سوالات درس دهم ۱۰ فلسفه دوازدهم انسانی ⚡️ با جواب - همیار آموزش

سوالات متن درس دهم ۱۰ فلسفه دوازدهم

سوالات متن فلسفه دوازدهم 
کتاب فلسفه ۲ یکی از درس های اختصاصی رشته انسانی در پایه دوازدهم است . این درس دارای سوالات متن میباشد که تیم همیار برای شما عزیزان امروز قصد دارد تا سوالات متن درس دهم فلسفه دوازدهم را قرار دهد.
توجه: خواندن سوالات سری اول جهت قبولی کافی است اما برای نمره بالا گرفتن سری دوم را حتما بخوانید.
سوالات سری اول همیار: سوالات متن کتاب میباشد که توسط جزوه معلم نوشته میشود
سری دوم سوالات همیار: سوالاتی که در امتحانات نهایی تکرار شده و یا در امتحانات آمده است.
فایل دانلودی انتهای مطلب : سوالات تایپ شده روی متن کتاب فلسفه دوازدهم

سوالات سری اول : « درس دهم: دوره میانی »

۱- ابن سینا در مشرق زمین و اروپا به چه القاب و عناوینی مشهور است؟
پاسخ: در مشرق زمین به ابوعلی سینا، ابن سینا، شیخ الرئیس و حجه الحق شهرت دارد و در اروپا و غرب او را اویسنا یا اویسن و شاهزاده اطبا می نامند.

۲- زندگی نامه و شرح حال ابن سینا را به صورت مختصر بنویسید.
پاسخ: در سال ۳۷۰ هجری در بخارا متولد شد. از کودکی قرآن و ادب آموخت و در منطق و ریاضیات شاگرد ابو عبدالله ناتلی شد و از او پیشی گرفت و در سن شانزده سالگی بیشتر علوم زمان خود از ریاضیات ،  منطق، فقه و فلسفه و طب را فرا گرفت. وی به شیخ الرئیس شهرت دارد. او فلسفه مشایی را به صورت مدون و نظام مند ارائه کرد. و آثار و تالیفات مهمی از جمله کتاب قانون و شفا را بر جای گذاشت.

۳- مهم ترین کتاب ها و آثار ابن سینا و موضوعات هر کدام را بنویسید.
پاسخ: کتاب قانون : نوعی فرهنگ نامه پزشکی است که در سن شانزده سالگی آن را تالیف کرد.
کتاب شفا: دایره المعارف عظیم علمی و فلسفی شامل موضوعاتی چون منطق، ریاضی، علوم طبیعی و الهی است. بخش الهیات شفا که در بردارنده فلسفه ابن سیناست کامل ترین مرجع حکمت مشایی است.
کتاب نجات: شکل مختصر کتاب شفاست. کتاب انصاف: دارای بیست جزء بود که در حمله غزنویان به اصفهان به غارت رفت.
کتاب اشارات و تنبیهات: شامل آخرین دیدگاه های ابن سینا در حکمت است .
دانشنامه علایی: به زبان پارسی و شامل ابواب مختلف حکمت است و برای علاء الدوله حاکم اصفهان نوشته است.

۴- طبیعت را از نظر ابن سینا تعریف کنید.
پاسخ: طبیعت مرتبه ای از هستی است که رو به مقصدی خاص دارد و این مقصد در ذات عالم طبیعت است.

۵- از دیدگاه ابن سینا علت نامگذاری این عالم به طبیعت چیست؟
پاسخ: بدان جهت است که اجزای این عالم هر کدام طبع و ذات خاصی دارند و خود این عالم به عنوان یک کل، طبع و ذاتی دارد که منشأ و مبدأ تحولات و حرکات آن است.

۶- به نظر ابن سینا چرا عالم طبیعت نظام احسن است؟
پاسخ: زیرا خداوند عالم طبیعت را با لطف و عنایت خود پدید آورده و همه اجزای آن چنان ترکیب و تالیف شده اند که بهترین نظام ممکن یعنی نظام احسن را تحقق می بخشند.

