معنی ستایش فارسی دوازدهم - همیار آموزش

آرایه های ادبی شعر ستایش فارسی دوازدهم

ستایش: ملکا، ذکر تو گویم

۱ .ملکا، ذکر تو گویم که تو پاکیّ و خدایی

نروم جز به همان ره که تواَم راهنمایی

معنی:
خدایا! تنها تو را ستایش می کنم؛ زیرا تو پاک و سزاوار خدایی هستی. تنها به راهی میروم که تو به من نشان میدهی.
قلمرو زبانی:
*مَلِک: پادشاه، خداوند
ذکر: یاد کردن؛ در اینجا یعنی ستایش
ملکا: ای ملک؛ ای (ا) حرف ندا و ملک نقش منادا
-َ م در مصراع دوم: ۱. مضاف الیه (راهنمای من) ۲. متمم (راه را به من)
ذکر: نقش مفعول
پاک و خدا و راهنما: نقش مسند
بیت: شش جمله
قلمرو ادبی:
ملکا: استعاره از خداوند
تلمیح به آیات قرآن به ویژه سورۀ حمد.

۲ .همه درگاه تو جویم همه از فضل تو پویم

همه توحید تو گویم که به توحید سزایی

معنی:
فقط پیشگاه تو را جستجو میکنم و تنها به دنبال بخشش تو هستم. فقط تو را به یگانگی می ستایم؛ زیرا شایستۀ آن هستی.
قلمرو زبانی:
همه: فقط
*فضل: بخشش، کَرَم
*پوییدن: حرکت به سوی مقصدی برای به دست آوردن و جستوجوی چیزی، تلاش، رفتن
که: زیرا
*سزا: سزاوار، شایسته، لایق
درگاه: آستان، پیشگاه
بیت: چهار جمله
همه: نقش قید
درگاه و توحید: نقش مفعول
سزا: نقش مسند
قلمرو ادبی:
جویم و پویم و گویم: جناس ناقص اختلافی
همه و تو و توحید: آرایۀ تکرار
همه توحید تو گویم: تلمیح به آیۀ «قُل هوَالله اَحَد»
همه درگاه تو جویم: تلمیح به آیۀ «ایّاکَ نَعبُدُ و ایّاکَ نَستَعینم».

۳ .تو حکیمی تو عظیمی تو کریمی تو رحیمی

تو نمایندۀ فضلی تو سزاوار ثنایی

معنی:
تو دانا، بزرگ، بخشنده و مهربان هستی. تو نشاندهنده و مظهر بخشش و شایستۀ ستایش هستی.
قلمرو زبانی:
*حکیم: دانا به همه چیز، دانای راست کردار
*کریم: بسیار بخشنده، بخشاینده، از نام ها و صفات خداوند
*رحیم: بسیار مهربان
*نماینده: آنکه آشکار و هویدا میکند، نشاندهنده
*فضل: بخشش، کَرَ م
*ثنا: ستایش، سپاس
بیت: شش جمله
ی در بیت: مخفّف فعل هستی
قلمرو ادبی:
واج آرایی مصوّت «ی»
حکیم و عظیم و کریم و رحیم: مراعات نظیر
تو: آرایۀ تکرار
مصراع اول: تلمیح به صفات خدا در قرآن

۴ .نتوان وصف تو گفتن که تو در فهم نگنجی

نتوان شِبه تو گفتن که تو در وهم نیایی

معنی:
تو را نمیتوان توصیف کرد؛ زیرا در فهم بشر جای نمی گیری. کسی را نمیتوان شبیه تو دانست؛ زیرا در خیال انسان نمی گنجی.
قلمرو زبانی:
*شِبه: مانند، مِثل، همسان
*وهم: پندار، تروّر، خیال
وصف و شِبه: نقش مفعول
فهم و وهم: نقش متمم.
قلمرو ادبی:
فهم و وهم: جناس ناقص اختلافی
واج آرایی «ن»
مصراع دوم تلمیح به آیۀ «لیسَ کَمثلِهِ شیء»
تو و گفتن: آرایۀ تکرار.

۵ .همه عزّی و جلالی، همه علمی و یقینی

همه نوری و سروری، همه جودی و جزایی

معنی:
سراسر وجودت ارجمندی، شکوه، دانش، اطمینان، روشنایی، شادی، بخشش و پاداش است.
قلمرو زبانی:
*عزّ: ارجمندی، گرامی شدن، مقابل ذُلّ
*جلال: بزرگواری، شکوه، از صفات خداوند که به مقام کبریایی او اشاره دارد
*یقین: بی شبهه و شک بودن، امری که واضح و ثابت شده باشد
*سُرور: شادی، خوشحالی
*جود: بخشش، سخاوت، کَرَم
*جزا: پاداش کار نیک
بیت: هشت جمله
همه: نقش قید
عزّ و جلال و علم و یقین و نور و سرور و جود و جزا: همگی نقش مسند
ی در بیت: مخفّف فعل هستی.
قلمرو ادبی:
عزّ و جلال و علم و یقین و نور و سرور و جود و جزا: تناسب
واج آرایی مصوّت «ی»
همه: آرایۀ تکرار
عزّ و جلال: تلمیح به «یا ذُوالجلالِ وَالاکرام»
همه نوری: تلمیح به  «الله نورُ السّمواتِ و الارض».

۶ .همه غیبی تو بدانی، همه عیبی تو بپوشی

همه بیشی تو بکاهی، همه کمّی تو فزایی

معنی:
تو از همۀ امور پنهان آگاهی و تمام عیب های ما را می پوشانی. همۀ کم و زیاد شدن ها به دست تو است.
قلمرو زبانی:
بکاهی: کم کنی
فزایی: افزایش دهی
بیت: چهار جمله به شیوۀ بلاغی
غیب و عیب و بیش و کم: همگی نقش مفعول.
قلمرو ادبی:
غیب و عیب: جناس ناقص اختلافی
بیش و کم، بکاهی و فزایی: تضاد
مصراع اول تلمیح به آیات قرآن دربارۀ غیب دانی (علّام الغیوب) و عیب پوشی (ستّار العیوب) خداوند
مصراع اول تلمیح به آیۀ «تُعزُّ مَن تشاء و تُذلُّ مَن تشاء»
همه و تو: آرایۀ تکرار.

۷ .لب و دندان سنایی همه توحید تو گوید

مگر از آتش دوزخ بُوَدش روی رهایی

معنی:
تمام وجود سنایی تو را به یگانگی ستایش میکند؛ به این امید که شاید از عذاب و آتش جهنم رهایی یابد.
قلمرو زبانی:
مگر: امید است، شاید
*روی: مجازاً امکان، چاره
-َ ش در بُوَدش: برای او؛ نقش متمم و مرجع آن «سنایی»
بیت: دو جمله.
قلمرو ادبی:
لب و دندان، آتش و دوزخ: تناسب
لب و دندان: مجاز از همۀ وجود
روی: ایها م تناسب: ۱ .چاره و امکان ۲ .چهره (که با لب و دندان تناسب دارد)
مصراع دو م: تلمیح به «وَ قِنا عَذاب النّار»
آتش: مجاز از عذاب
سنایی: تخلّص
مگر: ایها م: ۱.امید است ۲.شاید

در بخش بالا از سایت همیار برای شما ، معنی ستایش فارسی دوازدهم را قرار دادیم پیشنهاد میشود برای بخش بعدی از معنی درس ۱ فارسی دوازدهم و برای بخش قبلی از معنی شعر لطف تو نیایش فارسی دوازدهم  صفحه ۱۶۳ استفاده نمایید.