت (فرایند به ارث رسیدن خصوصیات از والدین به فرزندان)، از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. ولی جهان اجتماعی با انتقال فرهنگ خود ازطریق تعلیم و تربیت به نسل های بعدی تداوم می‌یابد.

۷- عضویت اعضادربدن موجودات زنده ونظم آن تکوینی است، یعنی چه؟
پاسخ: یعنی براساس آگاهی و اراده اعضا به وجود نمی آید و به همین دلیل با اراده اعضا تغییر نمی‌کند.

۸- جهان اجتماعی بیشتر شبیه یک …….. است.
پاسخ: بازی گروهی

۹- چرا جهان اجتماعی شبیه یک بازی گروهی است؟
پاسخ: جهان اجتماعی شبیه یک بازی گروهی است. در بازی گروهی مثل فوتبال، افراد مختلفی عضوند که عضویت و نقش هر کدام توسط همه اعضا تعریف یا پذیرفته می‌شود. در زمین فوتبال بازیکنان، داوران و تماشاگران آگاهی های مشترکی دارند. آنها قواعد بازی را می دانند؛ از عضویت یکدیگر اطلاع دارند؛ وظایف و انتظارات یکدیگر را می شناسند و آنها را می پذیرند. درجهان اجتماعی نیزکارگران ، کشاورزان، دانش آموزان، معلمان ، …و نهادهایی چون آموزش و پرورش، خانواده و …اعضای جهان اجتماعی هستند. این اعضا، تنها هنگامی که عضویت جهان اجتماعی را پذیرفتند ، به آن راه می‌یابند و نقشی را به عهده می گیرند و متناسب با نقش خود، از حقوق و تکالیفی برخوردار می‌شوند که خود و دیگران از این عضویت و حقوق و تکالیف آن آگاهی دارند.

10- جهان اجتماعی با یک بازی گروهی چه شباهت هایی دارد؟
پاسخ: ۱- عضویت افراد مختلف
۲- تعریف نقش ها توسط افراد
۳- وجود آگاهی مشترک بین اعضا
۴- آشنایی اعضاء با مقررات ، وظایف و انتظارات.

11- چند مورد از اعضای جهان اجتماعی را نام ببرید.
پاسخ: کارگران ، کشاورزان، دانش آموزان، معلمان ، …و نهاد هایی چون آموزش و پرورش، خانواده و …اعضای جهان اجتماعی هستند.

۱۲- اعضای جهان اجتماعی، در چه صورتی می‌توانند به آن راه یابند؟
پاسخ: اعضا، تنها هنگامی که عضویت جهان اجتماعی را پذیرفتند ، به آن راه می‌یابند و نقشی را به عهده می گیرند و متناسب با نقش خود، از حقوق و تکالیفی برخوردار می‌شوند که خود و دیگران از این عضویت و حقوق و تکالیف آن آگاهی دارند.

۱۳- آیا جهان اجتماعی و نظم آن تکوینی است؟
پاسخ: خیر. جهان اجتماعی و نظم آن، تکوینی نیست، بل که اعتباری است؛ یعنی با آگاهی و اراده انسان ها شکل می گیرد.

۱۴- جهان اجتماعی ونظم آن اعتباری است، یعنی چه؟
پاسخ: یعنی با آگاهی و اراده انسان ها شکل می گیرد.

۱۵- آگاهی و شناختی که جهان اجتماعی براساس آن شکل می گیرد چگونه است؟
پاسخ:  آگاهی و شناختی که جهان اجتماعی براساس آن شکل می گیرد، آگاهی فردی و خصوصی نیست؛ بل که نوعی آگاهی مشترک و عمومی است.

۱۶- منظور از پدیده های اعتباری چیست؟ مثال بزنید.
پاسخ: پدیده هایی هستند که درذهن انسان اعتبارمی‌یابند وتوسط انسان ها به صورت یک قرارداداجتماعی ایجادمیشوند. مثلا پدیده های صلح، امنیت، آرامش، عدالت توسط انسان ها وقرارداداجتماعی شکل می‌یابند.

۱۷- منظور از پدیده های تکوینی چیست؟ مثال بزنید.
پاسخ: پدیده هایی که مستقل از ذهن و اعتبار انسان ها وجود دارند. وجود آنها با آگاهی و اراده انسان شکل نیافته است.