۷-به عقیده ابن سینا چه عاملی اشیاء را به سوی خیر و کمال سوق می دهد و شرط آن چیست؟
پاسخ: طبیعت هر شی / به شرطی که مانعی در راه طبیعت قرار نگیرد.

۸.ابن سینا وجود شر و بدی در طبیعت را چگونه توضیح داده است؟
پاسخ: او می گوید در یک نگاه کلی به طبیعت متوجه می شویم که تمام اموری که به ظاهر بی نظمی و شر هستند در واقع برای اعتدال طبیعت و کمال نهایی آن و در یک نظم کلی جهانی لازم و مثبت می باشد.

۹- پادشاه راستین از منظر ابن سینا کیست؟
پاسخ: آن توانگر و بی نیاز مطلق است که هیچ چیز در هیچ چیز از او بی نیاز نیست. ذات هر چیزی از اوست و همه چیز بنده و مملوک او هستند و او به هیچ چیز محتاج نیست.

۱۰- به نظر ابن سینا چه چیزی باعث ایجاد خشوع و خشیت در نهاد دانشمند در برابر حق می شود؟
پاسخ: او می گوید: تامل در رابطه طبیعت با ماوراء طبیعت و خداوند در کنار تحقیق در روابط میان پدیده ها دانشمند را از ظاهر پدیده ها عبور می دهد و به باطن آن ها می رساند و آن ها را به خشوع و خشیت در برابر حق وا می دارد.

۱۱- در مورد کتب ابن سینا به دو سوال زیر پاسخ دهید. (نهایی دی ۹۸)
پاسخ: الف) کدام کتاب او مختصر کتاب شفا می باشد؟ (کتاب نجات)
ب) کدام کتابش شامل آخرین دیدگاه های او در حکمت است ؟ (کتاب اشارات و تنبیهات)

۱۲- مهم ترین کتاب شیخ سهروردی چیست و او کدام مکتب فلسفی را پایه گذاری کرد؟
پاسخ: کتاب حکمه الاشراق / حکمت اشراقی

۱۳- حکمت اشراق را تعریف کنید.
پاسخ: حکمت اشراقی نوعی بحث از وجود است که تنها به نیروی عقل و استدلال اکتفا نمی کند بلکه آن را با سیر و سلوک قلبی نیز همراه می سازد. از دیدگاه این مکتب تحقیق فلسفی به شیوه استدلالی محض بدون رسیدن به قلب و سیر و سلوک عارفانه بدون تربیت عقلانی بی نتیجه و گمراه کننده است.

۱۴- فیلسوف اشراقی به چه کسی گفته می شود؟ (فیلسوف اشراقی چه ویژگی دارد؟)
پاسخ: فیلسوف اشراق فیلسوفی است که می کوشد آنچه را در مقام بحث و استدلال به دست آورده با شهود قلبی و تجربه درونی دریابد و به ذائقه دل برساند و آنچه از طریق شهود کسب کرده را با استدلال و برهان به دیگران تعمیم دهد.

۱۵- شیخ سهروردی چگونه حکمت اشراق را پایه گذاری نمود؟
پاسخ: او با احیا فلسفه نور و اشراق ایران باستان و تلفیق آن با عرفان اسلامی حکمتی نو به نام حکمت اشراق را پایه گذاری کرد

۱۶.قطب الدین رازی حکمت اشراق و اشراق را چگونه تعریف می کند و منشا آن را در کجا می بیند؟
پاسخ: حکمت اشراقی حکمتی است که اساس و بنیان آن اشراق است و اشراق نیز به معنی کشف و شهود است و این همان حکمت شرقیانی است که اهل فارس بوده اند. زیرا حکمت آن ها هم شهودی و کشفی بوده است.

۱۷- از دیدگاه قطب الدین رازی علت نام گذاری مکتب فلسفی سهروردی به حکمت اشراق چیست؟
پاسخ: زیرا این حکمت از ظهور و انوار عقلی و تابش آن ها بر نفس انسان های کامل به دست می آید.

