جواب فعالیت های درس ۲ تاریخ دوازدهم انسانی - همیار آموزش

جواب پرسش های نمونه درس دوم تاریخ دوازدهم

گام به گام تاریخ دوازدهم انسانی / درس ۲: ایران و جهان در آستانه دوره معاصر

جواب فعالیت ۱ صفحه ۱۶ تاریخ دوازدهم

بحث و گفت وگو
با راهنمایی دبیر درباره زمینه و علل و عواملی که موجب شد ایلات و عشایر در تاریخ ایرانِ دوران اسلامی، به خصوص پس از صفویه، نقش مهمی در تحولات سیاسی و برآمدن و زوال حکومت‌ها داشته باشند، بحث و گفت‌وگو کنید.
پاسخ: ۱- جمعیت زیاد، توان جنگی و نیروی رزمی و عصبیت ایلی، ایلات و عشایر در شکل گیری یا سقوط حکومت ها نقش بسزایی داشتند
۲-  ایلات و عشایر نیروی نظامی عمده برای حکومت ها محسوب می شدند.
۳- حکومت برخی از ولایات در اختیار سران ایلات بود
۴-  افزایش درآمد خزانه شاهی و حکومت از طریق گرفتن مالیات از عشایر.

جواب فعالیت ۲ صفحه ۱۸ تاریخ دوازدهم

بررسی شواهد و مدارک
نادرشاه از ابتدای حکومت تلاش می‌کرد اختلافات مذهبی میان دو کشور ایران و عثمانی را حل کند. آخرین و مهم‌ترین اقدام او، برپایی شورای نجف در ۱۱۵۵ ق/ ۱۷۴۳ م با شرکت ۷۰ تن از علمای شیعی و سنی ایران و مناطق هم‌جوار بود. در این شورا پس از مباحث گسترده سرانجام بیانیه‌ای تنظیم شد که مواد مهم آن چنین بوده است:
«اولاً آنکه اهل ایران از عقاید سالفه و سَبّ و رَفْض نُکُول و مذهب جعفری را که از مذاهب حقه است قبول نموده و قضات و علما و افندیان کرام روم اذعان کرده و آن را خامس مذاهب شمارند.
دوم اینکه چون در کعبه معظمه ارکان اربعه مسجدالحرام به ائمه و مذاهب اربعه تعلق دارد، ائمه مذهب جعفری در رکن شافعی با ایشان شریک بوده بعد از ایشان علی‌حده با امام خود به آیین جعفری نماز گزارند …» (میرزا مهدی استرآبادی، جهانگشای نادری، ص ۳۹۱).
متن نقل شده از میرزا مهدی استرآبادی را به فارسی روان برگردانید.
اول آنکه ایرانیان از عقاید گذشته خود و لعن و نفرین خلفای سه‌گانه دست بردارند و مذهب جعفری را که از مذاهب راستین است برگزینند و علما و حاکمان عثمانی هم آن را به رسمیت بشناسند و رکن پنجم مذهب بشمارند.
دوم اینکه در کعبه معظم که ارکان چهارگانه آن به ائمه و مذاهب اهل سنت تعلق دارد، ائمه مذهب جعفری نیز در یک رکن (شافعی) با ایشان شریک شوند و بعد از ایشان جداگانه به آیین  جعفری نماز گزارند.

۱- هدف نادر از برپایی شورای نجف چه بود؟
پاسخ: رفع اختلافات میان شیعه و سنی، پایان دادن به اختلافات مذهبی ایران و عثمانی .

۲- به نظر شما آیا این اقدام نادرشاه در آن زمان درست بوده است؟
پاسخ: هدف نادر مبنی بر لزوم وحدت بین مسلمانان و مذاهب اسلامی در راستای رفع اختلافات با عثمانی سیاست درستی بوده است.