۱۸- آیا ممکن است پدیده های تکوینی به جهان اجتماعی راه یابند؟ مثال بزنید.
پاسخ: بله، اگر پدیده ای که خارج از اراده و آگاهی انسان شکل یافته در کنش های اجتماعی انسان موثر واقع شود به درون جهان اجتماعی انسان ها وارد شده است.

۱۹- یکی از جهان های اجتماعی اطراف خود را با جهان طبیعی مقایسه کنید؟
پاسخ: همان طور که بدن آدمی از دستگاه های مختلفی تشکیل شده و این دستگاه ها با یکدیگر رابطه متقابل دارند و هر کدام از اجزای کوچکتری تشکیل شده‌اند، جهان اجتماعی اطراف من نیز از نظام ها و نهاد های کوچکتر اقتصادی، سیاسی، آموزشی و خانواده تشکیل شده و هر کدام از آن ها اجزای کوچکتری دارند و هر یک از این خرده نظام ها با دیگری رابطه متقابل دارند و تغییر هر جز موجب تغییر سایر اجزا می‌شود.

20- منظور از فرهنگ چیست؟
پاسخ: به مجموعه آگاهی های مشترک که جهان اجتماعی براساس آن شکل می گیرد « فرهنگ» می گویند. .

21- جهان اجتماعی چگونه تداوم می‌یابد؟
پاسخ: جهان اجتماعی با انتقال فرهنگ خود به نسل های بعد تداوم می‌یابد.

۲۲- فرهنگ با چه روشی از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابد؟
پاسخ: ازطریق تعلیم وتربیت

۲۳- درچه صورت جهان اجتماعی یک نسل فرومی ریزدیادگرگون شده وبه جهان اجتماعی دیگری تبدیل میشود؟
پاسخ: هرگاه یک نسل نتواند فرهنگ خود را حفظ کند یا نتواند آن را به نسل بعد منتقل سازد، جهان اجتماعیِ آن فرو می ریزد یا دگرگون شده و به جهان اجتماعی دیگری تبدیل می‌شود.

۲۴- گفتگو کنید:
چه بخش هایی از فرهنگ توسط خانواده منتقل می‌شود؟
پاسخ: بخش های غیررسمی فرهنگ توسط خانواده منتقل می‌شود.
چه بخش هایی از فرهنگ توسط مدرسه منتقل می‌شود؟
پاسخ:  بخش های رسمی فرهنگ توسط مدرسه انتقال می‌یابد.

۲۵- فرهنگ چگونه منتقل می‌شود؟
پاسخ: ازطریق آموزش عقاید، ارزش ها، هنجارها، تکالیف نقش ها وانتظارات جامعه ازنسل فعلی به نسل آینده

گستره جهان اجتماعی کجاست؟

انسان ها برای رهایی از سردرگمی و ایجاد نظم، به ……. روی می آورند.
پاسخ: دسته بندی

۲۶- معیارتشخیص وشناسایی پدیده های که درون جهان اجتماعی قرارمی گیرندچیست؟ مثال بزنید.
✅ الف)کنش اجتماعی و پیامد های آن پدیده اجتماعی هستند و درون جهان اجتماعی قرار می‌‌گیرند. احترام به قانون یک کنش اجتماعی است. خانواده، امنیت ، صلح و… حاصل کنش های اجتماعی انسان ها هستند.
✅ ب)پدیده هایی که بازندگی اجتماعی انسان ارتباط برقرار کنند و بر زندگی اجتماعی انسان تاثیر بگذارند چه طبیعی و چه ماوراءطبیعی باشند درون جهان اجتماعی قرار می گیرند. پدیده های طبیعی مانند زلزله و خشکسالی و پدیده های ماوراءطبیعی مانند خداوند و فرشتگان، این پدیده ها به واسطه تاثیرگذاری و ارتباط بازندگی اجتماعی انسان، درون جهان اجتماعی قرار میگیرند.

۲۷- پدیده های طبیعی چگونه می‌توانند به جهان اجتماعی راه یابند؟
پاسخ: به واسطه ارتباط وتاثیرگذاشتن بر زندگی اجتماعی به جهان اجتماعی راه می‌یابند.