۱۸-با توجه به فلسفه سهروردی مفاهیم زیر را تعریف کنید.
پاسخ: الف) نور الانوار: مبدأ جهان و خالق هستی و نور محض (خداوند است که اشیای دیگر از تابش و پرتو نور او پدید آمده اند.
ب) مشرق جهان: نور محض یا محل فرشتگان مقرب است که به دلیل تجرد از ماده بر موجودات خاکی قابل مشاهده نیست.
ج) مغرب کامل: جهان تاریکی یا عالم ماده است که بهره ای از نور ندارد.
د) مغرب وسطی: در میان مشرق محض و مغرب کامل، مغرب وسطی قرار دارد که در آن نور و ظلمت به هم آمیخته اند.
ه) حکیم متأله: کسانی که هم در صور برهانی به کمال رسیده و هم به اشراق و عرفان دست یافته اند.

۱۹- از دیدگاه سهروردی واقعیت اشیا و موجودات و تفاوت آن ها در چیست؟
پاسخ: هر واقعیتی نور است اما نه نور مطلق بلکه درجه ای از نور است و تفاوت موجودات در شدت و ضعف نورانیت آن هاست.

۲۰- از منظر سهروردی وجود و حیات موجودات چگونه شکل می گیرد و رستگاری در چیست؟
پاسخ: ذات نخستین و نور مطلق یعنی خداوند پیوسته نور افشانی و اشراق می کند و متجلی می شود و همه چیزها را به وجود می آورد و با اشعه ی نور خود به آن ها حیات می بخشد. همه چیز در این جهان پرتوی از نور ذات اوست و هر زیبایی وکمالی موهبتی از رحمت اوست/ رستگاری در وصول کامل به این روشنی خداوند است.

۲۱- سهروردی جویندگان معرفت را به چند دسته تقسیم می کند؟
پاسخ: چهار دسته شامل
۱- آنان که تازه عطش و شوق معرفت یافته و جویای آن اند.
۲- آنان که در فلسفه استدلالی به کمال رسیده اند اما از ذوق و عرفان بهره ای ندارند.
۳- آنان که به طریقه برهان و فلسفه استدلال توجهی ندارند و فقط تصفیه نفس می کنند و به شهود هایی رسیدند
۴- آنان که هم در صور برهانی به کمال رسیده و هم به اشراق و عرفان دست یافته اند (به این ها حکیم متاله گفته می شود و بهترین گروه هستند).

۲۲- از دیدگاه سهروردی چه کسی شایسته خلافت و ریاست تامه است و شرط مقام خلافت چیست؟
پاسخ: حکیمی که غرق در تاله بوده و در بحث نیز استاد باشد شایسته ریاست و خلافت است. برای مقام خلافت ضروری است که امور و حقایق را بی واسطه از حق تعالی دریافت کند.

۲۳- به نظر سهروردی چه زمانی جهان نورانی و درخشان و چه وقت تاریک و ظلمانی می گردد؟
پاسخ: هرگاه ریاست واقعی جهان به دست امام و حکیمی متاله باشد جهان نورانی می شود و هرگاه جهان از تدبیر حکیمی الهی تھی بماند ظلمت و تاریکی بر آن سایه می افکند.

۲۴.مهم ترین تفاوت حکمت اشراق و حکمت مشایی در چیست؟
پاسخ: در حکمت مشایی فقط به بحث عقلی و استدلال منطقی توجه می شود و به شهود قلبی و عارفانه توجه چندانی نمی شود. اما در حکمت اشراق هم بحث عقلی و فلسفه استدلالی و هم شهود درونی و عرفانی مورد توجه قرار می گیرد.

نکات مهم درس دهم (به صورت جای خالی)

۱- ابن سینا در مشرق زمین به شیخ الرئیس ، حجه الحق و ابن سینا شهرت دارد و در اروپا و غرب به اویسنا، اویسن و شاهزاده اطباء مشهور است.

۲- ابن سینا می گوید علم طب دشوار نیست و من پس از مدت کوتاهی در آن مهارت یافتم.

۳- ابن سینا می گوید هرگاه در مسئله ای حیران می ماندم با نماز و تضرع و زاری به درگاه خدا و با قرائت قرآن برایم روشن می شد و بسیاری از مسائل در خواب برایم مکشوف می گشت.

