جواب درس هشتم فارسی دوازدهم - همیار آموزش

جواب کارگاه متن پژوهی درس ۸ فارسی دوازدهم

گام به گام فارسی دوازدهم / درس هشتم

کارگاه متن پژوهی درس هشتم

۱- واژه «طاق» در هر بیت، به چه معناست؟
الف) طاق پذیر است عشق، جفت نخواهد حریف / بر نَمَط عشق اگر، پای نهی طاق نه
پاسخ:  یکتا، بی نظیر / تک
(*نَمَط: بساط شطرنج)

ب) نهاده به طاق اندرون تختِ زر / نشانده به هر پایهای در گهر
پاسخ:  ایوان، عمارت.

پ) چون ابروی معشوقان با طاق و رواق است / چون روی پریرویان با رنگ و نگار است
پاسخ:  خمیدگی، قوس.

(*طاق: سقف خمیده و محدّب، سقف قوسی شکل که با آجر بر روی اطاق یا جایی دیگر سازند)
(*رواق: بنایی با سقف گنبدی یا به شکل هرم)

۲- پنج گروه کلمه مهمّ املایی از متن درس بیابید و بنویسید.
پاسخ:  غایت القصوای مقصود / عقرب جرّاره / دولت مستعجل / محوّطه میدان / قنات حسنی / مار غاشیه / سوء هاضمه.

۳- همانطور که میدانید برخی از گروههای اسمی از «هسته» و «وابسته» تشکیل میشوند؛ بعضی از وابسته ها نیز میتوانند وابسته ای داشته باشند.
…
🔹 از متن درس، برای هر یک از انواع «وابسته های وابسته» نمونهای مناسب بیابید.
پاسخ: ممیّز: ده فرسنگ راه / مضافٌ الیهِ مضاف الیه: غایت القصوای مقصود خود / صفتِ مضاف الیه: اعتصاب کارگران فقیر ماهیگیر

۱- عبارت و بیتهای زیر را از نظر آرایه های ادبی بررسی کنید.
الف) یک روز دنیایی به روم چشم داشت و از آن چشم میزد.
دنیایی: مجاز از مردم دنیا
روم: مجاز از پادشاهان روم
چشم داشتن: کنایه از امیدوار بودن و توجّه
از آن چشم میزد: کنایه از فرمان بری و ترس.

ب) کاووس کیانی که کیاش نام نهادند / کی بود؟ کجا بود؟ کیاش نام نهادند؟
پاسخ: تلمیح به پادشاهی کاووس
کی و کی: جناس تام (همسان)
واج آرایی «ک» «ی»
کی در مصراع دوم: آرایه تکرار

پ) دلگرمی و دمسردی ما بود که گاهی / مردادمه و گاه دیاش نام نهادند
پاسخ: دلگرمی و دمسردی: تضاد و کنایه از امیدواری و ناامیدی
مرداد و دی: تناسب و مجاز از تابستان و زمستان
بیت حُسن تعلیل دارد
واج آرایی «د»«م»«ن»
دلگرمی به مرداد و دم سردی به دی مربوط است: لفّ و نشر مرتّب.

۲- عبارت زیر، یادآور کدام مَثَل است؟
از بیم عقرب جرّاره دموکراسی قرن بیستم، ناچار شده به مار غاشیه حکومت سرهنگ ها پناه ببرد.
پاسخ: از چنگ گرگ رهاشدن و در چنگ قصّاب افتادن
از چاله درآمدن و به چاه افتادن
از بیم مار به دهان اژدها رفتن
از چنگ دزد درآمدن و به چنگ رمّال افتادن
از ترس باران به آب چاهجَستن
از زیر باران برخاستن و در زیر ناودان نشستن.

۱- مقصود نویسنده از عبارت زیر چیست؟
چه خوش گفته‌اند که «امپراتوری های بزرگ هم مانند آدمهای ثروتمند، معمولاً از سوء هاضمه میمیرند.»
پاسخ: حرص و طمع فراوان داشتن و زیاده خواهی؛ یعنی از افراط در کارها از بین میروند.
۲- مفهوم کلّی هر بیت را مقابل آن در جدول بنویسید.

۳- با توجّه به متن درس، «دولت مستعجل» یادآور کدام بیت از حافظ است؟ دریافت خود را از آن بنویسید.
پاسخ: یادآور این بیت حافظ است: راستی خاتم فیروزه بواسحاقی / خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود
پاسخ: مفهوم: ناپایداری قدرت و حکومت؛ مانند حکومت ابواسحاق در عصر حافظ و موسولینی در روزگار معاصر.