جواب فعالیت ۳ صفحه ۱۹ تاریخ دوازدهم

فکر کنیم و پاسخ دهیم
به نظر شما، نبودِ وزیران و مشاوران برجسته در کنار نادرشاه چه آثار و پیامدهای سیاسی داشت؟
پاسخ: نبود مشاوران کاردان و آشنا با اصول مملکت داری علیرغم پیروزی های بزرگ نظامی نادر به قیمت هرج و مرج اجتماعی و شورش های فراوان تمام شد و آن چنان گسست اجتماعی به وجود آورد که دهه ها گریبان گیر ایرانیان شد

جواب فعالیت ۴ صفحه ۲۰ تاریخ دوازدهم

نقشه‌های تاریخی ایران در دوران نادرشاه و عصر زندیه را مقایسه و تفاوت‌های آنان را با ذکر دلیل بیان کنید.
پاسخ: در زمان سلسله افشاریه با توجه به نبوغ نظامی نادرشاه افشار قلمرو ایران شامل تمام مناطق دوره صفویه و در برخی زمان ها تا مناطقی از آسیای مرکزی و هند نیز امتداد یافت. در دوره زندیه قلمرو ایران بیشتر محدود به مناطق مرکزی و جنوبی بود حاکمان زندیه تلاشی برای گسترش قلمرو و یکپارچگی ایران نداشتند. به عبارتی قلمرو ایران در دوره نادرشاه گسترده تر و یکپارچه تر از دوره زندیه بود .

جواب فعالیت ۵ صفحه ۲۷ تاریخ دوازدهم

بررسی شواهد
در ژوئیه ۱۷۷۶ م مستعمره‌نشینان که برای کسب استقلال با انگلستان می‌جنگیدند، اعلامیه استقلال ایالات متحده را صادر کردند. در مقدمه این اعلامیه آمده است: «ما این حقایق را بدیهی می‌انگاریم که همه انسان‌ها برابر آفریده شده‌اند و آفریدگارشان حقوق سلب نشدنی معینی به آنها اعطا کرده است که حق زندگی، آزادی و جست‌وجوی خوشبختی از جمله آنهاست …».
پاسخ: براساس اعلامیه استقلال امریکا، حقوق تمام انسان ها برابر است اما دولت امریکا چندان به این قانون پایبند نبوده، مانند پیشروی به سوی غرب که منجر به کشتار وسیع سرخ پوستان شد و یا بردگانی که از هیچ گونه حق و حقوقی برخوردار نبودند و در مزارع پنبه امریکا کار می کردند، این قبیل اقدامات نشان دهنده عدم پایبندی دولتمردان امریکا به اعلامیه حقوق بشر برای کسب منافع بیشتر می باشد.

جواب پرسش های نمونه صفحه ۳۱ تاریخ دوازدهم

۱- وضعیت سیاسی و نظامی ایران در دوران افشاریه و زندیه را با عصر صفویه مقایسه کنید.
پاسخ: ایران در عصر صفوی به دلیل وجود تشکیلات دیوانی مؤثر و نیروی نظامی رزمنده (قزلباش) دارای امنیت و ثبات سیاسی، اقتصادی و نظامی پایدار بود. صفویان در رویارویی با دشمنان خارجی بسیار موفق عمل می‌کردند. شورش‌های داخلی چندانی در ایران وجود نداشت، اما در دوره‌های افشار و زند در کشور به دلیل غلبه تفکر ایلاتی و نبود تشکیلات دیوانی منسجم بی‌ثباتی سیاسی حکمفرما شد. این موجب می‌شد تا موفقیت‌های این حکومت‌ها پایدار نباشد و در هر گوشه از خاک ایران خان‌ها به صورت حکومت محلی مستقل عمل می‌کردند. به صورتی که کشور در حالت تجزیه قرار داشت.