۴- روش ابن سینا در تحلیل مسائل فلسفه، عقلی و استدلالی است. او این روش را که ارسطو پایه گذاری کرده بود به اوج رساند و فلسفه مشایی را به صورت مدون و نظام مند ارائه کرد.

۵- مهم ترین آثار و تالیفات ابن سینا کتاب قانون، شفا، نجات، انصاف، اشارات و تنبیهات و دانشنامه علایی است.

۶- فلسفه ابن سینا در بخش الهیات شفا آمده و این کتاب کامل ترین مرجع حکمت مشایی است .

۷- از منظر ابن سینا خداوند عالم طبیعت را با لطف و عنایت خود پدید آورده و همه اجزای آن چنان ترکیب و تالیف شده اند که بهترین نظام ممکن یعنی نظام احسن را تحقق می بخشند.

۸- به عقیده ابن سینا طبیعت هرشی آن را به سوی کمال و خیر مطلبوش سوق می دهد به شرط اینکه مانعی در راه طبیعت قرار نگیرد.

۹- ابن سینا معتقد است آنچه در ظاهر در طبیعت شر و بدی به نظر می رسد همگی در یک نظم کلی جهانی و برای کمال نهایی طبیعت و اعتدال آن لازم است.

۱۰- کشف ویژگی های طبیعت و روابط پدیده های آن به شکل گیری علوم طبیعی منجر می شود.

۱۱- ابن سینا پادشاه راستین را خدای توانگر مطلق و بی نیاز می داند که هر چیزی از ذات او پدید آمده است.

۱۲- به اعتقاد ابن سینا تامل فیلسوف در رابطه طبیعت با ماوراء طبیعت و خدا در کنار تحقیق در روابط میان پدیده ها موجب رسیدن به باطن اشیاء و خشوع و خشیت الهی می شود.

۱۳- شیخ سهرودی موسس حکمت اشراق است و مهم ترین کتاب وی حکمه الاشراق است. او با احیاء فلسفه نور و اشراق ایران باستان و تلفیق آن با عرفان اسلامی حکمت اشراق را پایه گذاری نمود.

۱۴- حکمت اشراق نوعی بحث از وجود است که علاوه بر توجه به نیروی عقل و استدلال به سیر و سلوک عارفانه و قلبی توجه دارد.

۱۵- از منظر سهروردی تحقیق فلسفی به شیوه استدلالی محض و بدون رسیدن به قلب بی نتیجه است و سیر و سلوک روحانی و قلبی هم بدون تربیت عقلانی گمراه کننده می باشد.

۱۶- شیخ اشراق (سهروردی) در فلسفه خود به جای مفهوم وجود از مفهوم نور استفاده می کند.

۱۷- سهروردی مبدا جهان و خالق هستی را نور محض می داند و او را نور الانوار می نامد.

۱۸- از دیدگاه سهروردی تفاوت اشیاء در شدت و ضعف نورانیت آن هاست.

۱۹- ابن سینا می گوید: علت نامگذاری این عالم به طبیعت این است که هر جزء این عالم طبع و ذات خاصی دارند و خود این عالم به عنوان یک کل طبع و ذاتی دارد که منشا و مبدا حرکات و تحولات آن است.

۲۰- در فلسفه سهروردی مشرق و مغرب معنای زمینی خود را ندارند بلکه در جغرافیای عرفانی معنایی ویژه پیدا می کنند.

۲۱- در جغرافیای سهروردی مشرق جهان نور محض یا محل فرشتگان مقرب است و مغرب کامل نیز جهان تاریکی یا عالم ماده است که بهره ای از نور ندارد. مغرب وسطی میان مشرق محض و مغرب کامل قرار دارد که در آن نور و ظلمت به هم آمیخته اند.

۲۲- سهروردی جویندگان معرفت را به چهار گروه تقسیم می کند که بهترین آنان حکیم متاله است و اوکسی است که هم در صور برهانی به کمال رسیده و هم به اشراق و عرفان دست یافته است.

