جواب فعالیت های درس ۱ تاریخ دوازدهم انسانی - همیار آموزش

جواب پرسش های نمونه درس اول تاریخ دوازدهم

گام به گام تاریخ دوازدهم انسانی / درس ۱: تاریخ‌نگاری و منابع دوره معاصر

جواب فعالیت ۱ صفحه ۳ تاریخ دوازدهم

بحث و گفت‌وگو
به چند گروه تقسیم شوید و با راهنمایی دبیر خود درباره نقاط قوت و ضعف ویژگی‌های تاریخ‌نویسی سنتی، بحث و گفت‌وگو نمایید.
نقطه قوت تاریخ نویسی سنتی: بررسی کامل تاریخ سیاسی و نظامی می باشد.
نقاط ضعف:
۱) تاریخ نویسی سنتی متکی به منابع درباری و بیشتر در مورد پادشاهان، امیران، دربار ،چگونگی لشکر کشی ها، اقدامات نظامی و سیاسی می باشد
۲) در تاریخ نویسی سنتی کمتر به اوضاع اقتصادی، اجتماعی و طبقات عادی یا پائین جامعه(شهری، روستایی و عشایری) پرداخته شده
۳) تاریخ نویسی سنتی به دنبال ذکر علل واقعه نیست و در این نوع تاریخ نگاری به تحلیل رویدادهای تاریخی پرداخته نشده است
۴) تاریخ نویسی سنتی مملو از تملق- چاپلوسی و تمجید از پادشاهان می باشد.

جواب فعالیت ۲ صفحه ۵ تاریخ دوازدهم

بررسی شواهد و مدارک
متن‌های زیر را بخوانید و به سؤالات پاسخ دهید.
متن ۱- «در عهد امیر چنان نظمی به کار بود که گرگان را از گوسفندان هراس بود و جمیع رعایا به بودن امیر راضی بودند، ولی اعیان مملکت چون مجال تعدّی و خودسری نداشتند، به عزل او کوشش نمودند و به مقصد رسیدند و آخر همه پشیمان شده قدر و رتبه امیر را شناختند،که بقا و دوام او باعث نظام ملک و ملت بود» (اعتمادالسلطنه، صدرالتواریخ، ص ۲۳۰).
متن ۲- «پس از یک اربعین برحسب صوابدید امنا و امرا، فنایش بر بقا مرجح گردید. حاجی علیخان فراشباشی به کاشان شتافت. روز هجدهم ربیع الاول درگرمابه بدون ظهور عجز و لابه، ایادی‌ای که مدتی متمادی از یمین و یسار اعادی و اشرار را مقهور و خوار می‌داشت، فصَّادِ دژخیم نهاد … به دیار عدمش روان ساخت» (خورموجی، حقایق الاخبار ناصری، ص ۳۲۷).

۱- مطابق متن یک، چه کسانی از امیرکبیر راضی و خشنود بودند و چه کسانی دشمن او محسوب می‌شدند؟ چرا؟
پاسخ: رعایا به واسطه نظم و امنیتی که امیرکبیر ایجاد کرده بود از وی راضی و خشنود بودند اما اعیان مملکت چون فرصت خودسری نداشتند به دشمنی با امیرکبیر برخاستند.

۲- از متن دوم، کدام ویژگی‌های امیرکبیر را می‌توان استخراج کرد و درباره چگونگی مرگ وی چه حقیقتی را می‌توان دریافت؟ بحث و استدلال کنید.
پاسخ: از ویژگی های امیرکبیر می توان به سرکوب افراد شرور و فرصت طلب، استواری و عدم ضعف و سستی او اشاره کرد. می توان این حقیقت را از مرگ امیرکبیر دریافت که صاحبان قدرت هر مانعی را از سر راه خود بر می دارند و به همین منظور دستور قتل امیرکبیر را دادند

۳- به کمک دبیر خود بررسی کنید که آیا خورموجی بعد از فاش کردن این حقیقت با مشکلی روبه‌رو شده است یا نه.
پاسخ: مورد غضب شاه و دربار واقع شد، در نتیجه به عراق مهاجرت و در آنجا اقامت گزید و در همان دیار درگذشت.