۲-  قضاوت خود را درباره شخصیت نادر و نقش او در تاریخ ایران در پنج سطر بیان کنید.
پاسخ: – نظامی‌گرا بود و استبداد رأی داشت. از این رو حکومت او را می‌توان ارتش سالار نامید که در آن برتری با فرماندهان سپاه بود.
– فردی پرتلاش بود و در پی یافتن خواسته‌های فردی خود و کشور ایران شخصیتی تنبل و تن‌پرور نداشت.
– شخصیتی قوی داشت و در بسیاری از نبرد‌ها تزلزل به خور راه نمی‌داد. متهور و جسور بود و در راه تنبیه دشمنان مردد نبود.
– در پی علاقه به وحدت کشور تمام تلاش خود را به کار گرفت. در زمان‌هایی که کشور ایران پس از سقوط صفویان در حالت تجزیه‌ای خطرناک قرار داشت و روس‌ها و عثمانی‌ها بخش‌های وسیعی از ایران را اشغال کرده بودند، در میانه این آشوب تنها مجاهدات‌ها و تلاش کم‌نظیر نادر توانست کشور و مردم ایران را نجات دهد.

۳- علل، آثار و نتایج ضعف و ناکارآمدی نظام اداری (دیوان سالاری) ایران در دوران افشاریه و زندیه را توضیح دهید.
پاسخ: بر اثر ضعف نظام اداری، عناصر ایلی در کشور حاکمیت یافتند، تفکر نظامی‌گری غلبه یافت و به خصوص آنکه بی‌ثباتی‌های سیاسی و آشوب‌های داخلی روی داد و دوام و استقرار سلسله‌های مذکور را با مشکل مواجه ساخت؛ در نتیجه این حکومت‌‌ها اعتبار و قوت سابق را نداشتند.

۴- به نظر شما، انقلاب باشکوه انگلستان چه تأثیراتی بر اروپای قرن هیجدهم گذاشت؟
پاسخ: بزرگ ترین دستاورد این انقلاب که بدون خشونت به اهداف خود رسید، این بود که منشاء الهی سلطنت نفی و مجلس منشاء قدرت و تعیین کننده اختیارات پادشاه شناخته شد. انگلستان پس از انقلاب باشکوه، رقبای بزرگی همچون اسپانیا و فرانسه را شکست داد و مستعمرات خود را در گوشه و کنار جهان گسترش داد

۵- علل اجتماعی – سیاسی، فکری و فرهنگی انقلاب بزرگ فرانسه چه بود؟
پاسخ: کشور فرانسه در قرن ۱۸ م به سبب شکست نظامی از انگلستان و صرف منابع مالی هنگفت در سرزمین آمریکا با ورشکستگی اقتصادی و ضعف سیاسی و نظامی روبه رو شد. از نظر اجتماعی نیز در فرانسه مشکلاتی به وجود آمد در کنار این عوامل، تحولات فکری جامعه فرانسه نیز نقش بزرگی در پیدایش انقلاب داشت. در این کشور تحت تاثیر عصر روشنگری اروپا، فلاسفه و روشنفکرانی ظهور کردند که اندیشه های آنان مردم را به سوی انقلاب رهنمون ساخت. گروهی از این روشنفکران، که به دایره المعارف نویسان شهرت داشتند، با طرح مباحث علمی و ادبی شروع به انتقاد از وضع موجود کردند.
۱ -ولتر -۲ مونتسکیو و ۳ -روسو سه تن از مشهورترین روشنفکران فرانسه در این دوره بودند

۶- نقلاب صنعتی چه آثار و پیامدهایی داشت؟
پاسخ: الف) گسترش استعمار و غارت کشورهای آسیایی و آفریقایی،
ب) افزایش استثمار و بهره کشی از کارگران (در داخل اروپا).
انقلاب صنعتی اگرچه موجب قدرت و رفاه بیشتر اروپاییان شد، اما مسائل و مشکلات بزرگی همچون گسترش بی رویه شهرها، رشد سریع جمعیت، به وجود امدن فاصله طبقاتی، نارضایتی های اجتماعی و اقتصادی و آلودگی های زیست محیطی به وجود آورد