۲۳- از دیدگاه سهروردی ریاست تامه و خلافت شایسته حکیم متاله است و برای مقام خلافت ضروری است که حقایق را بی واسطه از حق تعالی دریافت کند.

۲۴- سهروردی معتقد است که امام ماله گاهی در ظاهر حاکم است و گاهی نهانی البته ریاست او با قهر و غلبه نیست. اگر ریاست جهان به دست حکیم متاله باشد جهان روشن شده و اگر جهان از حکیمی الهی خالی بماند تاریک می شود.

سری دوم سوالات درس ۱۰ فلسفه دوازدهم

گزاره های زیرا با گذاشتن علامت ص/غ مشخص کنید.

۱- با ظهور ملاصدرا در قرن ۱۱ هجری دوران جدیدی در تفکر و حکمت اسلامی پدید آمد.
پاسخ: صحیح✅

۲- فلسفه ای که صدر المتالهین بنیان گذاشت و رسما آن را « حکمت متعالیه » نامید ، در واقع نقطه اتصال همه جریان های گوناگون فکری است .
پاسخ: صحیح✅

۳- حکمت متعالیه فلسفه ای التقاطی است و در آن شیوه های گوناگون فکری در هم آمیخته است.
پاسخ: غلط❌

۴- نبوغ و ابتکار ملاصدرا در این است که سه طریق برهان عقلی و شهود قلبی و و حی قرآنی را با هم ترکیب می کندو شیوه ای یگانه در تحقیق فلسفی به وجود می آورد.
پاسخ: صحیح✅

۵- ملاصدرا هم مانند مشائیان است که عقل را بر کشف و شهود رجحان می دهند و هم همچون اشراقیان است که شهود قلبی را بر برهان عقلی مقدم می دانند.
پاسخ: غلط❌

۶- ملاصدرا با نظر متکلمان درباره عقل موافق است.
پاسخ: غلط❌

۷- صدر المتالهین در شرح خود بر« اصول کافی» در کتاب « عقل و جهل» به تفصیل ، سازگاری کامل عقل و دین را بیان کرده و برای اثبات این معنا از روایات شیعه بهره بسیار برده است.
پاسخ: صحیح✅

۸- از دیدگاه صدر المتالهین برهان عقلی مجرد از کشف و شهود عرفانی به حقیقت را می برد.
پاسخ: غلط❌

۹- عرفا معتقدند که سالک در طریق عرفان چهار سفر انجام می دهد.
پاسخ: صحیح✅

۱۱- سفر فی الخلق بالحق اولین سفر سالک بشمار می رود.
پاسخ: غلط❌

۱۱ «- سفر من الخلق الی الحق» در این سفر  سالک به اذن پروردگار به هدایت مردم و کمک به آنها برای رسیدن به حق می پردازد.
پاسخ: غلط❌

جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید.

۱۲-ملاصدرارا به حق یکی از بزرگ ترین پرورش یافتگان مکتب………………… بود.
پاسخ: اهل بیت

۱۳- ملاصدرا در علم فقه مقامی شامخ داشتو در علم ……………. و…………………. ، یگانه روزگار بود.
پاسخ: تفسیر- حدیث و رجال

۱۴- ملاصدرا شرحی بر کتاب …………. نوشته است .
پاسخ: هدایه اثیر الدین ابهری

۱۵- فلسفه ای که صدر المتالهین بنیان گذاشت و رسما آن را « ……………………. » نامید ، در واقع نقطه اتصال همه جریان های گوناگون فکری است .
پاسخ: حکمت متعالیه

۱۶- نبوغ ملاصدرا در این است که سه برهان عقلی و …………….. و……………را با هم ترکیب می کندو شی و ه ای یگانه در تحقیق فلسفی به وجود می آورد.
پاسخ: شهود قلبی- حی قرآنی

۱۷- متکلمان برای عقل در کنار دین ……………….. مستقلی قائل نیستند.
پاسخ: ارزش مستقلی

۱۸- صدر المتالهین در شرح خود بر «اصول کافی» در کتاب «عقل و جهل» به تفصیل ، سازگاری کامل …………………. را بیان کرده است.
پاسخ: عقل و دین