۲۸- آیا زلزله وخشکسالی که پدیده های طبیعی هستندمی‌توانند وارد جهان اجتماعی شوند؟ چرا؟
پاسخ: بله – زلزله و خشکسالی به واسطه ارتباطی که با زندگی انسان پیدا می‌کنند ، وارد جهان اجتماعی می‌شوند.

۲۹- زلزله و خشکسالی چه تأثیراتی در کنش های اجتماعی انسان ها دارند؟
پاسخ: انسان ها برای مقابله با زلزله و خشکسالی، قواعد خاصی وضع می‌کنند و کنش های مناسبی انجام می‌دهند؛ آنها خانه های خود را به گونه ای می‌سازند که در برابر زلزله مقاوم باشد ، انبارها و سیلو هایی را بنا می‌کنند تا با خشکسالی مقابله کنند . در مناطقی که آب و هوای خشک دارد، راه هایی برای رسیدن به ذخایر زیر زمینیِ آب ابداع می‌کنند و کشاورزیِ متناسب با همان آب و هوا را بر می گزینند.

30- شناخت فلزات و ستارگان چگونه می‌تواند بر زندگی انسان تأثیر بگذارد؟
پاسخ: انسان ها باشناخت فلزات، وسایل و ابزار های جدید می‌سازند که این ابزار ها در نحوه زندگیِ آنان اثر می‌گذارد. همچنین با شناخت ستارگان، امکان پیداکردن راه ها در بیابان ها و دریا ها فراهم می‌شود. و این امر پدیده سفر ها و مهاجرت های انسانی را گسترش می‌دهد.

31- آلودگی طبیعت و محیط زیست، نتیجه …… است.
پاسخ: کارهای شتاب زده و نابخردانه انسان ها

۳۲- چگونه جهان اجتماعی، گسترش می‌یابد؟ 
پاسخ: با ورود پدیده های طبیعی و ماوراءطبیعی به جهان اجتماعی.

۳۳- شناخت خداوند، فرشتگان و جهان ماوراءطبیعی چه تاثیری بر زندگی اجتماعی انسان ها دارد؟
پاسخ: شناخت خداوند، فرشتگان و جهان ماوراءطبیعی، آرمان ها و ارزش های زندگی آدمیان را تغییر می‌دهد و کنش های اجتماعی آنان را دگرگون می‌سازد. سنت ها و قوانین الهی نیز با انسان های شاکر و ناسپاس و جوامع عادل و ظالم ، یکسان عمل نمیکند و درهای آسمان را بر عدالت پیشگان می گشاید و ستم پیشگان را در قهر و انتقام الهی فرو می گذارد.

۳۴- آیا سنت ها و قوانین الهی با انسان های شاکر و ناسپاس و جوامع عادل و ظالم یکسان عمل می‌کند؟
پاسخ: خیر – سنت ها و قوانین الهی با انسان های شاکر و ناسپاس و جوامع عادل و ظالم ، یکسان عمل نمی‌کند و درهای آسمان را بر عدالت پیشگان می گشاید و ستم پیشگان را در قهر و انتقام الهی فرو می گذارد.

۳۵- موجوداتی که بیرون ازجهان اجتماعی قرار دارند(موجودات طبیعی و ماوراء طبیعی) چگونه درگستره جهان اجتماعی قرارمی گیرند؟
پاسخ: به واسطه ارتباطی که با زندگی اجتماعی انسان پیدا می‌کنند ، در گستره جهان اجتماعی قرار می گیرند.

۳۶- چرا شناخت خداوند و فرشتگان جزء جهان اجتماعی محسوب می‌شود؟
پاسخ: چون ارزش ها و آرمان های جهان اجتماعی انسان ها را تغییر می‌دهد.

۳۷- قنات با آب و هوای ایران چه ارتباطی دارد و دارای چه ابعاد اجتماعی می باشد؟
پاسخ: با توجه به نیمه بیابانی بودن ایران و کمبود آب ، ایرانیان قنات را ابداع کردند که در زندگی اجتماعی و روابط مردم تاثیر گذار بوده است. قنات درایران موجب شکل گیری شبکه‌ای از روابط اجتماعی و فرهنگ سخت کوشی ، تعاونی و همیاری شده است.