جواب فعالیت ۳ صفحه ۸ تاریخ دوازدهم

به چند گروه تقسیم شوید و با همفکری، سه دلیل برای کثرت و تنوع زیاد منابع مکتوب در تاریخ معاصر ایران بنویسید.
پاسخ: – تأسیس سازمان‌های گوناگون برای نگهداری اسناد و مدارک
– انتشار روزنامه‌ها و نشریات و بالا رفتن میزان نسخ کتاب‌ها بر اثر ورود صنعت چاپ به ایران در دوره معاصر
– ورود دوربین‌های عکس‌برداری وفیلم‌برداری به ایران و تهیه عکس و فیلم از موضوعات گوناگون
– خارج شدن تاریخ‌نویسی از انحصار دولت و توجه به گزارشات شخصی افراد

جواب کاوش خارج از کلاس صفحه ۹ تاریخ دوازدهم

با مراجعه به کتابخانه، یکی از کتاب‌های خاطرات مربوط به دوره معاصر را انتخاب کنید؛ چند سطر از آن را که به نظرتان جالب و مهم است، یادداشت کنید و به کلاس گزارش دهید.
پاسخ: به عهده خود دانش آموز

جواب فعالیت ۴ صفحه ۱۰ تاریخ دوازدهم

بررسی شواهد و مدارک
متن‌های زیر از سفرنامه اوژن اوبن، سفیر فرانسه، و بنجامین، نخستین سفیر آمریکا در ایران عصر قاجار را بخوانید و بگویید:
محتوای هر متن در چه حوزه‌ای از مطالعات تاریخی کاربرد دارد و از چه جهاتی حائز اهمیت است؟
متن ۱- «در شیوه نفوذی انگلیسی‌ها، تلگراف همان نقش را دارد که راه‌ها در شیوه نفوذی روس‌ها دارند. اگر عملکرد سیم‌ها و دستگاه‌های مخابراتی ضعیف باشد، معنایش این است که باید حوزه عملیات انگلیسی را گسترش بیشتری داد. در برابر ایلغار روسی، که گام به گام و حساب شده و یک دست در شمال ایران و اخیراً در حوالی جنوب هم آثار نفوذ و رسوخ تدریجی‌شان مشهود است. انگلیسی‌ها هم در هر شهری با تشکیلات کم و بیش مشابه هم، مانند استقرار بانک شاهنشاهی، ایجاد تلگراف، تأسیس نمایندگی‌های تجارت خانه‌های بزرگ که حمل و نقل ایران را در اختیار خود دارند، اعزام هیئت‌های مذهبی پروتستان و … در همه جا حاضر و ناظرند» (اوبن، ایران امروز، ۱۹۰۶-۱۹۰۷، ص ۲۸۰).
متن ۲- «یکی از هنرهای شکوفای ایران که به هیچ وجه از رکود در آن اثری نیست هنر معماری است. ایران در دوران گذشته در رشته معماری شهرت زیادی در دنیا داشته و آثار مهم و فناناپذیری خلق کرده است و اکنون هم در این رشته قدرت و نبوغ خود را حفظ کرده است.یکی از خصوصیات مهم و جالب توجه هنر معماری ایران، چه در گذشته و چه در زمان حال، تطابق کامل با شرایط موجود است. در جنوب ایران که سنگ‌های زینتی و خوب از جمله مرمر زیاد است، از آنها در ساختمان‌ها استفاده می‌کنند. در شهرستان‌های ساحلی دریای خزر که چوب فراوان است، از چوب به عنوان ماده اولیه در ساختمان‌ها استفاده می‌شود… معماران ایران شرایط آب و هوا را در فرم و شکل پنجره‌های ساختمان رعایت می‌کنند؛ مثلاً در تهران و مناطق دیگر گرمسیری پنجره‌ها را طوری می‌سازند که وقتی آنها را باز کنند یک طرف اتاق به هوای آزاد و حیاط راه پیدا کند، و بدین ترتیب هوا به آسانی جریان یابد و خنک شود» (بنجامین، ایران و ایرانیان، ص ۲۷۳).
پاسخ: متن اول: محتوای متن به تاریخ سیاسی، نظامی ،اقتصادی و نفوذ کشورهای انگلستان و روسیه در ایران اشاره دارد.
متن دوم: محتوای متن دوم مربوط به تاریخ هنر و معماری و کاربرد انواع مصالح در مناطق مختلف ایران با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه می باشد.