۱۹- ملاصدرا بزرگترین اثر فلسفی خویش را که یک دائره المعارف عظیم فلسفی به شمار می رود، ………………. نام گذاشت.
پاسخ: اسفار اربعه

سوالات تشریحی

۲۰- چگونه می توان ثابت کرد که فلسفه ملاصدرا یک فلسفه التقاطی نیست؟
پاسخ: فلسفه ملاصدرا یک فلسفه التقاطی نیست زیرا نبوغ و ابتکار ملاصدرا در این است که از سه روش برهان عقلی ، شهود قلبی و و حی قرآنی یک مشرب یگانه در تحقیق فلسفی تاسیس کرده است. او نه مانند فلاسفه مشاء عقل و برهان را بر هر کشف شهودی ترجیح دهد و نه همچون اشراقیان شهود قلبی رابر برهان عقلی مقدم می داند بلکه هر دو روش بهکار می گیرد و جدایی آنها را هرگز روا نمی داند.

۲۱- اختلاف نظر ملاصدرا و متکلمین را درباره عقل بنویسید؟
پاسخ: متکلمین برای عقل در کنار دین ارزشی قائل نیستند و معتقدند که عقل در خدمت شریعت بوده و تنها قادر است اصولی را که دین با یقین و اطمینان به ما آموخته است به مدد استدلال اثبات کند. یعنی توانایی عقل تنها در دفاع از حقانیت دین است. اما صدر المتالهین معتقد است که عقل و دین حقیقت واحدی هستند و هر دو موهبت هایی هستند که از ذات الهی سرچشمه گرفته اند . اگر عقل به درستی حرکت کند به نتیجه ای خلاف دین نمی رسد . دین خدا با عقل تعارضی ندارد.

۲۲- شیوه ابتکاری ملاصدرا در مورد فلسفه و شهود قلبی چیست؟
پاسخ: او ابواب مباحث فلسفی را با مراحل سیر و سلوک قلبی عرفا مطابقت داده و به آنها آهنگی یگانه بخشید.

۲۳- سفرهای چهارگانه عرفا نام برده و هریک را توضیح دهید؟ عرفا معتقدند که سالک در طریق عرفان چهار سفر انجام می دهد آنها را نام و هریک را توضیح دهید؟
پاسخ: ۱)سفر من الخلق الی الحق:
در این مرحله، سالک می کوشد از طبیعت عبور کندو عوالم ماورای طبیعی را نیز پشت سر بگذارد تابه ذات حق و اصل شود و میان خود و حق حجابی نیابد.
۲) سفر بالحق فی الحق:
در این مرحله پس از آنکه سالک با نزدیکی به ذات حق او را شناخت ، به کمک خود او به سیر در شئون و کمالات و اسماء و صفات او می پردازد.
۳) سفر من الحق الی الخلق بالحق:
در این مرحله ، سالک به سوی خلق و میان مردم باز می گردد، اما این بازگشت به منزله جدا شدن و دور شدن از ذات حق نیست ، بلکه او ذات حق را با همه چیز و در همه چیز می بیند.
۴) سفر فی الخلق بالحق:
در این سیر ، سالک به اذن پروردگار به هدایت مردم و کمک به آنها برای رسیدن به حق می پردازد.

۲۴- اسفار اربعه عرفا و حکمت متعالیه را باهم مقایسه کنید؟
پاسخ: الف) مباحث کلی درباره احوال م وجود از آن حیث که م وجود است . در واقع ، این مباحث مقدمه بحث توحید است و در حقیقت به سیر فکر ما از خلق به حق (امور عامه فلسفه) می پردازد.
ب) مباحث توحیدو خداشناسی و صفات الهی ( سیر بالحق فی الحق)
ج) مباحث افعال باری یعنی صدور موجودات از ذات الاهی و جریان فیض هستی در مراتب عقول و فرشتگان و افلاک و نفوس ( سیر من الحق الی الخلق بالحق)
د) مباحث نفس و معاد( سیر فی الخلق بالحق)