جواب کاوش خارج از کلاس صفحه ۱۰ تاریخ دوازدهم

با مراجعه به کتابخانه، سفرنامه‌های مربوط به دوره معاصر آن را فهرست کنید.
برخی از سفرنامه های مربوط به دوره معاصر ایران عبارتند از:
پاسخ: ۱- گذر از زهاب به خوزستان، سرهنری راولینسون
۲- از بیستون تا بختیاری ، ایزابلا بیشوب
۳- سفرنامه لرستان و خوزستان، بارون دوبد سیاح روسی
۴- سفرنامه پوالک« ایران و ایرانیان» نوشته یاکوب ادوارد پوالک ترجمه کیکاووس جهانداری
۵- سفرنامه فرهاد میرزا( فرهاد میرزا معتمدالدوله پسر عباس میرزا قاجار)، تصحیح غلامرضا طباطبایی و…

جواب کاوش خارج از کلاس صفحه ۱۴ تاریخ دوازدهم

با تهیه چند عکس قدیمی از حوادث دوران معاصر و تکیه بر آنچه در این عکس‌ها آمده است، رویداد یا رویدادهایی را گزارش کنید و گزارش خود را در کلاس ارائه دهید.
پاسخ: با نمایش عکس هایی از بعضی حوادث و وقایع تاریخی می توان به تفسیر رویدادهای تاریخی پرداخت.

جواب پرسش های نمونه صفحه ۱۵ تاریخ دوازدهم

۱- چه ظرفیت‌هایی در میراث غنی تاریخی ما برای فهم بهتر گذشته وجود دارد؟
پاسخ: ۱- بی توجهی به زندگی اجتماعی و حیات فرهنگی و اقتصادی مردم
۲-تأکید بر تاریخ سیاسی و نظامی و شرح طولانی شاهان جنگ ها و فتوحات
۳- تأکید بر مصنوع و متکلف نویسی و پرهیز از ساده نویسی
۴- داشتن روحیه تملق و چاپلوسی

۲- زمینه‌های پیدایش تاریخ‌نگاری نوین ایران چگونه فراهم شد؟
پاسخ: – ترجمه آثار اروپایی از زمان عباس میرزا (ولیعهد فتحعلی‌شاه)
– جنگ‌های ایران و روسیه و توجه زمامداران و نخبگان به دلایل پیشرفت غرب و عقب ماندگی جامعه ایران
– گسترش فعالیت علمی شرق شناسان و کشفیات باستان‌شناسی.

۳- ویژگی‌های تاریخ‌نگاری نوین را بیان کنید و تفاوت آن با روش تاریخ‌نگاری سنتی را توضیح دهید.
پاسخ: – در تاریخ‌نگاری نوین از روش‌های پژوهش علمی استفاده می‌شود، اما در تاریخ‌نگاری سنتی بیشتر روش قدیمی نقلی و داستان‌گونه مشاهده می‌شود.
– زبان ساده و بدون تکلف در تاریخ‌نگاری نوین اما در تاریخ‌نویسی سنتی نثر ادبی دشوار یا متکلف استفاده شده است.
– بهره‌گیری از یافته‌های علوم باستان‌شناسی، زبان‌شناسی، جغرافیا، جامعه‌شناسی، اسطوره‌شناسی و … در تاریخ‌نگاری نوین، اما در تاریخ‌نویسی سنتی کاربرد این علوم مشاهده نمی‌شود و بر مبنای سلیقه فرد یا ماموفق‌اش می‌باشد.

۴- بینش تاریخ‌نگاری نوین ایران برچه محورهایی استوار است؟
پاسخ: اساس کار تاریخ نگاری سنتی، بررسی زندگی پادشاهان و شرح فتوحات آنان بود اما در تاریخ نویسی نوین، جنبه های گوناگون حیات انسانی اعم از سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بررسی می شود

۵- نقش اسناد آرشیوی را در مطالعات تاریخ معاصر ایران ارزیابی کنید.
پاسخ: اسناد حاوی اطلاعات بسیار ارزشمند و منحصر به فردی در خصوص مسائل و موضوع‌های سیاسی، اداری، اقتصادی (مالی، ملکی، معاملات) و فرهنگی، دیدگاه و عملکرد افراد، شخصیت‌ها، احزاب و گروه‌های سیاسی، اجتماعی و مذهبی هستند.